Ζημιές Covid πάνω από 4 δισ. ευρώ γράφει η εστίαση

Τζίρος 4-4,5 δισ. ευρώ χάθηκε στην εστίαση από την έναρξη της πανδημίας, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις φορέων του κλάδου, με τα έσοδα να συνεχίζουν να φυλλορροούν, ειδικά για μπαρ, χώρους με μουσική και κέντρα διασκέδασης, που λειτούργησαν αποκλειστικά για καθήμενους.

Η απαγόρευση του χορού ακόμη και αυτή την περίοδο της αποκριάς και οι περιορισμοί για τους ανεμβολίαστους συντηρούν την πτώση τζίρου στα καταστήματα, πάνω από 50% μεσοσταθμικά, συγκριτικά με την προ πανδημίας περίοδο ενώ πολλοί εργαζόμενοι, ειδικά καλλιτέχνες και μουσικοί, περιμένουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 534 ευρώ για να επιβιώσουν.

Εν τω μεταξύ, για τρίτη χρονιά οι καρναβαλικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με περιορισμούς -όπου δεν ακυρώθηκαν-, γεγονός που πλήττει τον κόσμο της μουσικής, πέρα από τις επιχειρήσεις εστίασης στις τοπικές οικονομίες, σε πόλεις όπως η Πάτρα, το Ρέθυμνο, η Ξάνθη κ.ά. Ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις προσβλέπουν στη θερινή σεζόν και στον τουρισμό και δεν περιμένουν σημαντικό αντίκτυπο στα έσοδά τους από την πρόσφατη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων.

Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι η σταδιακή άρση των περιορισμών για τους εμβολιασμένους. Το Σάββατο 12.2.2022 διατήρησε την απαγόρευση των όρθιων πελατών αλλά καταργήθηκε ο περιοριστικός αριθμός των έξι ατόμων ανά τραπέζι που ίσχυε πριν. Μόλις χθες αποφασίστηκε ότι επιτρέπονται πάλι από το Σάββατο οι όρθιοι στην εστίαση. 

Τα παραπάνω εξελίσσονται ενώ οι επιχειρήσεις έχουν να διαχειριστούν τη δίδυμη κρίση, με την εκτόξευση του ενεργειακού κόστους και των τιμών των πρώτων υλών να «πλαισιώνουν» την πτώση του τζίρου. Ως αποτέλεσμα, προστίθεται νέα «ζημιά» στα 2,5 δισ. ευρώ των απωλειών του πρώτου έτους της πανδημίας. Με επίσημα στοιχεία, στο α’ εξάμηνο του 2021 προστέθηκαν απώλειες 1 δισ. ευρώ. Κι ενώ το γ’ τρίμηνο ο τζίρος του κλάδου επέστρεψε στα επίπεδα του 2019 τροφοδοτώντας προσδοκίες ανάκαμψης, ακολούθησαν τα μέτρα για τους ανεμβολίαστους που ανέτρεψαν τη θετική τάση.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις που μεταφέρει στο Euro2day.gr o Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) και πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), στο εννεάμηνο του 2021 οι απώλειες στον κλάδο ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ ενώ στους μήνες που ακολούθησαν, εξαιτίας της πτώσης της επισκεψιμότητας, μεσοσταθμικά οι απώλειες ξεπέρασαν το 50% στα έσοδα των επιχειρήσεων.

Ως αποτέλεσμα οι απώλειες στον κλάδο ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ από την έναρξη της πανδημίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ειδικά στον κλάδο των τεχνών και των επιχειρήσεων διασκέδασης και ψυχαγωγίας σημειώνεται μεν μια αύξηση το 2021, της τάξης του 15% σε σχέση με το 2020, αλλά προηγήθηκε πτώση πάνω από 30% μεταξύ 2020 και 2019. Έτσι ο τζίρος που επιβεβαιώνεται από διοικητικές πηγές για τη συγκεκριμένη υποαγορά, από 5,4 δισ. το 2019 υποχώρησε σε 3,8 δισ. ευρώ το 2020, για να αυξηθεί σε 4,4 δισ. ευρώ το 2021.

Οι απώλειες στον κλάδο δεν είναι ανακτήσιμες. Κι ενώ δεν έχει γίνει ακόμη ο απολογισμός σε λουκέτα, ήδη καταγράφονται απώλειες 20-25 χιλ. σε ανθρώπινο δυναμικό. Πρόκειται για εργαζόμενους οι οποίοι είτε αλλάζουν δουλειά είτε μπαίνουν στο ταμείο ανεργίας, μια τάση που αναδείχθηκε στα lockdown.

Η τάση αυτή έχει πάρει διαστάσεις, ειδικά στον κλάδο των καλλιτεχνών, με δύο στους δέκα μουσικούς (πάνω από 20%) να έχουν αλλάξει δουλειά ή να ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τον χώρο, όπως δηλώνουν στις συζητήσεις που γίνονται στα fora. Όπως μεταφέρουν στο Euro2day.gr στελέχη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Μουσικών Ελλάδος, η λειτουργία των καταστημάτων διασκέδασης γίνεται μετ’ εμποδίων, καθώς επιτρέπεται άλλοτε λίγο κι άλλοτε... λιγότερο.

Σήμερα για παράδειγμα, επιτρέπεται η μουσική αλλά απαγορεύεται ο χορός. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι περισσότεροι μουσικοί, σε σύνολο περίπου 20.000 εργαζομένων, υποαπασχολούνται και συντηρούνται με το επίδομα των 534 ευρώ που δόθηκε τον Ιανουάριο. Πρόκειται για περιορισμένου ύψους αποζημίωση σε σχέση με το κόστος ζωής εν μέσω κρίσης, αλλά ο κόσμος της μουσικής εύχεται να συνεχίσει να το λαμβάνει και τον Φεβρουάριο και μέχρι να αρθούν οι περιορισμοί στις επιχειρήσεις ψυχαγωγίας και διασκέδασης.

Όπως σημειώνει ο Κώστας Μόσχος, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Μουσικής & Ακουστικής - Κέντρου Μουσικής Τεκμηρίωσης (ΙΕΜΑ), είναι δύσκολο να προγραμματίσει ένας επαγγελματίας σε αυτές τις συνθήκες περιορισμών.

Σημειώνεται ότι τα νυχτερινά μαγαζιά ανοίγουν πια μόνο Σαββατοκύριακα -όσα ανοίγουν. Επίσης η κρίση είναι γενικευμένη στον κλάδο και δεν αφορά μόνο τις μεγάλες μουσικές σκηνές και τα δημοφιλή κέντρα αλλά και τα μεζεδοπωλεία και τα εστιατόρια, που δεν καλούν πια το ίδιο συχνά μουσικούς. Ακόμη και γνωστοί καλλιτέχνες, μεγάλα ονόματα, δουλεύουν μια φορά την εβδομάδα και συνήθως όχι σε πίστες αλλά σε εστιατόρια και μπαρ.

Οι μουσικοί, ακόμη κι όσοι έχουν δουλειά, πληρώνονται με πενιχρές αμοιβές, καθώς τα μεροκάματα έχουν υποχωρήσει δραματικά ήδη από τη δεκαετή κρίση. Οι αμοιβές από 50-80 ευρώ τη βραδιά στα μεζεδοπωλεία υποχώρησαν στα 20-30 ευρώ για απασχόληση 5-6 ώρες, η οποία όμως προϋποθέτει πολλές ώρες πρόβας. Σε μηνιαία βάση δηλαδή, τα έσοδα δύσκολα ξεπερνούν τα 600 ευρώ, για μεγάλη μερίδα επαγγελματιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωσή τους, όταν οι τιμές αυξάνονται σε σειρά αγαθών, με πληθωρισμό στο 6,2% τον Ιανουάριο.

Όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες στρέφονται στο ψηφιακό κανάλι, αν και το ελληνικό κοινό δεν είναι εξοικειωμένο με τη χρήση συνδρομητικών πλατφορμών πέραν του Netflix, όπως Shazam, SoundHound ή Musixmatch, ενώ από το you tube δεν βγαίνουν αξιοσημείωτα έσοδα, όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς.

Ο κόσμος της μουσικής περιμένει να αρχίσουν οι συναυλίες και να αρθούν οι περιορισμοί στην τέχνη, στη μουσική και στο θέατρο, ενώ προσβλέπει και σε επιπλέον κρατική στήριξη. Ο κ. Μόσχος αναφέρει ενδεικτικά το τέλος επιτηδεύματος (500 ευρώ τον χρόνο), υπέρ της κατάργησης του οποίου έχει ταχθεί και η ΓΣΕΒΕΕ. «Το 500άρικο παραμένει “χαράτσι” για έναν ελεύθερο επαγγελματία, ειδικά την περίοδο της πανδημίας. Είναι μάλιστα ο λόγος που οδήγησε πολλούς μουσικούς να κλείσουν βιβλία», σημειώνει.

Ας σημειωθεί ότι ένα μέτρο που έχει ληφθεί από την κυβέρνηση για τις επιχειρήσεις του κλάδου, νυχτερινά κέντρα διασκέδασης και catering, καθώς και σχολές χορού και οργανώσεις συνεδρίων και εμπορικών εκθέσεων είναι η δυνατότητα ενίσχυσης στο 8% του τζίρου του 2019. Προϋπόθεση για την ενίσχυση είναι μείωση τζίρου το 2020 πάνω από 50% σε σχέση με το 2019. Επίσης, παραμένει ανοιχτό το θέμα της μετατροπής της επιστρεπτέας προκαταβολής σε μη επιστρεπτέα για το σύνολο του κλάδου εστίασης, καθώς δεν συνεπάγεται σημαντικό δημοσιονομικό κόστος (σ.σ. αν και χθες ο Χρ. Σταϊκούρας απέρριψε τα σχετικά αιτήματα). Αντίθετα η μείωση του ΦΠΑ θεωρείται δημοσιονομικά απαγορευτική και δεν συζητείται.