Στερεύουν τα αποθέματα ηλιελαίου

Τα διαθέσιμα αποθέματα ηλιελαίου στην ΕΕ -που κατανάλωνε 200.000 τόνους ουκρανικού ηλιελαίου μηνιαίως πριν από τον πόλεμο- θα διαρκέσουν 4 έως 6 εβδομάδες, προειδοποίησε στις 4 Μαρτίου η Fediol, η Ένωση βιομηχανιών φυτικών ελαίων της ΕΕ. Πέραν αυτής της περιόδου, είναι πιθανό ότι η έλλειψη διαθεσιμότητας ακατέργαστου ηλιελαίου και περιορισμένων εναλλακτικών λύσεων θα οδηγήσει σε έλλειψη εξευγενισμένου/εμφιαλωμένου ηλιελαίου στην ευρωπαϊκή αγορά, και αυτό θα γίνει αισθητό ακόμη και στον τελικό καταναλωτή.

Δέκα ημέρες μετά από εκείνη την ανακοίνωση, η τιμή καταγράφει σημαντική αύξηση και δεν φαίνεται να υποχωρεί από τη στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει αρνητικά την επόμενη σοδειά. Η ζήτηση έχει αυξηθεί, η προσφορά έχει υποχωρήσει και ήδη ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ, κυρίως από την Ισπανία και την Ιταλία, έχουν βάλει πλαφόν στην πώληση ηλιελαίων.

Η Ουκρανία καλύπτει το 82% των αναγκών της Ευρώπης σε ηλιέλαιο, βασικό συστατικό για τη βιομηχανία τροφίμων και την παραγωγή κονσερβών, μπισκότων, σαλτσών, κ.ά. και πρώτο στην προτίμηση του κλάδου του HORECA (Hotel, Restaurant, Catering).

Στην Ελλάδα, παραμένει αδιευκρίνιστο πόσα είναι τα αποθέματα και για πόσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσουν αυτά. Το σίγουρο είναι ότι οι ανοδικές τάσεις που είχαν καταγραφεί στις τιμές το προηγούμενο διάστημα και πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, αποτέλεσαν ανασταλτικό παράγοντα για τις εταιρείες να «χτίσουν» υψηλά αποθέματα, υπό τον φόβο ότι σε μια πτώση των τιμών θα έγραφαν ζημιές.

Με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, προσφορά δεν υπάρχει, οι τιμές στο ηλιέλαιο έχουν υπερδιπλασιαστεί και πλέον οι βασικοί παίκτες της αγοράς αναζητούν εναλλακτικά κανάλια προμήθειας και άλλα παρεμφερή προϊόντα, από χώρες π.χ. της Λατινικής Αμερικής, για να καλύψουν το κενό ή μέρος του κενού που έχει αφήσει η Ουκρανία.

«Το μέλημα όλων είναι να διατηρηθεί η διαθεσιμότητα πρώτων υλών στη βιομηχανία τροφίμων, ώστε να μη χρειαστεί να διακόψει την παραγωγή και ο καταναλωτής να μπορεί να βρίσκει τα προϊόντα στα ράφια», είχε πει στις 7 Μαρτίου στο Euro2day.gr η Νίκη Γιαβρόγλου, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια ΑΕ, θυγατρικής της Μύλοι Σόγιας.

Με την κυρία Γιαβρόβλου μιλήσαμε και χθες Κυριακή. Μια εβδομάδα μετά την πρώτη μας επικοινωνία, η διευθύνουσα σύμβουλος της Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια ΑΕ εκτίμησε ότι θα δούμε πολύ αυξημένες τιμές στα ράφια και ίσως και πρόβλημα διαθεσιμότητας σε κάποια προϊόντα, κυρίως στο ηλιέλαιο, «διότι υπάρχει τεράστια ζήτηση και καθόλου προσφορά».

«Αυτή τη στιγμή, τα προϊόντα για τα οποία μιλάμε δεν έχουν τιμή», λέει.

Η Μύλοι Σόγιας, από τους βασικούς «παίκτες» στη συγκεκριμένη κατηγορία, βρίσκεται σε διαδικασία ανεύρεσης πρώτων υλών από άλλες χώρες, «σε υψηλότερες φυσικά τιμές, διότι η τιμή στο ένα προϊόν συμπαρασύρει την τιμή στο άλλο», λέει η κυρία Γιαβρόγλου.

«Η προσφορά υπολείπεται κατά πολύ της ζήτησης, όλες οι τιμές των σπορέλαιων (ηλιέλαιο, αραβοσιτέλαιο, σογιέλαιο, φοινικέλαιο) αυξάνονται», συμπληρώνει.

Η κυρία Γιαβρόγλου εκτιμά ότι θα υπάρξει μετακίνηση της κατανάλωσης από το ηλιέλαιο σε άλλα έλαια και δη στο ελαιόλαδο και στο πυρηνέλαιο. Όμως, όπως λέει, η παραγωγή ελαιολάδου δεν μπορεί να καλύψει την κατανάλωση του σπορέλαιου, «άρα για να μετριαστεί η ζήτηση, που είναι πολύ υψηλή, πρέπει να ανέβει η τιμή σε όλα τα άλλα προϊόντα», αναφέρει.

Βέβαια αν αυτή η οδός, δηλαδή της μετακίνησης από το ένα έλαιο στο άλλο, είναι μια σχετικά εύκολη διαδικασία όταν πρόκειται για τον τελικό καταναλωτή, αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση της βιομηχανίας τροφίμων. «Δεν μπορεί να αλλάξει εύκολα τα συστατικά παραγωγής ενός προϊόντος, πρέπει να τα δοκιμάσει να δει αν θα βγει η συνταγή» λέει η κυρία Γιαβρόβλου.

Για το Oil World, η διακοπή των εξαγωγών από τη Μαύρη Θάλασσα περιορίζει απότομα τη χρήση ηλιελαίου στην ΕΕ και σε πολλές άλλες χώρες, ενισχύοντας τη ζήτηση για άλλα φυτικά έλαια. Βραχυπρόθεσμα, όπως αναφέρει σε report του το Oil World, η παγκόσμια αγορά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την απώλεια εξαγωγών φυτικών ελαίων της Μαύρης Θάλασσας, χωρίς να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση.

Ακόμη όμως και η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το Oil World εκτιμά πως η παγκόσμια σύνθλιψη βαμβακόσπορου θα αυξηθεί οριακά λόγω της μειωμένης παραγωγής, οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας συμβάλλουν στην εκτίναξη των τιμών του κραμβέλαιου ενώ χαμηλά εκτιμάται ότι θα είναι η παραγωγή της καναδικής ελαιοκράμβης.