Ο νέος χάρτης για μισθούς, ημερομίσθια και επιδόματα

Κατά 50 ευρώ τον μήνα αυξάνεται από την 1η Μαΐου ο κατώτατος μισθός, φθάνοντας τα 613 ευρώ καθαρά (713 ευρώ μεικτά), έναντι 569,7 ευρώ που είναι σήμερα (663 ευρώ μεικτά). Αντίστοιχα, το κατώτατο ημερομίσθιο αυξάνεται στα 31,85 ευρώ από 29,62 ευρώ που είναι από την 1η Ιανουαρίου 2022 έως και το τέλος Απριλίου.

Πρόκειται για αύξηση της τάξης του 7,5%, που σε συνδυασμό με την πρώτη αύξηση, 2%, που εφαρμόστηκε στις αρχές του έτους, οδηγεί σε ετήσιο καθαρό κέρδος για κάθε μισθωτό με πλήρη απασχόληση που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό, της τάξης των 882 ευρώ. Εάν, δε, σε αυτό προστεθεί και το όφελος από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές, κατά 1,63 ποσοστιαίες μονάδες, τότε το «κέρδος» είναι 906 ευρώ τον χρόνο.

Εφόσον ο μισθωτός είχε προϋπηρεσία (θεμελιωμένες τριετίες) έως  τον Φεβρουάριο του 2012, ο μηνιαίος μεικτός κατώτατος μισθός  μπορεί να αυξηθεί  έως και κατά 213 ευρώ και να φθάσει τα 926 ευρώ τον μήνα (μεικτά).

Συνολικά, εκτιμάται ότι η απόφαση της κυβέρνησης (που βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας θα πρέπει να εγκριθεί από το υπουργικό συμβούλιο) οδηγεί στην αύξηση του εισοδήματος πάνω από 800.000 μισθωτών, ανέργων, αλλά και δικαιούχων μιας σειράς επιδομάτων, που το ύψος τους καθορίζεται σύμφωνα με τον κατώτατο μισθό.     

Αναλυτικά, την αύξηση  του κατώτατου μισθού κατά 50 ευρώ τον μήνα, αρχής γενομένης από την 1η Μαΐου, ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας λόγο για «μία κίνηση που την αξίζουν οι εργαζόμενοι και την αντέχουν οι επιχειρήσεις». Είχε προηγηθεί συνάντηση του πρωθυπουργού με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, όπου κλείδωσε το ύψος της αύξησης, μετά και την παρουσίαση του σχετικού πορίσματος από τους ειδικούς.

«Τώρα είναι η ώρα των εργαζομένων», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, σημειώνοντας ότι σωρευτικά, από την αρχή του έτους, ο κατώτατος μισθός αυξάνεται κατά 9,5%, με αποτέλεσμα «650.000 εργαζόμενοι να έχουν κέρδος παραπάνω από έναν καθαρό μισθό ετησίως».

«Η κυβέρνηση ισορροπεί ανάμεσα στις παροδικές ανάγκες του παρόντος και στις εθνικές υποχρεώσεις του μέλλοντος», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, επισημαίνοντας ότι με αυτή την απόφαση, αυξάνεται και το επίδομα ανεργίας, κατά 31 ευρώ, με αποτέλεσμα να φθάσει τα 438 ευρώ. Μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε ότι η απόφαση της κυβέρνησης για αύξηση του κατώτατου μισθού αποτελεί, παράλληλα, και ένα κάλεσμα προς τους εργοδότες να κινηθούν ανάλογα και προς τις άλλες κατηγορίες μισθωτών. Για να καταλήξει, πως τον Ιούνιο θα υπάρξει και νέα μείωση των εισφορών κατά μισή μονάδα.  

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η αύξηση του κατώτατου μισθού επιχειρεί μια χρυσή τομή ανάμεσα σε διαφορετικές ανάγκες: τον μετριασμό των απωλειών στην αγοραστική δύναμη των μισθών και την ικανοποίηση της εύλογης προσδοκίας των εργαζομένων να έχουν και εκείνοι μέρισμα από την ανάπτυξη που επετεύχθη το 2021 και τη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και την αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην απασχόληση και την ανεργία.

Έτσι, ο νέος κατώτατος μισθός αυξάνεται από 1ης Μαΐου κατά 7,5% ή 50 ευρώ τον μήνα και διαμορφώνεται σε 713 ευρώ τον μήνα, από 663 ευρώ προηγουμένως. Δεδομένου ότι καταβάλλονται 14 μισθοί τον χρόνο, το ετήσιο όφελος για τους εργαζόμενους από την αύξηση ισούται με έναν επιπλέον μισθό (50 ευρώ η μηνιαία αύξηση επί 14 μισθούς=700 ευρώ).

Οι μηνιαίες αποδοχές, σε 12μηνη βάση, όπως δηλαδή υπολογίζονται στην υπόλοιπη Ε.Ε., ήτοι αν συνυπολογισθεί η καταβολή Δώρων και επιδομάτων - 14 μισθών τον χρόνο, διαμορφώνονται σε 831,8 ευρώ από 773,5 ευρώ σήμερα. Εκτιμάται δηλαδή πως ένας 15ος μισθός προστίθεται στο εξής στο εισόδημα όσων σήμερα λαμβάνουν 663 ευρώ μεικτά.  

Αν συνυπολογισθεί και η προηγούμενη αύξηση του κατώτατου μισθού που έγινε την 1η Ιανουαρίου 2022, προκύπτει αύξηση κατά 9,7%, ή 63 ευρώ τον μήνα (από 650 ευρώ στα 713 ευρώ). Σε αυτή την περίπτωση το όφελος σωρευτικά οδηγεί σε επιπλέον 882 ευρώ τον χρόνο.

Τέλος, αν συνυπολογιστούν και οι μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές (ισχύουν από το 2021), τότε εκτιμάται ότι η σωρευτική αύξηση του καθαρού μισθού είναι από την αρχή του χρόνου της τάξης του 11,81%, με αποτέλεσμα το σωρευτικό ετήσιο όφελος να φθάνει τα 906 ευρώ.

Όσο για τις πολυσυζητημένες τριετίες, που από τον Φεβρουάριο του 2012 παραμένουν «παγωμένες», το υπουργείο Εργασίας ξεκαθαρίζει ότι συνεχίζεται το σημερινό καθεστώς, δηλαδή οι «τριετίες» συνεχίζουν να καταβάλλονται, προσαυξάνοντας τον κατώτατο μισθό έως και κατά 30%, σε όσους τις δικαιούνταν έως τις 14/2/2012. Συνεπώς ο μηνιαίος μεικτός κατώτατος μισθός για τους εργαζόμενους με τρεις τριετίες μπορεί να είναι έως και 213 ευρώ υψηλότερος (713 ευρώ + 30%), με το ετήσιο όφελος να διαμορφώνεται στα 926 ευρώ. 

Πώς διαμορφώνονται τα επιδόματα

Η αύξηση του κατώτατου μισθού συμπαρασύρει προς τα πάνω το επίδομα ανεργίας. Σήμερα το ημερήσιο επίδομα είναι 16,29 ευρώ και το μηνιαίο 407,25 ευρώ. Από 1ης Μαΐου διαμορφώνονται αντίστοιχα στα 17,51 ευρώ το ημερήσιο και 438 ευρώ το μηνιαίο. Επίσης αναπροσαρμόζεται σειρά βοηθημάτων και επιδομάτων που έχουν ως βάση υπολογισμού τον κατώτατο μισθό ή ημερομίσθιο. Σε αυτά περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το βοήθημα ανεργίας για τους αυτοτελώς απασχολούμενους, τα προγράμματα νέων θέσεων εργασίας, το ειδικό βοήθημα λήξης ανεργίας, το βοήθημα λόγω επίσχεσης εργασίας, αλλά και η αποζημίωση για τα προγράμματα εργασιακής εμπειρίας, κ.α.

Αναλυτικά,  η αύξηση του κατώτατου μισθού αυξάνει συνολικά 24 μισθολογικά επιδόματα:

1. Ανεργίας
2. Επίσχεσης εργασίας
3. Μακροχρόνια ανέργων
4. Ειδικό εποχιακό
5. Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη επιδότησης λόγω ανεργίας
6. Ειδικό βοήθημα μετά από τρίμηνο παραμονής στα μητρώα του ΟΑΕΔ
7. Ειδικό βοήθημα σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας
8. Αφερεγγυότητας του εργοδότη
9. Διαθεσιμότητας
10. Παροχή προστασίας της Μητρότητας
11. Μαθητείας
12. Ασκούμενων σπουδαστών ΤΕΙ
13. Πρακτική άσκηση φοιτητών σχολών τουριστικής εκπαίδευσης
14. Ειδική επιδότηση εκδοροσφαγέων
15. Ειδική συμπληρωματική παροχή ανεργίας φορτοεκφορτωτών
16. Επιδότηση λόγω ανεργίας των ξεναγών
17. Επιδότηση λόγω ανεργίας αδελφών νοσοκόμων
18. Επιδότηση λόγω ανεργίας δασεργατών
19. Επιδότηση λόγω ανεργίας ρητινοσυλλεκτών
20. Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ.ΕΤΑΠ-ΜΜΕ
21. Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ. ΟΑΕΕ
22. Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ. ΕΤΑΑ
23. Άδειας συμμετοχής σε εξετάσεις για σπουδαστές, φοιτητές, μαθητές που είναι εργαζόμενοι
24. Προγράμματα απασχόλησης

Βέβαια, η αύξηση του κατώτατου μισθού επηρεάζει επίσης την προσαύξηση κυριακάτικης εργασίας (και εργασίας στις αργίες), την προσαύξηση νυχτερινής εργασίας καθώς και την προσαύξηση για την εκτός έδρας απασχόληση.

Όπως επισημαίνει ο δικηγόρος - εργατολόγος Γιάννης Καρούζος, οι προσαυξήσεις αυτές στο ελληνικό δίκαιο υπολογίζονται επί του νόμιμου και όχι επί του καταβαλλόμενου μισθού -σε αντίθεση π.χ. με την υπερωρία. Ο νόμιμος μισθός ταυτίζεται με τον κατώτατο μισθό σε περίπτωση που η σχέση εργασίας δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής κάποιας συλλογικής σύμβασης, ενώ εάν εμπίπτει, νόμιμο ημερομίσθιο είναι αυτό της συλλογικής σύμβασης, εφόσον όμως αυτό υπερβαίνει τον νομοθετημένο ελάχιστο μισθό.

Έτσι, για παράδειγμα, ο εργαζόμενος την Κυριακή ή σε κάποια αργία δικαιούται επιπλέον προσαύξηση 75% επί του νόμιμου ημερομισθίου, ανεξάρτητα εάν πρόκειται για νόμιμη ή παράνομη εργασία. Συνεπώς, με τον κατώτατο μισθό να διαμορφώνεται στα 713 ευρώ και το ημερομίσθιο στα 31,85 ευρώ, η αμοιβή για εργασία κατά πλήρες ωράριο την Κυριακή ή σε αργία θα ανέλθει στα 55,73 ευρώ (προσαύξηση 23,88 €).

Αντίστοιχα, η νυχτερινή εργασία θα αμείβεται με το ημερομίσθιο και την προσαύξηση 25% επί του νόμιμου μισθού, όπως ο τελευταίος θα διαμορφωθεί μετά την αύξηση, ενώ η αμοιβή για την εκτός έδρας απασχόληση θα ανέλθει στο κανονικό ημερομίσθιο συν 1 νόμιμο ημερομίσθιο για κάθε ημέρα εκτός έδρας απασχόλησης.

Οι συνέπειες στους μέσους μισθούς

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού, ο μέσος μισθός ανά εργαζόμενο αυξάνεται κατά 0,44 της ποσοστιαίας μονάδας. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι ο μέσος μισθός εντός του 2022 θα οδηγηθεί σε αύξηση της τάξης του 3,3%.  

Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν μάλιστα ότι η αύξηση των αμοιβών των εργαζομένων που βρίσκονται σε υψηλότερα μισθολογικά επίπεδα κρίνεται απαραίτητη, προκειμένου να διατηρηθούν οι μισθολογικές διαφορές σε σχέση με τον κατώτατο μισθό ως κίνητρο παραγωγικότητας. Παράλληλα, όπως φαίνεται άλλωστε και από τις δηλώσεις  εκπροσώπων του τουριστικού κλάδου για έλλειψη περίπου 50.000 εργαζόμενων, οι εργοδότες σε δυναμικούς κλάδους της οικονομίας χρειάζεται να πληρώσουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν εργαζόμενους.