Σκληρό «παζάρι» των υπουργών Ενέργειας για τα μέτρα της Κομισιόν

Με ένα νέο, συμβιβαστικό, περιεχόμενο του προτεινόμενου Κανονισμού, ως αποτέλεσμα ισχυρών πιέσεων, επιδιώκει η Κομισιόν να εξασφαλίσει την πολιτική συμφωνία των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., που συνεδριάζουν εκτάκτως σήμερα στις Βρυξέλλες.

Πρόκειται για την τέταρτη τροποποίηση του αρχικού κειμένου, η οποία συζητήθηκε και «κλείδωσε» στη συνεδρίαση της Επιτροπής Μόνιμων Αντιπροσώπων (Coreper) δύο ημέρες πριν, στις 28 Σεπτεμβρίου.

Ο βασικός κορμός, για το πλαφόν σε όλες τις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής πλην φυσικού αερίου, την έκτακτη εισφορά στα κέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, δεν αλλάζει. Ωστόσο, εισάγονται παρεκκλίσεις και ευελιξίες, σε μια προσπάθεια να καλυφθούν οι διαφορετικές ανάγκες και το status των κρατών-μελών στην ενεργειακή αγορά.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Σε ό,τι αφορά το πλαφόν κατ’ ανώτατο όριο 180 ευρώ τη μεγαβατώρα, συγκαταλέγονται και τα υδροηλεκτρικά, αλλά χωρίς ταμιευτήρα. Εξαιρούνται οι ΑΠΕ που έχουν εγγυημένες τιμές, καθώς και τα έσοδα που παράγονται στις Αγορές Εξισορρόπησης. Οι ηλεκτροπαραγωγοί αποκτούν το δικαίωμα να διατηρήσουν το 10% των πλεονασματικών εσόδων πάνω από το πλαφόν. Εισάγεται επίσης ένα νέο άρθρο, σύμφωνα με το οποίο τα κράτη-μέλη μπορούν να διατηρούν ή να θεσπίζουν εθνικά μέτρα αντιμετώπισης κρίσεων, ιδίως για τον περαιτέρω περιορισμό των εσόδων των παραγωγών, τη στόχευση άλλων παραγωγών εκτός εκείνων που υπόκεινται στο πλαφόν των 180 ευρώ ή την αντιμετώπιση συγκεκριμένων κινδύνων για την ασφάλεια εφοδιασμού. Έτσι, τα κράτη-μέλη είναι πλέον, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, σε θέση να περιορίζουν τα έσοδα των ηλεκτροπαραγωγών στην αγορά.

2. Σε ό,τι έχει να κάνει με την προσωρινή και έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης επί των κερδών των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, διευκρινίζεται ότι αφορά σε εκείνες που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Ωστόσο, δίνεται η δυνατότητα σε κάθε κράτος-μέλος να αποφασίσει αν η επιβολή της εισφοράς θα είναι για το οικονομικό έτος 2022 (στο αρχικό κείμενο) ή/και το οικονομικό έτος 2023. Διευρύνεται, επίσης, η συγκρίσιμη χρονική περίοδος.

Αρχικά ήταν η 3ετία 2019-2021 και τώρα γίνεται 4ετία από το 2018. Τα κέρδη που θα φορολογηθούν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 20% του μέσου όρου των φορολογητέων κερδών της συγκεκριμένης 4ετίας. Παραμένει το ποσοστό του 33% επί της φορολογητέας ύλης, αλλά δίνεται το δικαίωμα στα κράτη-μέλη να επιλέξουν υψηλότερο συντελεστή, αν το επιθυμούν, για την εισφορά αλληλεγγύης.

3. Για τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, το συνολικό 10% παραμένει σε εθελοντική βάση, όπως και το δεσμευτικό 5% σε ώρες αιχμής. Δίνεται, όμως, η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αποφασίσουν να υπολογίσουν διαφορετικό ποσοστό μείωσης για τις ώρες αιχμής που θα επιλέξουν, εφόσον καλύπτεται τουλάχιστον 3% των ωρών αιχμής και εφόσον η ενέργεια που εξοικονομείται αθροιστικά κατά τις ώρες αιχμής είναι τουλάχιστον ίση με το οριζόμενο δεσμευτικό όριο.

Συζήτηση μόνο για το φυσικό αέριο

Παρά το γεγονός ότι η πολιτική συμφωνία για τον προτεινόμενο Κανονισμό παραμένει το κύριο θέμα της συνάντησης των υπουργών, σύμφωνα με την ατζέντα που επικαιροποιήθηκε, οι υπουργοί θα έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν απόψεις και για ένα ακόμη θέμα που διχάζει τους 27. Την προοπτική περαιτέρω επιλογών πολιτικής για την άμβλυνση των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου. Μάλιστα, η Τσεχική Προεδρία έχει ετοιμάσει ένα σημείωμα με κατευθυντήριες ερωτήσεις που αφορούν σε ανώτατα όρια τιμών για το εισαγόμενο αέριο, είτε προέρχεται από αγωγούς είτε αγορές LNG, καθώς και σε επιπλέον μέτρα μείωσης της ζήτησης, μεταξύ των οποίων κοινές αγορές και δημοπρασίες.

Χθες, πάντως, η Κομισιόν διεμήνυσε ξεκάθαρα ότι δεν προτίθεται να φέρει νομοθετική πρόταση στη σημερινή Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας για ανώτατο όριο τιμών στις εισαγωγές φυσικού αερίου. Ωστόσο, φαίνεται ότι με δεδομένο το γεγονός ότι το πλαφόν στο αέριο υποστηρίζουν 15 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δίνεται σε πρώτη φάση η δυνατότητα να καταγραφούν οι θέσεις των αρμόδιων υπουργών, με το θέμα να παραπέμπεται σαφώς για αργότερα.

Μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων, η Δανία, με την υποστήριξη της Γερμανίας και της Σουηδίας, θα ενημερώσει τους υπουργούς για τις πρόσφατες διαρροές στους αγωγούς Nord Stream 1 και 2 κοντά στο νησί Bornholm της Δανίας.

Μετά τη συνεδρίαση θα παραθέσουν συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου της Τσεχίας Τζότζεφ Σίκελα και η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον, ως προεδρεύοντες της Συνόδου.

Οι θέσεις της Ελλάδας

Η χώρα μας, κατ' αρχάς, είναι υπέρ της επιβολής έκτακτης εισφοράς στα κέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, μέτρο που αφορά στα εγχώρια δύο διυλιστήρια, της Helleniq Energy και της Motοr Oil. Το ζητούμενο, πλέον, είναι αν θα την επιβάλει για το 2022 ή θα τη μεταθέσει για το επόμενο οικονομικό έτος.

Για το πλαφόν των 180 ευρώ, η Ελλάδα θα διεκδικήσει τη διατήρηση του ελληνικού μοντέλου, που περιλαμβάνει και το φυσικό αέριο. Ωστόσο, φέρεται να μην προβάλει τελικά αντίρρηση, αν συμφωνηθεί από τα υπόλοιπα κράτη. Στην περίπτωση αυτή θα εξαιρεθεί το φυσικό αέριο από το πλαφόν και ως αντικατάσταση το ΥΠΕΝ έχει προαναγγείλει την επιβολή τέλους 10 ευρώ τη μεγαβατώρα στους ηλεκτροπαραγωγούς που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Άλλωστε, οι παρεκκλίσεις που εισάγει ο Κανονισμός φαίνεται να καλύπτουν τις πρωτοβουλίες της ελληνικής πλευράς.

Για την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, η Ελλάδα είναι υπέρ μίας πιο ευέλικτης λύσης στον δεσμευτικό στόχο της μείωσης κατά 5%, που έχει να κάνει με την εφαρμογή του μέτρου στις ώρες αιχμής που θα επιλέξει.

Φαίνεται ότι με τις προτεινόμενες εναλλακτικές (διαφορετικά ποσοστά μείωσης, συμψηφισμός) καλύπτονται τα αιτήματα της, συνεπώς, δεν θα έχει λόγο να προβάλει αντιρρήσεις.