Πώς βγαίνει ασφαλιστικό πλεόνασμα 1,3 δισ. ευρώ το 2023

Η σημαντική αύξηση της απασχόλησης εντός του 2022 και η διατήρησή της σε υψηλά επίπεδα το 2023 έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των εσόδων του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και κατά συνέπεια τη δημιουργία πλεονάσματος.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού δείχνει ότι κατά το τρέχον έτος, το πλεόνασμα των Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής θα είναι της τάξης του 1,78 δισ. ευρώ, σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το αρχικώς προϋπολογισμένο, λόγω της αύξησης της απασχόλησης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 6,7% στο σύνολο του πρώτου εξαμήνου και κατά 5% στο δεύτερο τρίμηνο 2022, τρίμηνο στο οποίο η Ελλάδα κατέγραψε μεγαλύτερο αριθμό απασχολούμενων από το αντίστοιχο προ-πανδημίας τρίμηνο για επτά από τους δέκα κλάδους οικονομικής δραστηριότητας,  και συγκεκριμένα στον πρωτογενή τομέα, τη βιομηχανία, το εμπόριο, τις μεταφορές, τη διαμονή, την ενημέρωση και επικοινωνία και τη διαχείριση ακίνητης περιουσίας.

Μάλιστα, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η αύξηση του αριθμού των μισθωτών υπήρξε ακόμη μεγαλύτερη τόσο στο δεύτερο τρίμηνο 2022 όσο και στο σύνολο του πρώτου εξαμήνου (6,6% και 8,0%, αντίστοιχα), οδηγώντας σε αυξημένες αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο σύνολο της οικονομίας, με εύρωστο ρυθμό 7,8% σε ετήσια βάση και στις δύο περιόδους.

Βέβαια, κατά το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, όσο και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, στην αγορά εργασίας αναμένεται  παροδική κάμψη της θετικής τάσης, λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής και λειτουργίας των επιχειρήσεων και της μειωμένης ζήτησης λόγω της ενεργειακής κρίσης κατά τους χειμερινούς μήνες.

Έτσι, στο σύνολο του έτους, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται σε 4,6% (από 6,7% στο πρώτο εξάμηνο), με τους αντίστοιχους ρυθμούς για τους μισθωτούς και τον μέσο μισθό σε 5,9% και 1,0% αντίστοιχα (έναντι 8,0% και -0,2% στο πρώτο εξάμηνο).

Όσο για το 2023, ο συνολικός αριθμός εργαζομένων αναμένεται να ανέλθει σε 4,9 εκατ. απασχολούμενους, ύψος που αποτελεί ρεκόρ για όλη την περίοδο διαθέσιμων στοιχείων από το 1995. Εντούτοις, σε  ετήσια βάση η πρόβλεψη για τους απασχολούμενους κινείται για το 2023 ελαφρώς ανοδικά (κατά 9,7 χιλιάδες ή +0,2% έναντι του 2022), εν μέσω επιβραδυνόμενης εξωτερικής ζήτησης και αυξημένου λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων. Στην πράξη, η αγορά εργασίας κινείται με τη φόρα που πήρε το 2022, γεγονός που επηρεάζει αντίστοιχα και τα έσοδα του ΕΦΚΑ.

Έτσι, το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει πλεόνασμα της τάξης του 1,3 δισ. ευρώ για τους  Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), που θεωρείται σημαντικά υψηλό, αισθητά όμως μικρότερο (κατά 471 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το εκτιμώμενο πλεόνασμα του τρέχοντος έτους (1,781 δισ. ευρώ).

Αυτό που δείχνουν τα στοιχεία είναι ότι τόσο φέτος όσο και το 2023, μεγάλο μέρος από το πλεόνασμα προκύπτει από τα αυξημένα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές, λόγω αυξημένης απασχόλησης. Έτσι, στο τέλος του 2022, τα έσοδα από εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων θα ανέλθουν στα 23,636 δισ. ευρώ, περισσότερα κατά 1,306 δισ. ευρώ, σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη για έσοδα της τάξης των 22,33 δισ. ευρώ από τις ασφαλιστικές εισφορές. Η εκτίμηση που ενσωματώνεται στο προσχέδιο είναι ότι η θετική πορεία των εσόδων θα συνεχιστεί και το 2023, με τα έσοδα να ανέρχονται στα 23,777 δισ. ευρώ. Βέβαια, με δεδομένες τις εκτιμήσεις για την απασχόληση, στο προσχέδιο, εκτιμάται ότι του χρόνου τα έσοδα θα αυξηθούν σε σχέση με τα πολύ αυξημένα φετινά μόλις κατά 141 εκατ. ευρώ.  

Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο δαπανών στους ΟΚΑ, το προσχέδιο του προϋπολογισμού διαπιστώνει ότι θα προκύψει αύξηση κατά 188 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022. Και αυτό γιατί παρά την ωρίμανση του νόμου Κατρούγκαλου και τις σημαντικά μικρότερες νέες συντάξεις, παράλληλα με την αύξηση  των συνταξιούχων, λόγω και της προβλεπόμενης μείωσης των εκκρεμοτήτων,  εντός του 2023 θα δοθούν για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια αυξήσεις συνολικού κόστους 830 εκατ. ευρώ.