Το σχέδιο Κομισιόν για στήριξη νοικοκυριών-εταιρειών και... απεξάρτηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σχέδια που έχουν στόχο να μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα φέτος και να τερματίσει οριστικά την εξάρτησή της από τις ρωσικές προμήθειες καυσίμου «πολύ πριν από το 2030».

Οπως ανακοινώθηκε το σχέδιο προβλέπει εναλλακτικές προμήθειες και επέκταση της χρήσης καθαρής ενέργειας πιο γρήγορα απ' ότι τα αρχικά σχέδια, η εφαρμογή των οποίων θα είναι σε μεγάλο βαθμό ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων.

Οπως σημειώνει το Reuters, τα νέα σχέδια είναι πρόσθετα στις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή που αποτελούν επί του παρόντος αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην ΕΕ και έχουν για να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων γρηγορότερα αυτή τη δεκαετία και από μόνες τους περιορίζουν τη χρήση φυσικού αερίου στην ΕΕ κατά 30% έως το 2030.

Η Επιτροπή είπε ότι το αέριο και το LNG από χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ θα μπορούσαν φέτος να αντικαταστήσουν περισσότερο από το ένα τρίτο, 60 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), από τα 155 bcm που λαμβάνει η Ευρώπη ετησίως από τη Ρωσία. Και μέχρι το 2030, η αυξημένη χρήση βιομεθανίου και υδρογόνου θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει.

Νέα αιολικά και ηλιακά έργα θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν 20 bcm ζήτησης φυσικού αερίου φέτος, ενώ ο τριπλασιασμός της δυναμικότητας μέχρι το 2030, προσθέτοντας 480 GW αιολικής και 420 GW ηλιακής ενέργειας, θα μπορούσε να εξοικονομήσει 170 bcm ετησίως. Με το να κατεβάσουμε τους θερμοστάτες κατά 1°C εξοικονομούνται  επιπλέον 10 bcm φέτος, ενώ έως το 2030, η αντικατάσταση των λεβήτων αερίου με 30 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας θα μπορούσε να εξοικονομήσει επιπλέον 35 bcm, πρόσθεσε η Επιτροπή.

Ορισμένες χώρες αναζητούν περισσότερη χρηματοδότηση από την ΕΕ για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από την έκρηξη του κόστους φυσικού αερίου. Σύμφωνα με την Κομισιόν μπορούν να φορολογήσουν τα κέρδη που αποκομίζουν οι ενεργειακές εταιρείες από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου, για να αντισταθμίσουν τους υψηλότερους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας είπε ότι τέτοιοι φόροι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν 200 δισεκατομμύρια ευρώ φέτος.

Η ΕΕ θα προτείνει επίσης έως τον Απρίλιο κανόνες που θα απαιτούν από τις χώρες της ΕΕ να γεμίζουν τις αποθήκες φυσικού αερίου στο 90% έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους. 

Η Ευρώπη έχει αρκετό φυσικό αέριο να περάσει τη φετινή χρονιά, αλλά οι αναλυτές λένε ότι  μια παρατεταμένη διακοπή των ρωσικών εισαγωγών θα έπληττε την οικονομία της Ευρώπης και θα απαιτούσε έκτακτα μέτρα, όπως το κλείσιμο των εργοστασίων.

Τα μέτρα για τα νοικοκυριά

Η «Εργαλειοθήκη Ενέργειας» της Επιτροπής από τον περασμένο Οκτώβριο βοήθησε τα κράτη μέλη να μετριάσουν τον αντίκτυπο των υψηλών τιμών στους ευάλωτους καταναλωτές και παραμένει κρίσιμο πλαίσιο για εθνικά μέτρα δηλώνει η Κομισιόν. Σήμερα η Επιτροπή παρουσιάζει στα κράτη μέλη πρόσθετη καθοδήγηση, επιβεβαιώνοντας τη δυνατότητα ρύθμισης των τιμών σε εξαιρετικές περιστάσεις και ορίζοντας πώς τα κράτη μέλη μπορούν να αναδιανέμουν τα έσοδα από τα υψηλά κέρδη του ενεργειακού τομέα και την εμπορία εκπομπών ρύπων στους καταναλωτές.

Ειδικότερα, όπως εξηγεί η Επιτροπή, τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν ρυθμιζόμενες τιμές για ευάλωτους καταναλωτές, νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις, προκειμένου να συμβάλουν στην προστασία τους. Η Επιτροπή επιβεβαιώνει επίσης ότι τα κράτη μέλη μπορούν να εξετάσουν προσωρινά φορολογικά μέτρα για τα απροσδόκητα κέρδη ενεργειακών εταιρειών και κατ' εξαίρεση να αποφασίσουν να δεσμεύσουν ένα μέρος αυτών των επιστροφών για αναδιανομή στους καταναλωτές. Τα μέτρα αυτά πρέπει να πληρούν ορισμένα κριτήρια για να διασφαλίζεται ότι είναι αναλογικά, περιορισμένα χρονικά και ότι αποφεύγουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις της αγοράς.

Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις προσφέρουν επίσης στα κράτη μέλη επιλογές να παρέχουν βραχυπρόθεσμη στήριξη σε εταιρείες που πλήττονται από υψηλές τιμές ενέργειας και να συμβάλλουν στη μείωση της έκθεσής τους στην αστάθεια των τιμών της ενέργειας μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.

Μετά από διαβούλευση σχετικά με στοχευμένες τροποποιήσεις στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις για το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, η Επιτροπή θα διαβουλευτεί επίσης με τα κράτη μέλη σχετικά με τις ανάγκες και το πεδίο εφαρμογής ενός νέου προσωρινού πλαισίου κρατικής ενίσχυσης για την παροχή ενισχύσεων σε εταιρείες που έχουν πληγεί από την κρίση, ιδίως όσοι αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος.