Πηγές ΕΕ: Δύσκολη η ομοφωνία για πλαφόν στο ηλεκτρικό ρεύμα

Οι αλλεπάλληλες τιμές-ρεκόρ στο ηλεκτρικό ρεύμα σε όλη την Ευρώπη ανάγκασαν την Τσεχική Προεδρία να συγκαλέσει έκτακτη σύνοδο των υπουργών για τις 9 Σεπτεμβρίου.

Η συνάντηση των υπουργών ήταν προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο, όμως οι εξελίξεις «έφεραν» την επίσπευση. Παρ' όλα αυτά, ανώτατες πηγές της ΕΕ, που συνομίλησαν περί τούτου με το Euro2day.gr, προειδοποιούν ότι «δύσκολα θα υπάρξει πανευρωπαϊκή και ισχυρή, ομόφωνη συμφωνία για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας».

«Μην αναμένετε ριζοσπαστικές λύσεις. Μάλλον η κάθε χώρα θα πρέπει να αναλάβει δράση μόνη της και ανάλογα με τις ανάγκες της. Κατ’ αρχάς αποφάσεις λαμβάνονται σε ανώτατο επίπεδο, δηλαδή από τους ηγέτες της ΕΕ», σημειώνει. Συνεχίζει ο αξιωματούχος: «Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε προτάσεις αφού πρώτα δοθεί εντολή στην Κομισιόν. Το παρελθόν έδειξε ότι η ΕΕ δεν φημίζεται για την ελαστικότητά της, ούτε για τις γρήγορες αποφάσεις».

Δεύτερη ανώτατη πηγή των Βρυξελλών, ερωτώμενη σχετικά, παρέπεμψε στη συμφωνία που κατέληξε τελικά η ΕΕ για το φυσικό αέριο μόλις πριν από ένα μήνα. «Στέλνοντας τις αποφάσεις από την Κομισιόν στους ηγέτες, αυτομάτως καθυστερεί η διαδικασία. Μπαίνουν αστερίσκοι με πολιτικά κριτήρια και τελικά έχουμε μια ‘watered down’ (σ.σ. υποβαθμισμένη) συμφωνία».

Υπενθυμίζουμε ότι ο συμβιβασμός που «έκλεισε» τον Ιούλιο στην ΕΕ (με εξαίρεση την Ουγγαρία) για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Μάρτιο του 2023, ήδη μπάζει νερά.

Οι πολιτικές ιαχές περί νίκης του Νότου έκαναν τον Βορρά να απαντήσει ότι η απόφαση είναι απλά ένας «συμβιβασμός εθελοντικής αλληλεγγύης» με τόσες πολλές εξαιρέσεις, που πρόκειται για «μια πρόταση- σουρωτήρι» όπως εύστοχα σχολίασε τότε ανώτατος παράγοντας της ΕΕ. 

Υπενθυμίζεται ότι με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται επί έξι μήνες, με τους αναλυτές να προειδοποιούν σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση για τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται και τις αναμενόμενες υψηλές τιμές σε ενέργεια, η ΕΕ «κατάφερε» να κλείσει μόλις στο τέλος… Ιουλίου την πιο πάνω συμφωνία-σουρωτήρι. Και αυτό έγινε την τελευταία δυνατή χρονική στιγμή (πριν οι ηγέτες φύγουν για τις καλοκαιρινές διακοπές τους) και μετά από πολλές Συνόδους Κορυφής. Με άλλα λόγια, το μπαλάκι πήγαινε όλο και πιο κάτω, μέχρι να μην υπάρχουν άλλα περιθώρια.

Οι πηγές με τις οποίες συνομιλήσαμε αναμένουν κάτι παρόμοιο για το ηλεκτρικό ρεύμα και κρατούν τον πήχη χαμηλά…

«Καίγεται» όλη η Ευρώπη…

Πάντως, η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη εξακολουθεί να δημιουργεί απανωτά σοκ στους καταναλωτές, οι οποίοι δεν ξέρουν τι να περιμένουν τον χειμώνα. Ενδεικτικό είναι ότι Γερμανία και Γαλλία είδαν τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για το επόμενο έτος (year ahead) να εκτοξεύονται σε άνευ προηγουμένου επίπεδα: στη Γαλλία έφτασε τα 1.022 ευρώ η μεγαβατώρα στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ενέργειας και στη Γερμανία τα 828 ευρώ η μεγαβατώρα, έχοντας εκτιναχθεί κατά 48% εντός της προηγούμενης εβδομάδας, σε δεκαπλάσια επίπεδα από την ίδια περίοδο πέρυσι. 

Με τη σειρά της, η άνευ προηγουμένου αύξηση του ενεργειακού κόστους τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και απειλεί τα οικονομικά νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη.

Η Γερμανία πάντως έχει αρχίσει ήδη να κινείται μόνη της. Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, μιλώντας στην κυριακάτικη Bild, είπε πως υπάρχει ανάγκη για γρήγορη δράση, αλλιώς «ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να ανεβαίνει λόγω της ενεργειακής κρίσης» και ότι η αγορά ηλεκτρισμού πρέπει να αλλάξει, ώστε οι τιμές να μη συνδέονται με το ακριβότερο φυσικό αέριο, δημιουργώντας δισεκατομμύρια ευρώ σε κέρδη για τους διαχειριστές αιολικών, ηλιακών και ανθρακικών εγκαταστάσεων «εις βάρος των καταναλωτών». Μίλησε δε για έκτακτο φόρο στις εταιρείες ενέργειας. Ο κ. Λίντνερ είναι από τους πρώτους υπουργούς που μίλησαν, έστω και έμμεσα, για τα ενεργειακά καρτέλ, τα οποία θα πρέπει να «χτυπήσει» η κάθε χώρα ξεχωριστά…

Τι θα γίνει στην Ελλάδα

Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι καθώς το πρόβλημα αγγίζει Γαλλία και Γερμανία και έχει μετατραπεί σε πολιτικό πονοκέφαλο και για τους ισχυρούς, η ΕΕ θα δείξει πυγμή και θα προβεί σε ισχυρές αποφάσεις. Μια τέτοια εξέλιξη θα έδινε μεγάλη ανάσα στην ελληνική κυβέρνηση που ανακοίνωσε επιδοτήσεις-ρεκόρ για το ηλεκτρικό ρεύμα, που, όμως, βαρύνουν στον προϋπολογισμό.

Αρμόδιες κοινοτικές πηγές, ωστόσο, εξηγούν ότι οι χώρες μάλλον θα κληθούν να συνεχίσουν να σηκώνουν μόνες τους το βάρος, κάνοντας διαχείριση του προϋπολογισμού τους. Δηλαδή, δίνουν από αυτά που έχουν. Εάν ξεπεράσουν τα όρια, θα πρέπει να καλύψουν το κενό με αντίμετρα. Δηλαδή να τα «πάρουν» από κάπου αλλού...

Εν τω μεταξύ πριν τον Οκτώβριο δεν αναμένεται να γίνει δημόσια τοποθέτηση για τους προϋπολογισμούς. Το χειρότερο σενάριο για την Ελλάδα, ενόψει της προεκλογικής περιόδου, είναι η ΕΕ και η Κομισιόν να παραμείνουν στη γραμμή της ισορροπημένης δημοσιονομικής προσαρμογής και οδηγίας για μείωση του χρέους σε χώρες όπως η Ελλάδα, παρά τις προκλήσεις. Η χώρα μας κινείται σε διαφορετικό πλαίσιο, όχι μόνο λόγω χρέους αλλά και ελλείψει επενδυτικής βαθμίδας.

Μέσα σε όλα αυτά, η κυβέρνηση ανακοίνωσε επιδοτήσεις-μαμούθ για τους λογαριασμούς ρεύματος του Σεπτεμβρίου. Ο υπουργός Ενέργειας κ. Σκρέκας είπε ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ στη στήριξη των νοικοκυριών, με επιδοτήσεις που φτάνουν στο 3,6% του ΑΕΠ της χώρας και ότι το 1,2 δισ. ευρώ από την επιδότηση του Σεπτεμβρίου θα προκύψει από τον νέο μηχανισμό ανάκτησης υπερεσόδων από τις εταιρείες ηλεκτροπαραγωγής, τα οποία πηγαίνουν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και στη συνέχεια δίνονται για την επιδότηση των νοικοκυριών.

Αυτά όμως αφορούν μόνο τον Σεπτέμβριο. Έτσι, ο κ. Μητσοτάκης καλείται να δημιουργήσει συμμαχίες και να πιέσει για κινήσεις που θα επιτρέψουν να συνεχιστεί η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων όλο τον χειμώνα, διατηρώντας παράλληλα τον έλεγχο του προϋπολογισμού.

Πάντως το έργο του πρωθυπουργού ενόψει εκλογών δεν είναι εύκολο. Ηδη οι κεντρικές τράπεζες έδειξαν τις προθέσεις τους για αύξηση επιτοκίων παρά τον κίνδυνο ύφεσης. Από το Jackson Hall, ένα από τα λεγόμενα «γεράκια» της ΕΚΤ, ο Φινλανδός κεντρικός τραπεζίτης Ολι Ρεν ήταν ξεκάθαρος: «Η πραγματικότητα είναι πως έχουμε έναν υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό παγκοσμίως και γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε. Το επόμενο βήμα για αυτό είναι μια σημαντική κίνηση τον Σεπτέμβριο, με τις αποφάσεις να βασίζονται στα οικονομικά στοιχεία και στις προοπτικές του πληθωρισμού».

Με τις αγορές να αναμένουν από την ΕΚΤ αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, ο κ. Ρεν πρόσθεσε ότι η ευρωζώνη πρέπει να προετοιμάζεται για μια παρατεταμένη αντιπαράθεση με τη Ρωσία, επομένως, οι μειωμένες ροές φυσικού αερίου και οι υψηλότερες τιμές για ορυκτά καύσιμα θα είναι ένα «μακροχρόνιο φαινόμενο, που θα φέρει σοβαρή μείωση στην αγοραστική δύναμη των πολιτών μας».