Οι κρίσιμες αποφάσεις του Eurogroup και τα σενάρια για πρόωρες κάλπες

Μπορεί η κυβέρνηση να διαμηνύει επισήμως ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, όμως σε πηγαδάκια στο περιθώριο δείπνων που έγιναν τις τελευταίες ημέρες για να τιμηθούν υψηλοί ξένοι προσκεκλημένοι, το θέμα των πρόωρων εκλογών ήταν στο μενού. Πληροφορίες του Euro2day.gr, μάλιστα, αναφέρουν ότι κάποιοι εκτιμούν πως ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης αναμένει μια σειρά από εξελίξεις, κυρίως σε οικονομικό επίπεδο, για να πάρει την τελική απόφαση, καθώς και ότι ως πιθανή ημερομηνία πρόωρων εκλογών προβάλλει η 23η Οκτωβρίου.

Η συγκεκριμένη περίοδος προβάλλει ως «κατάλληλη» για τον εξής λόγο: Η κυβέρνηση θα μπορεί να καταθέσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2023 στη Βουλή, όμως δεν θα «προλάβει» να τον καταθέσει στην Κομισιόν, όπως υποχρεούται στο τέλος Οκτωβρίου. Και αυτό έχει τεράστια σημασία καθώς ο εν λόγω προϋπολογισμός αναμένεται να είναι λιτός και χωρίς πολλά από τα έκτακτα μέτρα στήριξης που έδωσε η κυβέρνηση το 2021 και το 2022. Θα είναι επίσης ο πρώτος προϋπολογισμός που θα υποστηρίζει την απόφαση για σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή. Παρά τις προκλήσεις και τα αυξημένα ρίσκα στον τομέα της ενέργειας και της υγείας. 

Παράλληλα, εκτιμάται ότι τότε θα έχουν φανεί στην οικονομία τα κέρδη από την τουριστική σεζόν, που εκτιμάται ότι θα είναι «πολύ δυνατή».

Ο υπουργός που έχει πλήρη επίγνωση των προθέσεων που αφορούν τη χώρα μας στις Βρυξέλλες φαίνεται πως είναι ο ΥΠΟΙΚ Χρ. Σταϊκούρας, ο οποίος θα «δώσει» και τις τελικές απαντήσεις. Είναι ξεκάθαρο άλλωστε και από τη στάση του το πώς θα πορευτεί η χώρα το 2023. Μετά την πρόσφατη συνάντησή του με τον απερχόμενο επικεφαλής του ESM Κλ. Ρέγκλινγκ, ο κ. Σταϊκούρας δήλωσε ότι το ΥΠΟΙΚ συγκλίνει με τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά δεν αποκλίνει από τις αντοχές της οικονομίας. «Οι πόροι που διαθέτουμε, είναι συγκεκριμένοι, οι κίνδυνοι αυξημένοι και η διάρκεια και η ένταση της νέας κρίσης άγνωστες» είπε ο κ. Σταϊκούρας. Από τότε, σε όλες του τις δηλώσεις επιμένει ότι η δημοσιονομική προσαρμογή πρέπει να είναι κατάλληλη και συμβατή με τις αποφάσεις της ΕΕ.

Οι προειδοποιήσεις του Χρ. Σταϊκούρα εκ πρώτης μπορεί να θεωρηθούν ως μήνυμα προς τους υπόλοιπους υπουργούς της κυβέρνησης να μην υπόσχονται πολλά ενόψει εκλογών (όποτε και αν αυτές γίνουν).

Σε μια δεύτερη ανάγνωση όμως, κάποιος μπορεί να διαβλέψει ότι οι προειδοποιήσεις του υπουργού Οικονομικών αφορούν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που σε περίπτωση πρόωρης κάλπης τον Οκτώβριο (πριν δηλαδή την οριστικοποίηση του κρίσιμου προϋπολογισμού του 2023), θα πρέπει να ανακοινώσουν τις δικές τους προτάσεις.

Τι συμβαίνει με τη ρήτρα διαφυγής

Ήδη τα καμπανάκια για την ελληνική οικονομία έχουν σημάνει και επισήμως από την Κομισιόν, επιβεβαιώνοντας πλήρως τα σχετικά ρεπορτάζ του Euro2day.gr. Παρά το γεγονός ότι εισπράττουμε επαίνους, στην πράξη η Ελλάδα παραμένει στο μικροσκόπιο. Έτσι έγινε και με τη γενική ρήτρα διαφυγής, την οποία η Κομισιόν προτείνει να διατηρήσει και για το 2023. Διασταυρωμένες πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι όταν ήρθε η ώρα να συζητηθεί στο Κολέγιο των Επιτρόπων, ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Π. Τζεντιλόνι ήρθε σε αντιπαράθεση με τον «προϊστάμενό» του Β. Ντομπρόβσκις και τελικά πέρασε η γραμμή του κ. Ντομπρόβσκις ότι θα προταθεί μεν η παράταση της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2023, όχι όμως «ανεξέλεγκτα» για χώρες με υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα, που θα πρέπει να αρχίσει τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Η πρόταση-συμβιβασμός της Κομισιόν αναμένεται να συζητηθεί σήμερα στο Eurogroup. Ήδη ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κ. Λίντνερ δήλωσε ότι τα οικονομικά δεδομένα δεν δικαιολογούν περαιτέρω αναστολή των κανονισμών του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και ότι η γερμανική κυβέρνηση είναι αντίθετη στην επιβολή πλαφόν στις τιμές ενέργειας για τη συγκράτηση του πληθωρισμού.

Η γενική ρήτρα διαφυγής και η επιβολή πλαφόν είναι δύο από τα ζητούμενα που συνυπολογίζει ο κ. Μητσοτάκης, προκειμένου να λάβει τις τελικές αποφάσεις για το αν θα πάει σε πρόωρες κάλπες.

Η έξοδός μας από την ενισχυμένη εποπτεία τον Αύγουστο δεν είναι αρκετή για να ανατρέψει το κλίμα, καθώς η εποπτεία μέσα από το ευρωπαϊκό εξάμηνο και η παρακολούθηση από τον ESM ακολουθούν τις αποφάσεις του Eurogroup. «Αγνωστός x» για τις ελληνικές εξελίξεις είναι και το ποιος τελικά θα αναλάβει τη θέση του Κλάους Ρέγκλινγκ στο τιμόνι του ESM.

Υψηλά ιστάμενος αξιωματούχος της Κομισιόν, κληθείς να σχολιάσει τις εξελίξεις, επιβεβαίωσε προηγούμενα ρεπορτάζ ότι η χώρα μας, μετά την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, έρχεται όλο και πιο κοντά στη λογική του διμερούς δημοσιονομικού συμβολαίου. «Το tailor made δημοσιονομικό συμβόλαιο είναι ιδέα που έχει πέσει στο τραπέζι εδώ και πολλούς μήνες. Όλοι οι υπουργοί Οικονομικών το γνωρίζουν. Είναι ο μόνος τρόπος για να μην ξεφύγουν τα κράτη-μέλη λόγω των αυξημένων ρίσκων. Η Κομισιόν πρέπει να είναι σε αυξημένη επαγρύπνηση, ώστε να μην μπούμε στη δίνη μιας αέναης οικονομικής απειλής».

Συνεχίζει η πηγή: «Η Ελλάδα έχει το 2022 αρκετά "έκτακτα μέτρα", τα οποία αναμένεται να μην ανανεωθούν το 2023. Όταν γίνονται εκλογές στην Ελλάδα, η ΕΕ πάντα "φοβάται", γιατί όλα μπλοκάρουν».

«Δεν πρέπει να βλέπετε μόνο τα οικονομικά θέματα. Για παράδειγμα, σας παραθέτω ότι η Ελλάδα ζήτησε αύξηση των δαπανών στην άμυνα και αυτές να μην έχουν δημοσιονομικό αντίκτυπο. Όλα συνεξετάζονται. Κάπου κερδίζεις, κάπου χάνεις» επεσήμανε και υπογράμμισε ότι η χώρα μας δεν έχει πετύχει ακόμα την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα.

Ο αξιωματούχος υπενθύμισε ότι η γενική ρήτρα διαφυγής δεν επιτρέπει μόνιμα μέτρα στήριξης πάνω από το 0,2% του ΑΕΠ. Συνεπώς ο κ. Σταϊκούρας θα πρέπει να μπει σε νέο παζάρι με τους θεσμούς για το τι μένει και τι φεύγει από τα προσωρινά μέτρα του 2021-22.

Το καυτό δίμηνο της οικονομίας

Πριν ληφθούν οριστικές αποφάσεις, το Μαξίμου αναμένει τα εξής:

1. Πώς θα λειτουργήσει για την Ελλάδα που έχει το υψηλότερος χρέος στην ΕΕ η γενική ρήτρα διαφυγής. Σήμερα αναμένεται νέα συζήτηση του Eurogroup επί της πρότασης της Κομισιόν.
2. Τις σημερινές συστάσεις της Κομισιόν για τους προϋπολογισμούς βάσει του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι συστάσεις αναμένεται να αναπροσαρμοστούν τον Οκτώβριο, σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες.
3. Τις ανακοινώσεις για τη 14η αξιολόγηση που επίσης θα γίνουν σήμερα και την προαναγγελία για έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία. Μαζί με αυτό όμως έρχεται και η μεταμνημονιακή εποπτεία (Post Program Surveillance), η οποία θα συνδέει τις τελευταίες δόσεις που έχει να λάβει η Ελλάδα με προαπαιτούμενα και δεσμεύσεις. Εκτός από την Κομισιόν, η Ελλάδα θα είναι υπό την εποπτεία και του ESM λόγω του Precautionary Surveillance που έχουμε υπογράψει.
4. Για να μπορέσει η ΕΕ να λάβει αυτές τις αποφάσεις, η Ελλάδα πρέπει μέχρι τον Ιούνιο να τελειώνει με όλες τις εκκρεμότητες και τις δεσμεύσεις και ιδιαίτερα στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
5. Τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στο τέλος του μήνα. Εκεί θα αποφασιστεί τι μέτρα ελάφρυνσης (αν υπάρχει ομοφωνία) θα μπορούν να αποφασιστούν, ώστε να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια στην ενέργεια. Η Ελλάδα ήδη έχει κάνει ανακοινώσεις. Εάν όμως δεν υπάρξει συνολική ευρωπαϊκή απόφαση, τότε η κάθε χώρα προχωράει μόνη και τα μέτρα που λαμβάνει προσμετρώνται στον προϋπολογισμό.
6. Το αναθεωρημένο σχέδιο Ανάπτυξης που θα υποβάλει η χώρα μας τον Ιούλιο και θα ζητά περισσότερα κονδύλια για ορισμένους τομείς, ανακατανομή διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων και διευρυμένη χρήση του νέου ΕΣΠΑ.
7. Εάν η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα εξαιρεθεί από τα δημοσιονομικά δεδομένα.