Ξενοδοχεία ψάχνουν σωσίβιο στο... delivery

Σε χρονιά υψηλών απαιτήσεων εξελίσσεται το 2022 για τον ελληνικό τουρισμό, ο οποίος μπορεί να πληροί τις προϋποθέσεις για υπέρβαση των μεγεθών του 2019, ταυτόχρονα, όμως, καλείται να αντεπεξέλθει σε μία σειρά ισχυρών προκλήσεων, με την έλλειψη εργατικού δυναμικού να γίνεται θηλιά για τις επιχειρήσεις του κλάδου, απειλώντας την ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος.

Το 10% των θέσεων απασχόλησης στο οργανόγραμμα μιας τουριστικής επιχείρησης, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, δεν έχει καλυφθεί στην αιχμή της τουριστικής περιόδου και οι ξενοδόχοι καλούνται πλέον να διαχειριστούν ένα κενό που μεγεθύνεται έτι περαιτέρω εξαιτίας της… απουσίας όσων εργαζομένων νοσούν από κορωνοϊό.

«Είχαμε ούτως ή άλλως πρόβλημα λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού, αλλά πλέον το πρόβλημα διογκώνεται ακόμα περισσότερο, καθώς εξαιτίας του κορωνοϊού ολόκληρα τμήματα έχουν σχεδόν… ξεκληριστεί. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε χώρους όπου οι εργαζόμενοι έρχονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους, όπως στην κουζίνα ενός ξενοδοχείου», επισημαίνουν στο Euro2day.gr επιχειρηματίες του ξενοδοχειακού κλάδου.

Ενδεικτικό του προβλήματος που αντιμετωπίζουν τα ξενοδοχεία, τα οποία πλέον καταγράφουν υψηλές πληρότητες που ξεπερνούν το 80% στους προορισμούς πρώτης γραμμής της χώρας, είναι το γεγονός ότι κάποιοι επιχειρηματίες αναγκάζονται να καλύψουν τις υπηρεσίες εστίασης με συμφωνίες που συνάπτουν με γειτονικά εστιατόρια ή εταιρείες catering.

«Υπάρχουν ξενοδοχεία στα οποία, για παράδειγμα, το προσωπικό που εργάζεται στην κουζίνα έχει νοσήσει και ως εκ τούτου ο επιχειρηματίας αναγκάζεται να αγοράσει από γειτονικά εστιατόρια, catering και ζαχαροπλαστεία τα απαραίτητα τρόφιμα προκειμένου να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες του», προσθέτουν παράγοντες της αγοράς.

Την ίδια στιγμή, αρκετοί επιχειρηματίες φέτος, λόγω έλλειψης προσωπικού, αναγκάζονται να περιορίσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες και να συμπτύξουν τμήματα, «απειλώντας» με «υποβάθμιση» την ποιότητα του παρεχόμενου προϊόντος.

«Αρκετοί ξενοδόχοι επιλέγουν από τα 4-5 εστιατόρια που μπορεί να διαθέτει η μονάδα τους να λειτουργήσουν τελικά τα μισά αφού δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό. Αντίστοιχα, κάποια ξενοδοχεία επιλέγουν να μην προσφέρουν για παράδειγμα υπηρεσίες ευεξίας ή άλλου τύπου παροχές με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, όσο και την εικόνα του προορισμού», εξηγούν πηγές της αγοράς.

Ενδεικτικό ήταν το tweet του πρώην προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου Sani/Ikos, Aνδρέα Ανδρεάδη, ο οποίος αναφερόμενος στην έλλειψη εργαζομένων είχε γράψει στην αρχή της σεζόν:

«Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στον επισιτισμό (κουζίνα & service) με ακάλυπτες πάνω από 50.000 θέσεις. Απαιτούνται λύσεις τώρα, ο ποιοτικός τουρισμός μας κινδυνεύει!». Μάλιστα, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, «προκειμένου να καλυφθεί το κενό, αρκετές φορές οι εργαζόμενοι καλούνται να κάνουν υπερωρίες -επί πληρωμή- τροφοδοτώντας έναν φαύλο κύκλο, που αποτρέπει επί της ουσίας τους νέους να απασχοληθούν στον τουρισμό».

Και μπορεί η έλλειψη εργατικού δυναμικού να μην καταγράφηκε για πρώτη φορά την τελευταία διετία, ωστόσο η πανδημία ενέτεινε το πρόβλημα, με τους επιχειρηματίες να αποδύονται πλέον σε μια «άτυπη» πλειοδοσία μισθών προκειμένου να προσελκύσουν εργαζομένους, η οποία τελικά οδηγεί σε «κανιβαλισμό» της αγοράς εργασίας.

«Ενας εργαζόμενος στον τουρισμό μπορεί να ξεκίνησε να εργάζεται στην αρχή της σεζόν με έναν Χ μισθό και στο τέλος της σεζόν να παίρνει έναν μισθό αρκετά υψηλότερο επειδή θα έχει μετακινηθεί σε μία, δύο ή και περισσότερες επιχειρήσεις. Η πανδημία ενέτεινε το πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων, καθώς λόγω της αναστολής λειτουργίας αρκετών ξενοδοχείων, οι μέχρι πρότινος εργαζόμενοι στον κλάδο στράφηκαν σε άλλους τομείς, αναζητώντας πιο σταθερές σχέσεις απασχόλησης», αναφέρουν επιχειρηματίες του τουρισμού.

Επισημαίνουν, μάλιστα, πως αρκετοί εργαζόμενοι έχουν επιλέξει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε καταλύματα που μισθώνονται μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας τύπου Airbnb, προκειμένου να εξασφαλίσουν έναν καλύτερο μισθό. Ως αποτρεπτικό παράγοντα για την προσέλκυση εργαζομένων στον κλάδο αναδεικνύουν οι ξενοδόχοι και την έντονη εποχικότητά του, με τον Γιάννη Ρέτσο, πρόεδρο του ΣΕΤΕ να εστιάζει, μεταξύ άλλων, στη χωρική και χρονική διεύρυνση του τουρισμού προκειμένου να δοθεί λύση σε χρονίζοντα προβλήματα του κλάδου, μεταξύ των οποίων, και η έλλειψη εργαζομένων.

Στην έλλειψη προσωπικού και στις προϋποθέσεις για κάλυψη των κενών θέσεων απασχόλησης είχε αναφερθεί στο πλαίσιο της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης του ΣΕΤΕ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Καθώς η έλλειψη προσωπικού στον κλάδο γίνεται απειλητική, απαιτεί νέους τρόπους προσέγγισης: με την επιμήκυνση, για παράδειγμα, της τουριστικής περιόδου, με ειδικές συμφωνίες για απασχόληση εργαζομένων από το εξωτερικό, αλλά και με τη σύνδεση του τουρισμού με άλλες δραστηριότητας από το φθινόπωρο και μετά. Απαιτεί, όμως, επένδυση και στον ανθρώπινο παράγοντα, γιατί ο τουρισμός πρέπει να είναι ελκυστικός όχι μόνο στους επισκέπτες αλλά και σε όσους εργάζονται σε αυτόν. Κάτι που παραπέμπει σε καλύτερους μισθούς και όρους εργασίας», είχε επισημάνει.

Στη διασφάλιση των υψηλού επιπέδου υπηρεσιών που παρείχε η Ελλάδα σε όλο το φάσμα της τουριστικής δραστηριότητας κατά την πανδημία εστίασε και ο πρόεδρος της AEGEAN, Ευτύχιος Βασιλάκης κατά τη Γενική Συνέλευση του ΣΕΤΕ. «Το βασικό που πρέπει να πετύχουμε φέτος είναι να διατηρήσουμε την έννοια της καλής υπηρεσίας, να υποστηρίξουμε την εικόνα που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια από τις προσπάθειες όλων και την εικόνα που είχε η χώρα γύρω από τη διαχείριση της πανδημίας», τόνισε χαρακτηριστικά

Τι δείχνουν οι αριθμοί

Η έλλειψη προσωπικού βρέθηκε στο επίκεντρο πρόσφατης έρευνας του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), σύμφωνα με την οποία, στην αιχμή της θερινής σεζόν του 2021, 53.249 θέσεις εργασίας δεν καλύφθηκαν από τις 244.124 θέσεις που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία, με το ποσοστό έλλειψης να ανέρχεται σε 22% ή περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις δεν καλύφθηκαν. Ποσοστό που είναι παρόμοιο σε όλα τα τμήματα λειτουργίας των ξενοδοχείων και κυμαίνεται από 21% έως 24%.

Το 50% του συνόλου των θέσεων απασχόλησης που δεν καλύφθηκαν, σχεδόν 26.500, αντιστοιχούν στις ειδικότητες: καμαριέρα, receptionist, σερβιτόρος, βοηθός σερβιτόρου, λαντζέρης, barista και τεχνική υποστήριξη/συντήρηση. Από το σύνολο των 10.050 ξενοδοχείων που υπάρχουν στην Ελλάδα, το 38% (3.780 ξενοδοχεία) εμφάνισε έλλειψη σε τουλάχιστον μία θέση καμαριέρας, το 30% (3.027 ξενοδοχεία) σε receptionist, το 27% (2.751 ξενοδοχεία) σε σερβιτόρο και το 18% σε βοηθό σερβιτόρου (1.811) και barista (1.800).

Οι περισσότερες ελλείψεις προσωπικού παρατηρήθηκαν στα 4 αστέρων (14.641, 27% των συνολικών ελλείψεων) και 3 αστέρων ξενοδοχεία (13.687, 26%), ενώ το 25% των συνολικών ελλείψεων που αντιστοιχεί σε 13.373 κενές θέσεις εργασίας καταγράφηκε στο Ν. Αιγαίο, το 19% στην Κρήτη, το 16% σε Μακεδονία - Θράκη και το 13% στα Ιόνια νησιά.