«Απρόσμενα έσοδα» για τις τράπεζες με χορηγία ΕΚΤ

Απρόσμενα κέρδη έφερε στις ευρωτράπεζες η απόφαση της ΕΚΤ να αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς σε 0,75%, χωρίς, την ίδια στιγμή, να θέσει όρια στο πώς θα τοκίζεται η πλεονάζουσα ρευστότητα που κατατίθεται στο Ευρωσύστημα.

Την περασμένη Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε το επιτόκιο παρέμβασης σε 0,75%. Ταυτόχρονα, κατήργησε την υποχρέωση των τραπεζών να διακρατούν σε κεντρικές τράπεζες δεσμευμένες καταθέσεις, το ύψος των οποίων αντιστοιχούσε σε 6 φορές τα ελάχιστα αποθεματικά (Tiering System) με μηδενικό επιτόκιο.

Οι παραπάνω αποφάσεις και αλλαγές δεν συνοδεύτηκαν από υιοθέτηση ορίων αναφορικά με το πώς θα τοκίζονται τα διαθέσιμα των εμπορικών τραπεζών σε κεντρικές τράπεζες. Η ΕΚΤ διευκρίνισε ότι θα συζητήσει το θέμα στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου.

Μέχρι τότε, για το 1% των συνολικών καταθέσεων πελατών, που είναι υποχρεωτικά κατατεθειμένο στις τοπικές κεντρικές τράπεζες (TτΕ στην Ελλάδα), οι τράπεζες θα λαμβάνουν επιτόκιο 1,25%. Για τα υπόλοιπα διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες θα λαμβάνουν επιτόκιο 0,75%. Πρόκειται για... ουρανοκατέβατα έσοδα που θα ενισχύσουν απευθείας την κερδοφορία. Εξού και οι τραπεζικές μετοχές κινήθηκαν ανοδικά κατά τις συνεδριάσεις Πέμπτης και Παρασκευής.

Τα διαθέσιμα ευρωτραπεζών σε κεντρικές τράπεζες ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, λόγω των μεγάλων ποσών που δανείστηκαν μέσω των πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (targeted longer-term refinancing operations - TLTRO III) και των πολιτικών στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που υλοποίησαν κατά την πρώτη διετία της πανδημίας οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο τα διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες των εγχώριων συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων προσέγγιζαν στις 30 Ιουνίου τα 60 δισ. ευρώ.

Οι αναλυτές, διεθνώς, αμφιβάλλουν αν αυτή η απρόσμενα θετική εξέλιξη για τις ευρωτράπεζες θα παραμείνει ως έχει, εκτιμώντας ότι η ΕΚΤ, κατά τη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, θα αντιμετωπίσει το αρμπιτράζ, που δημιουργήθηκε μεταξύ της χρέωσης για τη ρευστότητα την οποία δανείζει στις τράπεζες μέσω TLTRO III και του τόκου που θα πληρώνει για τη ρευστότητα που σταθμεύει σε αυτή.

Υπενθυμίζεται ότι η άνοδος του επιτοκίου παρέμβασης κατά 0,75% αυξάνει μεν το κόστος δανεισμού των τραπεζών, μέσω πράξεων TLTRO, σε πολύ μικρότερο βαθμό, όμως, καθώς το επιτόκιο υπολογίζεται μεσοσταθμικά κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο του 2023 λήγουν προγράμματα μέσω των οποίων οι εγχώριες τράπεζες δανείστηκαν το μεγαλύτερο μέρος της τρέχουσας ρευστότητάς τους.

Με την υφιστάμενη κατάσταση, η Πειραιώς είναι η πιο κερδισμένη από τις εγχώριες συστημικές τράπεζες καθώς διατηρούσε στις 30/6 διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες 17,9 δισ. ευρώ, ενώ είχε αντλήσει δανεισμό μέσω TLTRO 14,5 δισ. ευρώ (0,4 δισ. λήγει φέτος και 10 δισ. το 2023).

Ακολουθεί η Εθνική με ταμείο και διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες 15,2 δισ. ευρώ στις 30/6. Κατά την ίδια ημερομηνία είχε δανειστεί, μέσω TLTRO, 11,6 δισ. ευρώ.

Η Eurobank είχε ταμείο και διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες 14,45 δισ. ευρώ, ενώ ο δανεισμός από το πρόγραμμα στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης ανήλθε σε 11,6 δισ. ευρώ.

Τέλος, η Alpha είχε διαθέσιμα σε κεντρικές τράπεζες στις 30 Ιουνίου 11,1 δισ. ευρώ και ο δανεισμός, μέσω του προγράμματος TLTRO III, ανήλθε σε 12,8 δισ. ευρώ.