Διχάζει την Ευρώπη η απάντηση σε ακρίβεια-ενέργεια

Μετά τη μεγάλη αύξηση των επιτοκίων (κατά 75 μονάδες βάσης) χθες από την ΕΚΤ, τα μάτια των αγορών είναι σήμερα στραμμένα σε δύο κρίσιμες συνεδριάσεις: την έκτακτη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας και την άτυπη συνεδρίαση Eurogroup και Ecofin στην Πράγα, που θα γίνει παρουσία όλων των κεντρικών τραπεζιτών της ΕΕ.

Οι αγορές φαίνεται να ψάχνουν να βρουν πυξίδα μέσα στην αβεβαιότητα που δημιουργούν ο πληθωρισμός-ρεκόρ, η ύφεση που απειλεί την ΕΕ και η ενεργειακή ασφάλεια ενόψει του χειμώνα. Τη στιγμή μάλιστα που η Κομισιόν δεν αναμένεται να αποφασίσει για τη δημοσιονομική πορεία του 2023 πριν τον Οκτώβριο.

Η βραδύτητα των κινήσεων της ΕΕ καθώς και η δυσκολία να υπάρξει ομοφωνία σε κρίσιμες στιγμές είναι σε όλους γνωστή. Υπό τις παρούσες συνθήκες, η αναποφασιστικότητα είναι και άμεσα ορατή στην τσέπη του καταναλωτή.

Ηδη πριν αλέκτορα φωνήσαι, το Politico «εξέθεσε» την Κομισιόν, με σχετικό ρεπορτάζ που σημειώνει ότι το πακέτο των πέντε προτάσεων που παρουσίασε η κα Φον ντερ Λάιεν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης ενόψει χειμώνα ήταν τόσο τολμηρό που αντί να φέρει θετικές αντιδράσεις, δίχασε τις χώρες- μέλη. Λειτούργησε δηλαδή ως μπούμερανγκ. Και επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ του Euro2day.gr που έγραφε εδώ και καιρό ότι δεν υπάρχει ομοφωνία.

Ετσι το μπαλάκι πέρασε στη σημερινή συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας, οι οποίοι αρχικά επρόκειτο να εξετάσουν τις προτάσεις της Κομισιόν κεκλεισμένων των θυρών, για να μη βγει προς τα έξω η δυσαρμονία και η έλλειψη ομοφωνίας. Η πρόεδρος της Κομισιόν, όμως, αποφάσισε να τις ανακοινώσει, με αρκετούς επιτρόπους μάλιστα να εκφράζουν έντονες αντιδράσεις.

Σύμφωνα με το Politico, πιο αμφιλεγόμενη πρόταση είναι το πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο, ένα μέτρο που στοχεύει στην οικονομική τιμωρία του Πούτιν. Εδώ όμως οι χώρες-μέλη, βάζοντας και τις εθνικές πολιτικές ισορροπίες στη μέση, δεν φαίνεται να συμφωνούν και εξέφρασαν «πολύ αντιφατικές απόψεις».

Η Γερμανία δήλωσε «επιφυλακτική» για την πρόταση. Η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Ρωσίας στην ΕΕ, εξέφρασε την αντίθεσή της, όπως και η Σλοβακία και τουλάχιστον δύο ακόμη χώρες, σύμφωνα με τις διπλωματικές πηγές. Η Ελλάδα είναι υπέρ της επιβολής πλαφόν σε όλη την αγορά φυσικού αερίου και όχι μόνο στο ρωσικό αέριο», διαμήνυσαν πηγές του υπουργείου Ενέργειας στο Euro2day.gr.

Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, θέλουν να επιβληθεί συνολικά πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου. Οι Βρυξέλλες ωστόσο αντιτείνουν ότι η πρόταση αυτή έχει σοβαρά νομικά προβλήματα και τίθενται γενικά κατά της συγκεκριμένης πρότασης προς το παρόν, καθώς είναι πιο περίπλοκη από την στόχευση μόνο του ρωσικού φυσικού αερίου.

Η Ουγγαρία θέλει επίσης οποιοδήποτε ενεργειακό πακέτο να εγκριθεί ομόφωνα και όχι με πλειοψηφία, όπως προβλέπει η διαδικασία έκτακτης ανάγκης και θέλει η Κομισιόν, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη.
Επιπλέον, η έκκληση της Πολωνίας για μεταρρύθμιση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, στο οποίο αποδίδει την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, δεν βρίσκει ευήκοα ώτα σε Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Γερμανία, Φινλανδία και Σουηδία. Από την άλλη, μια υποχρεωτική μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκει αντιμέτωπες χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Πολωνία, που θέλουν να είναι προαιρετική.

Το Eurogroup

Οι υπουργοί Οικονομικών, από την άλλη, έχουν ακόμα τα χέρια τους δεμένα. Θα συζητήσουν σήμερα και πάλι για τον πληθωρισμό, την ενεργειακή κρίση, τη δημοσιονομική κατάσταση, την πορεία του ΑΕΠ και βέβαια τα αποτελέσματα από τη χθεσινή απόφαση της ΕΚΤ.

Το συμβούλιο είναι άτυπο, για αυτό δίνει πολύ χώρο για συζητήσεις και... υψηλούς τόνους. Διασταυρωμένες πληροφορίες του Εuro2day.gr αναφέρουν ότι αναμένεται ένα μπρα ντε φερ μεταξύ των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών καθώς η ΕΚΤ φαίνεται να «αδιαφορεί» για την ύφεση, κοιτάζοντας μόνο την πορεία του πληθωρισμού. Με πολλές χώρες να βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο, οι υπουργοί Οικονομικών θέλουν «χώρο» και άμεσα μάλιστα.

Για παράδειγμα στη Γερμανία, το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομίας (IfW) ανατρέπει την καλοκαιρινή του πρόβλεψη και βλέπει τον κίνδυνο ύφεσης. Η κυβέρνηση ψάχνει δημοσιονομικό χώρο για να αντιμετωπίσει την επιβράδυνση. Συγκεκριμένα το Ινστιτούτο αναμένει για το 2023 συρρίκνωση της τάξης του 0,7% στο ΑΕΠ, εκτιμώντας πως «η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε περιδίνηση» και θα οδηγηθεί σε «ύφεση, σε μία φάση που προσπαθούσε να επανέλθει» από την πανδημία.

Αλλά και η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον διλημμάτων: Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας αναμένεται σήμερα να δώσει τη «νότα» των εξαγγελιών της ΔΕΘ και να προσπαθήσει για μια θετική δήλωση έστω και στη συνέντευξη Τύπου του Eurogroup.

Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών είναι σε ανοιχτή γραμμή με τους θεσμούς (αυτή τη φορά σε συμβουλευτικό επίπεδο), ώστε να «δει» τι μπορεί να περάσει και τι όχι. Και αυτό γιατί, όπως μας εξήγησε παράγοντας από την πλευρά των θεσμών, «ο ελληνικός προϋπολογισμός είναι ήδη βεβαρημένος» και «δεν έχει ληφθεί καμία πανευρωπαϊκή απόφαση για αλλαγή των δημοσιονομικών στόχων, λόγω έκτακτων συνθηκών», κάτι που αναμένεται τον Οκτώβριο.

Συνεπώς, από τους θεσμούς είναι ξεκάθαρη η γραμμή που ακολουθείται εδώ και χρόνια ως προς την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας ενόψει και εθνικών εκλογών: ό,τι δίνεται, πρέπει να αντισταθμίζεται με άλλα μέτρα.

Έτσι, οι εξαγγελίες για παροχές αναμένεται να γίνουν σε δύο δόσεις. Οι αυριανές της ΔΕΘ θα είναι σε ευθυγράμμιση με τους παρόντες δημοσιονομικούς στόχους. Και όταν αποφασίσει η ΕΕ για τους κανόνες του 2023, αναμένεται ο κ. Μητσοτάκης να αδράξει την ευκαιρία και να παρουσιάσει μια δεύτερη δέσμη παροχών που θα είναι και πιο κοντά στην εκλογική ημερομηνία…