Πώς θα εκδίδονται οι συντάξεις σε τρεις μήνες

Τον Οκτώβριο θα έχουν μηδενιστεί οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, εφόσον επιτευχθεί το καινοτόμο και ιδιαίτερα φιλόδοξο πλάνο του υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ, για την ενεργοποίηση fast track διαδικασιών έκδοσης συντάξεων.

Η σχετική εγκύκλιος εκδόθηκε χθες και ήδη δίνεται εντολή στις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ να σταματήσουν αμέσως κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευση στοιχείων που αφορούν τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 και να εκδώσουν άμεσα τις πράξεις απονομής σύνταξης, με βάση τις σχετικές διατάξεις του πρόσφατου ασφαλιστικού νόμου (Ν.4921/2022) για τις «συντάξεις εμπιστοσύνης».

Αλλά και για τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την 1η Απριλίου 2022 και μετά, στο πλαίσιο της fast track διαδικασίας, εφόσον η οριστική πράξη δεν εκδοθεί μέσα σε ένα τρίμηνο, ήτοι στις αρχές Ιουλίου, ορίζεται ρητά πως θα διακόπτεται κάθε αλληλογραφία για επαλήθευση των στοιχείων που έχει υποβάλει ο αιτών και η σύνταξη θα βγαίνει με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα είτε στο αρχείο του ΕΦΚΑ είτε στον φάκελο που έχει υποβάλει ο αιτών.   

Προσοχή όμως: Στην εγκύκλιο ξεκαθαρίζεται ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που έχει δηλωθεί χωρίς τεκμηρίωση, θα υπολογίζεται με βάση τις χαμηλότερες εισφορές, που αντιστοιχούν στο  ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη αν πρόκειται για μισθωτό, ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αν πρόκειται για ασφαλισμένο επαγγελματία ή αγρότη, με κίνδυνο η σύνταξη να είναι κατά τι χαμηλότερη από αυτή που πραγματικά αντιστοιχεί στον ασφαλισμένο. Υπάρχει βέβαια και ο κίνδυνος, ο ΕΦΚΑ να καταβάλει για ένα διάστημα συντάξεις σε άτομα που δεν τις δικαιούνται.

Για τις συντάξεις εμπιστοσύνης (παλαιές αιτήσεις), ο επανέλεγχος, που θα είναι καθολικός και όχι δειγματοληπτικός, θα μπορεί να γίνει σε βάθος 10ετίας, ενώ για συντάξεις fast track (νέες αιτήσεις), ο επανέλεγχος θα γίνεται εντός 5 ετών. 

Μάλιστα, εάν από τους ελέγχους αυτούς προκύψει ότι οι συντάξεις αυτές δεν έπρεπε να εκδοθούν, θα αναστέλλεται άμεσα η καταβολή τους και θα αναζητούνται τα  αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά. Η καταβολή δεν θα σταματά, στην περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο χρόνος που υπολείπεται για τη λήψη της σύνταξης είναι έως δύο έτη και ο ασφαλισμένος αποδεχτεί να τον καλύψει καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές που του αναλογούν.

Ενέργειες για έκδοση συντάξεων εμπιστοσύνης

Για τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στον ΕΦΚΑ έως και το τέλος Μαρτίου, οι υπάλληλοι καλούνται να εκδώσουν πράξεις απονομής σύνταξης ή απορριπτικές αποφάσεις με βάση τα στοιχεία του συστήματος «ΑΤΛΑΣ»  ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που τηρούνται στον ΕΦΚΑ καθώς και τη δήλωση του αιτούντος για ασφαλιστικό χρόνο πέρα από αυτόν που έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά. Αυτό σημαίνει πως δεν απαιτείται πλέον η προσκόμιση παραστατικών που τεκμηριώνουν την ύπαρξη επιπλέον ασφαλιστικού χρόνου και για τον λόγο αυτό, αναστέλλεται προσωρινά κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευσή τους. Τα στοιχεία αυτά βέβαια θα ελέγχονται εκ των υστέρων. Αντίστοιχα, εάν από το  ηλεκτρονικό ιστορικό του αιτούντος και από τη δήλωση για επιπλέον χρόνο ασφάλισης δεν θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι εισηγητές θα εκδίδουν αμέσως απορριπτικές αποφάσεις.

Μάλιστα, η εγκύκλιος προβλέπει ότι η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης σε αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 θα γίνεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.

Τέλος, ξεκαθαρίζεται ότι ως εισφορές για τον ασφαλιστικό χρόνο εκτός του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού που έχει δηλωθεί χωρίς τεκμηρίωση, θα λογίζονται αυτές που αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη, αν πρόκειται για μισθωτό ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία, αν πρόκειται για ασφαλισμένο άλλης κατηγορίας.

Ενέργειες για την έκδοση συντάξεων fast track

Για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την 1η Απριλίου 2022 και μετά, εάν δεν έχει εκδοθεί απόφαση εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης (η προθεσμία ξεκινά λίγο αργότερα, όταν ο αιτών έχει οφειλές ή απαιτείται να τεκμηριώσει και ποσοστό αναπηρίας για να λάβει σύνταξη), εφαρμόζεται μια διαδικασία fast track. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μετά την πάροδο του τριμήνου, διακόπτεται και πάλι η αλληλογραφία για επαλήθευση των στοιχείων και η απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) εκδίδεται με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία. Οι διατάξεις αυτές εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2022, δηλαδή μετά τη συμπλήρωση τριμήνου για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί από την 1η Απριλίου 2022 και μετά.

Έτσι, οι υπάλληλοι-εισηγητές, στο πλαίσιο της διαδικασίας fast track, θα  ελέγχουν αν στην ηλεκτρονική αίτηση συνταξιοδότησης έχουν υποβληθεί ή αναρτηθεί τα δικαιολογητικά (για τον πρόσθετο χρόνο ασφάλισης) εντός 15 ημερών. Και αυτό γιατί σε περίπτωση που τα δικαιολογητικά δεν υποβληθούν εντός αυτής της προθεσμίας, δεν αναγνωρίζεται ο αντίστοιχος χρόνος ασφάλισης.  Και σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου γίνεται κατά απόλυτη προτεραιότητα μετά την 1η Ιουλίου 2022.

Καθώς ο πραγματικός έλεγχος θα διενεργείται σε βάθος 5-10 ετών, η εγκύκλιος ορίζει ότι εάν ο ασφαλισμένος δεν τηρεί τα αποδεικτικά του επιπλέον χρόνου ασφάλισης, η τελική σύνταξη θα μειώνεται  αναλόγως ή ακόμη και θα ανακαλείται.  

Επισημαίνεται ότι οι έλεγχοι για τις fast track συντάξεις  πρέπει να γίνουν εντός τριετίας από την έκδοση της απόφασης και αποκλείονται σε κάθε περίπτωση μετά την πάροδο πενταετίας. Αντίστοιχα, οι έλεγχοι για τις συντάξεις εμπιστοσύνης οφείλουν να γίνουν εντός 5ετίας από την έκδοση της πράξης και αποκλείονται σε κάθε περίπτωση μετά την πάροδο 10ετίας.

Εδώ πρέπει να επισημανθεί ότι σε περίπτωση που η πράξη απονομής σύνταξης εκδόθηκε βάσει πλαστών ή αναληθών στοιχείων, τα οποία υποβλήθηκαν από τον ασφαλισμένο με γνώση της πλαστότητας ή της αναλήθειάς τους (όσο εύκολο είναι να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο), δεν προβλέπονται χρονικοί περιορισμοί και δεν αποκλείεται έλεγχος ανά πάσα στιγμή.