Εστίαση: Καμία εγγύηση για βιωσιμότητα η «χαλάρωση» των μέτρων

Χωρίς εγγυήσεις για βιωσιμότητα η επιστροφή της εστίασης σε «μερική κανονικότητα», με την άρση από σήμερα των περιορισμών που τέθηκαν σε ισχύ από τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς και με αιχμή την απαγόρευση της μουσικής σε κέντρα διασκέδασης και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Ο κλάδος καλείται σε restart, με χαμηλά επίπεδα αντοχών, καθώς συμπληρώνονται δύο χρόνια αυστηρών περιορισμών από την έναρξη της πανδημίας κι ενώ τα λειτουργικά κόστη των επιχειρήσεων εκτοξεύονται από τις αυξήσεις τιμών σε ενέργεια και πρώτες ύλες.

Ας σημειωθεί ότι η εστίαση, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, είναι από τους κλάδους που απορρόφησαν τα κόστη. Μόλις το 6,2% των επιχειρήσεων αύξησε τιμές στο α’ εξάμηνο του 2021, ενώ υπήρχε κι ένα 12,4% που έκανε μειώσεις. Κάποιες αυξήσεις άρχισαν στο β’ εξάμηνο αλλά κι αυτές ήταν περιορισμένου ύψους και έκτασης σε είδη με υλικά που έχουν ανατιμηθεί και ενόψει της κατάργησης των πλαστικών μιας χρήσης και της προσαρμογής των επιχειρήσεων εστίασης στις αρχές της κυκλικής οικονομίας που ανεβάζει τα κόστη συσκευασίας.

Πλέον ακόμη κι οι επιχειρήσεις που δεν έκαναν αυξήσεις είναι αντιμέτωπες με την ανάγκη μετακύλισης μέρους του κόστους στις υπηρεσίες τους. Κρούουν δε τον κώδωνα του κινδύνου για λουκέτα στον κλάδο που βρέθηκε χωρίς μετρητά στην επανεκκίνηση της οικονομίας το καλοκαίρι του 2021 και η κατάστασή του έκτοτε, λόγω των νέων περιορισμών, έχει επιδεινωθεί, με τις απώλειες να πλησιάζουν τα 3 δισ. ευρώ από την αρχή της κρίσης.

Το στοιχείο επιβεβαίωσε πρόσφατα και ο Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών.

Είναι χαρακτηριστικό πως τρεις στις δέκα επιχειρήσεις (28,9%) δεν είχαν καθόλου ταμειακά διαθέσιμα ήδη από τον Ιούλιο. Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, παρόλο που ήταν μεγαλύτερο σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2021, όπου σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (44,1%) είχαν μηδενική ρευστότητα, ήταν σχεδόν το μισό από το αντίστοιχο ποσοστό (16,5%) του Ιουνίου του 2020.

Όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, στα μέτρα στήριξης δεν προβλέφθηκε κάποιου είδους διακριτή οικονομική ενίσχυση για την αναπλήρωση της απώλειας του εισοδήματος των ίδιων των επιχειρηματιών, κατ’ αντιστοιχία με τις ενισχύσεις που δόθηκαν για τους εργαζόμενους. Δεν έγινε κάποια ειδική πρόβλεψη για τους αυτοαπασχολούμενους και τις ατομικές επιχειρήσεις, όπου το κέρδος είναι το εισόδημα και η πλειονότητα αυτού του τομέα της αγοράς παρουσίαζε ζημιές το 2020. Αυτό σε συνδυασμό με τη ρευστότητα καταδεικνύει την εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει εκατοντάδες επιχειρήσεις εστίασης σε όλη τη χώρα.

Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι στις επιχειρήσεις εστίασης συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες ληξιπρόθεσμες ασφαλιστικές οφειλές του πρώην ΟΑΕΕ, αγγίζοντας το 40%, και ακολουθούν στη λίστα των χρεωμένων οι επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό και οι ατομικές.

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), η απόφαση της κυβέρνησης για επιστροφή σε «μερική κανονικότητα» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί θετική, αν και δεν προβλέπει καμία στήριξη.

«Οι επαγγελματίες του κλάδου θέλουν να πιστεύουν ότι η ελπίδα δεν θα εξελιχθεί σε χιονοθύελλα, αν και βρίσκονται αντιμέτωποι με τις ανατιμήσεις στην ενέργεια, τις α' ύλες, τη μείωση του κύκλου εργασιών το τελευταίο τρίμηνο λόγω των περιοριστικών μέτρων και τα μηδενικά ταμειακά διαθέσιμα», αναφέρει η ΠΟΕΣΕ, περιγράφοντας το περιβάλλον αβεβαιότητας για τον κλάδο. Εξάλλου, είχε χαρακτηρίσει ημίμετρα τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση στα μέσα Ιανουαρίου, καθώς η βραχυχρόνια διάρκειά τους συντηρεί την αγωνία και τον κίνδυνο λουκέτων.

Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή, ενόψει δύο μηνών που εμφανίζουν παραδοσιακά χαμηλή ζήτηση και για τον επιπλέον λόγο ότι οι καταναλωτές περιορίζουν τις δαπάνες τους αμυνόμενοι στις πληθωριστικές πιέσεις, όπως δείχνουν τα μηνύματα από το λιανεμπόριο. Καθώς η πανδημία συνεχίζει να απειλεί τις ζωές των ανθρώπων, παρά τη χαμηλή νοσηρότητα της μετάλλαξης Όμικρον, οι επαγγελματίες της εστίασης δεν περιμένουν ότι οι νέοι πιο «χαλαροί» κανόνες λειτουργίας των καταστημάτων τους από σήμερα θα σηματοδοτήσουν αλλαγή τάσης στη ζήτηση, θεωρώντας ότι θα απαιτηθεί καιρός για επιστροφή στην κανονικότητα κι αυτό θα πρέπει να συνδυαστεί με την ανάκαμψη της ψυχολογίας.

Επίσης, εκτός από τον φόβο νόσησης, οι νέες καταναλωτικές τάσεις που γεννήθηκαν στην πανδημία παγιώνονται και η κατανάλωση εντός σπιτιού διατηρεί ισχυρό μερίδιο και μετά τα lockdown, αποσπώντας μερίδιο από την εστίαση.

Μια από τις συνέπειες αυτής της τάσης είναι ότι ο ρυθμός έναρξης νέων επιχειρήσεων στον τομέα εστίασης υποχωρεί συνολικά την τελευταία διετία (με βάση επίσημα στοιχεία το 2020 στις συστάσεις νέων επιχειρήσεων, η εστίαση είχε μερίδιο 14,4% από 17,3% το 2019) και πολλοί επαγγελματίες, όπως και εργαζόμενοι, αναζητούν αποδόσεις και ευκαιρίες καριέρας σε αναδυόμενες αγορές όπως το delivery, το e-commerce, τα courier κ.ο.κ. Οι υποχρεώσεις ωστόσο τους ακολουθούν.

Τα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ από τις 6:00 το πρωί

Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση της κυβέρνησης για το νέο πλαίσιο λειτουργίας των καταστημάτων εστίασης ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη από τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη. Σύμφωνα με την απόφαση που δημοσιεύθηκε το Σάββατο στην εφημερίδα της κυβέρνησης, τα μέτρα που θα είναι σε ισχύ μέχρι 7 Φεβρουαρίου συνοψίζονται ως εξής:

• Καταστήματα εστίασης και κέντρα διασκέδασης, σε εσωτερικούς χώρους, λειτουργούν αποκλειστικά για πλήρως εμβολιασμένους ή νοσήσαντες το τελευταίο τρίμηνο.
• Στα τραπέζια κάθονται έως 6 άτομα, με απολύμανση καταλόγων κάθε φορά που αλλάζουν οι πελάτες στα τραπέζια, υποχρέωση χρήσης μάσκας από το προσωπικό (FFP2 ή N95) και από τους πελάτες κατά την προσέλευση, μετακίνηση και αποχώρηση κ.α.
• Έλεγχος κατά την είσοδο των πελατών πιστοποιητικού εμβολιασμού ή πιστοποιητικού νόσησης.
• Οι μουσικοί πρέπει να τηρούν απόσταση μεταξύ τους τουλάχιστον ενός μέτρου.
• Οι τραγουδιστές και οι επαγγελματίες χορευτές έχουν υποχρέωση να παραμένουν στον χώρο της πίστας κατά τη διάρκεια της ερμηνείας τους, χωρίς να αναμειγνύονται με το κοινό στα τραπεζοκαθίσματα.