Τι αποκαλύπτει το πόρισμα ΡΑΕ για τις χρεώσεις στο ρεύμα

Σε 67 εκατ. ευρώ υπολογίζει η ΡΑΕ το ποσό που θα πρέπει να επιστρέψουν οι ηλεκτροπαραγωγοί από έσοδα που αποκόμισαν εξαιτίας στρεβλώσεων στην Αγορά Εξισορρόπησης κατά το πρώτο 4μηνο λειτουργίας του target model. Αντίθετα, ο Ρυθμιστής προσδιορίζει μεν ότι τα αυξημένα έσοδα από τη χονδρεμπορική αγορά κατά την περίοδο Οκτώβριος 2021-Μάρτιος 2022 αγγίζουν σχεδόν το 1 δισ. ευρώ, αλλά το ύψος αυτών που θα φορολογηθούν τελικά φαίνεται ότι θα αποφασιστεί σε πολιτικό επίπεδο, σε συνάρτηση με τις εκπτώσεις που επικαλούνται ότι έδωσαν στους πελάτες τους οι παραγωγοί.

Η ΡΑΕ, πάντως, έχει παραπέμψει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού περιπτώσεις παραγωγών γιατί χρηματοδότησαν ειδικές επιδοτήσεις σε πελάτες τους με τα κέρδη της χονδρικής αγοράς.

Τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν περιέχονται στο πόρισμα που κατέθεσε η ΡΑΕ στη Βουλή για την κερδοφορία καθετοποιημένων εταιρειών ενέργειας, ενόψει της σημερινής ακρόασης της Αρχής στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, ύστερα από σχετικό αίτημα των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Ειδικότερα, τα υπερβάλλοντα έσοδα στη χονδρεμπορική αγορά κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, με βάση την ανάλυση της ΡΑΕ, υπολογίζονται συνολικά σε 927.440.000, εκ των οποίων τα 729,91 εκατ. ευρώ είναι της ΔΕΗ, τα 157,61 εκατ. ευρώ των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών (Mytilineos, Elpedison, ΗΡΩΝ) και τα 39,92 εκατ. ευρώ από ΑΠΕ χωρίς κρατική ενίσχυση (ENEL, Forena Energy, Optimus Energy).

Η ΔEΗ, στο εξεταζόμενο διάστημα, δήλωσε ότι παρείχε εκπτώσεις στους πελάτες της, της χαμηλής και μέσης τάσης, ύψους 335,99 εκατ. ευρώ. Επίσης, τα σταθερά τιμολόγια που υπήρχαν πριν από την ενεργειακή κρίση και δεν μεταβλήθηκαν από καθετοποιημένους προμηθευτές τούς προκάλεσαν ζημία, συνεπώς, χαρακτηρίζονται από τους ίδιους ως έμμεσες εκπτώσεις. Το ποσοστό των τιμολογίων αυτών υπολογίζεται σε 5-20%.

Όπως προκύπτει από το πόρισμα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έστειλε στις 28 Απριλίου 2022 επιστολή στη ΡΑΕ, με την οποία ζητούσε να αναλυθούν τα οικονομικά αποτελέσματα 2021 των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, να συγκριθούν με τα αντίστοιχα των ετών 2019 και 2020 για το σκέλος της παραγωγής και να αποτυπωθούν τα οικονομικά αποτελέσματα των προμηθευτών για τα έτη 2019-2021.

Η ΡΑΕ, κατ' αρχάς, σπεύδει να επισημάνει ότι δεν είναι ορκωτός λογιστής, για να μπορέσει να γνωρίζει το ορθό και εύλογο όλων των εγγραφών των οικονομικών καταστάσεων. Αμφισβητεί, επίσης, την προτεινόμενη από το ΥΠΕΝ σύγκριση με προηγούμενα έτη ως αντιπροσωπευτική μεθοδολογία για την εξέταση πιθανής αυξημένης κερδοφορίας κατά την ενεργειακή κρίση, γιατί θεωρεί ότι: α) κάθε δραστηριότητα πρέπει να εξετάζεται διακριτά για να αποφεύγονται στρεβλώσεις από συμπεριφορές καθετοποιημένων συμμετεχόντων, β) οι οικονομικές καταστάσεις αφορούν στο σύνολο του 2021 και όχι το εξεταζόμενο διάστημα, γ) οι οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν χρεοπιστώσεις που δεν σχετίζονται με τη συμμετοχή των εταιρειών στη χονδρική αγορά.

Έτσι, η ΡΑΕ εφάρμοσε μεθοδολογία υπολογισμού του μεικτού περιθωρίου κέρδους στη χονδρεμπορική αγορά για όλες τις τεχνολογίες που συμμετέχουν σε αυτήν και δεν έχουν κρατική ενίσχυση (λιγνίτες, υδροηλεκτρικά, φυσικό αέριο, μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας-ΣΗΘΥΑ) και ΑΠΕ.

Τα έσοδα από τη φορολόγηση των ουρανοκατέβατων κερδών η ΡΑΕ προτείνει να κατευθυνθούν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και στη συνέχεια να δοθούν εκπτώσεις στους καταναλωτές βάσει της κατανάλωσής τους.

Ο Ρυθμιστής θεωρεί ότι η χρησιμοποίηση των αυξημένων κερδών της χονδρικής απευθείας στους πελάτες μιας καθετοποιημένης επιχείρησης μπορεί να εγείρει, από τη μία, θέμα κρατικών ενισχύσεων και από την άλλη, να πλήξει τον ανταγωνισμό στη λιανική αγορά, σε βάρος των μη καθετοποιημένων προμηθευτών.

Μηχανισμός clawback

Στο διάστημα Νοεμβρίου 2020-Φεβρουαρίου 2021, οι ηλεκτροπαραγωγοί εισέπραξαν περί τα 67 εκατ. ευρώ από τη συμμετοχή τους στην Αγορά Εξισορρόπησης. Η ΡΑΕ αποδίδει στο πόρισμα χειρισμούς στους συμμετέχοντες στην Αγορά, που εκτόξευσαν το κόστος της εξισορρόπησης και μιλά για ωφέλεια που αποκόμισαν καθώς «δεν συνιστά "δίκαιη" αντιστάθμιση για πραγματικά παρασχεθείσα υπηρεσία».

Να σημειωθεί ότι για το θέμα αυτό η ΡΑΕ είχε συζητήσεις με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, προς την οποία είχε υποβάλει το αίτημα για τον μηχανισμό clawback, ο οποίος ενεργοποιείται εφόσον τα έσοδα των παρόχων υπηρεσιών εξισορρόπησης υπερβαίνουν τις αποζημιώσεις από τον μεταβατικό μηχανισμό αποζημίωσης ευελιξίας. Η DG Comp συμφώνησε, συνεπώς, ότι οι παραγωγοί θα πρέπει να επιστρέψουν αυτά τα ποσά με δύο τρόπους, όπως προτείνει η ΡΑΕ. Απευθείας στους προμηθευτές που δεν μετακύλισαν το αυξημένο αυτό κόστος στους πελάτες τους. Στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης τα ποσά που αναλογούν στους προμηθευτές που τα μετακύλισαν στους πελάτες τους.

Μάλιστα, η ΡΑΕ περιλαμβάνει στο πόρισμα και πρόταση νομοθετικής ρύθμισης για την αναδρομική επιστροφή των ποσών αυτών.