Γκρίζες ζώνες και αλαλούμ στις επιδοτήσεις ενέργειας

Αλαλούμ. Αυτή η λέξη φαίνεται να χαρακτηρίζει την κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης για την ανακούφιση νοικοκυριών από το δυσβάστακτο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου.

Εδώ και πέντε μήνες, και με τις ενεργειακές τιμές να καλπάζουν, δεν έχει καταστεί ακόμα δυνατό να μπει μία τάξη και απρόσκοπτη ροή των επιδοτήσεων και εκπτώσεων προς τους πραγματικά δικαιούχους. Την ίδια στιγμή, αυξάνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, έχουν διπλασιαστεί οι διακανονισμοί πληρωμών, η ρευστότητα των προμηθευτών πιέζεται, ενώ άρχισαν να εμφανίζονται και μεμονωμένες πρακτικές που δεν συνάδουν με τον ανταγωνισμό.

Αναμονή ακόμη για το φυσικό αέριο

Οι εκπτώσεις για το φυσικό αέριο, που ανακοινώθηκε ότι θα δοθούν από τον Οκτώβριο του 2021, τώρα θα αρχίσουν να πιστώνονται αναδρομικά από τους παρόχους στα τιμολόγια των πελατών τους. Όχι με τον ίδιο τρόπο από όλους.

Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, μόλις στα τέλη Δεκεμβρίου δόθηκαν στις εταιρείες προμήθειας τα ποσά των εκπτώσεων από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, ώστε να μετακυλιστούν στην κατανάλωση. Κι αυτά αφορούσαν μόνο σε δύο μήνες, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο. Έτσι, όπως λένε οι πληροφορίες, ορισμένοι προμηθευτές θα περάσουν τώρα την έκπτωση, αλλά μόνο για τους δύο αυτούς μήνες, περιμένοντας να εισπράξουν από τη ΔΕΠΑ και τον Δεκέμβριο, που θα δοθεί αργότερα. Άλλοι πάλι προμηθευτές επιλέγουν να δώσουν την έκπτωση και για τους τρεις τελευταίους μήνες του 2021, ανεξάρτητα από την κάλυψη της ΔΕΠΑ, σε βάρος της ρευστότητάς τους.

Στο μεταξύ, έχει τελειώσει ο Ιανουάριος, για τον οποίο ισχύει νέο μοντέλο ενίσχυσης, για να «θεραπευθεί» το προηγούμενο: τα 20 ευρώ ανά θερμική MWh θα προέρχονται απευθείας από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και τα υπόλοιπα 20 ευρώ από τη ΔΕΠΑ στους πελάτες της. Που σημαίνει ότι θα είναι «κουτσουρεμένη» η επιδότηση του Ιανουαρίου, αφού άγνωστο παραμένει πότε θα διατεθεί το σκέλος που προέρχεται από τη ΔΕΠΑ.

«Κουτσοί-στραβοί» τον Ιανουάριο για τον ηλεκτρισμό

Οι οριζόντιες επιδοτήσεις για το ηλεκτρικό που δίνονταν ως τον Δεκέμβριο προς όλους, χωρίς κανένα ξεσκαρτάρισμα, έγινε προσπάθεια να διορθωθούν με ένα νέο σύστημα, αλλά και πάλι χωρίς κριτήρια: αποφασίστηκε να επιδοτηθούν όλες οι παροχές πρώτης κατοικίας, όπως δηλώνονται στην ετήσια φορολογική δήλωση (Ε1).

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, ο ΔΕΔΔΗΕ δεν μπόρεσε να προχωρήσει στην ολοκληρωμένη ταυτοποίηση μετρητή με ΑΦΜ, καθώς υπάρχουν περί τα 2.000.000 μετρητές με άγνωστο ΑΦΜ ή και καθόλου. Έτσι, επέλεξε να ανεβάσει στην πλατφόρμα IRIS της Τράπεζας της Ελλάδος μόνον τους αριθμούς των μετρητών που είναι δηλωμένοι ως παροχές οικιακής κατανάλωσης. Κάλεσε δε τους προμηθευτές με επιστολή του να κάνουν χρήση της λίστας αυτής, αντιστοιχώντας τους μετρητές με τους πελάτες τους.

Κι από εδώ ξεκινούν τα προβλήματα. Κανένας προμηθευτής δεν είναι διατεθειμένος να ελέγξει αν ο μετρητής ενός πελάτη του αφορά πράγματι σε α’ κατοικία ή κάτι άλλο, ένα εξοχικό για παράδειγμα, ή μια δεύτερη κατοικία. Ούτε αν ο δικαιούχος είναι πράγματι και ιδιοκτήτης της α’ κατοικίας. Θα δώσουν, συνεπώς, όπως λένε οι πληροφορίες, τις επιδοτήσεις του Ιανουαρίου στους μετρητές που ανακοίνωσε ο ΔΕΔΔΗΕ. «Δεν είναι δική μας δουλειά να ελέγξουμε αν οι επιδοτήσεις θα πάνε σε δικαιούχους ή όχι. Ο ΔΕΔΔΗΕ δεν μας δίνει πλήρως καθορισμένο μετρητή με ΑΦΜ, άρα θα κινηθούμε με ό,τι μας χορηγείται», τονίστηκε χαρακτηριστικά από εκπρόσωπο εταιρείας προμήθειας μεγάλου ενεργειακού ομίλου.

Κι άλλο ψαλίδισμα του ΕΛΑΠΕ

Το αποτέλεσμα θα είναι, όπως λένε γνωρίζοντες, να κατασπαταληθούν και πάλι οι πόροι για τις επιδοτήσεις, σε βάρος του Ειδικού Λογαριασμού από τον οποίο αποζημιώνονται οι ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ). Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, αναμένεται εντός των επόμενων ημερών η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την κατανομή των εσόδων από τους ρύπους για το σύνολο του 2022.

Ο ΕΛΑΠΕ αναμένεται να είναι εντυπωσιακά «ψαλιδισμένος, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να αιμοδοτηθεί από την αγορά, δηλαδή, από τη διαφορά εγγυημένης ταρίφας και χονδρεμπορικής τιμής, που επιστρέφεται στον Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης (ΔΑΠΕΕΠ). Ας σημειωθεί ότι για το «ροκάνισμα» του ΕΛΑΠΕ έχουν ήδη διαμαρτυρηθεί στο ΥΠΕΝ εκπρόσωποι φορέων ΑΠΕ, εκφράζοντας φόβους για την απρόσκοπτη αποζημίωση των ΑΠΕ.

Ιδιότυπος ανταγωνισμός στην ενεργειακή αγορά

Με την ακρίβεια να μαίνεται και τα τιμολόγια ενέργειας στα ύψη, ήταν εύλογο και αναμενόταν η αδυναμία πληρωμής τους. Τα τελευταία στοιχεία από την αγορά αναφέρουν ότι αυξάνονται διαρκώς οι ληξιπρόθεσμες οφειλές, ενώ διπλασιασμό παρουσιάζουν και τα αιτήματα για διακανονισμούς πληρωμών από καταναλωτές.
«Τους κυνηγάμε για να πληρώσουν. Όλοι έχουμε πρόβλημα», ειπώθηκε ενδεικτικά από εκπρόσωπο άλλου μεγάλου ενεργειακού ομίλου.

Σε αυτό το σκηνικό, που πιέζει τη ρευστότητα των εταιρειών προμήθειας, άρχισαν να εμφανίζονται, όπως αναφέρεται, συμπεριφορές και πρακτικές που δεν συνάδουν με τον ανταγωνισμό. Ένας μικρός αριθμός μικρών εταιρειών παρόχων άρχισε να προσφέρει εδώ και καιρό σταθερά τιμολόγια, «κλειδωμένα» για ένα ή και δύο έτη, με τιμές εντυπωσιακά χαμηλότερες του χονδρεμπορικού κόστους, αλλά και των Forwards της αγοράς. Ο ανταγωνισμός, μάλιστα, αναφέρει ότι ανάλογες πρακτικές έχει υιοθετήσει και η ΔΕΗ, σε μια προσπάθεια να προσελκύσει «καλούς πελάτες που πληρώνουν».

Τα τιμολόγια αυτά, λένε οι ίδιες πληροφορίες, προσφέρονται κυρίως σε εμπορικούς και βιομηχανικούς πελάτες και πολύ λιγότερο στην οικιακή κατανάλωση.

Τις πρακτικές αυτές προτίθενται να ακολουθήσουν και άλλοι προμηθευτές, «αναγκαστικά, για να μη χάσουμε πελάτες», όπως ειπώθηκε. Πράγμα που σημαίνει ότι ο ανταγωνισμός στην ενεργειακή αγορά αποκτά άλλο νόημα, με άγνωστες συνέπειες για τους συμμετέχοντες.

Και το ερώτημα που γεννάται είναι, πώς θα καλυφθούν από τις επιχειρήσεις οι προσφορές κάτω του κόστους;