Αύξηση πλούτου με… αστερίσκους στα ελληνικά νοικοκυριά

Συνεχίστηκε και το Δεκέμβριο η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών στις ελληνικές τράπεζες, κόντρα σε μια σειρά αντίξοων παραγόντων, όπως η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, η εμφάνιση ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων στην οικονομία και η εποχικότητα καταβολής υψηλών φόρων προς το Ελληνικό Δημόσιο.

Γενικότερα, όλα δείχνουν πως διαψεύδονται εκείνοι που θεωρούσαν την αύξηση των καταθέσεων του 2020 ως πρόσκαιρη και συγκυριακή, προβλέποντας την υποχώρησή τους αρχικά από τον Ιανουάριο του 2021, στη συνέχεια από το Μάιο του ίδιου έτους και τέλος από το περυσινό φθινόπωρο.

Μάλιστα, η Euroxx Χρηματιστηριακή αφού επισημαίνει και αυτή την άνοδο των καταθέσεων, εκτιμά ότι το 2022 μια επιτάχυνση της ανάκαμψης στην οικονομία θα μπορούσε να αναβαθμίσει την εμπιστοσύνη των καταθετών και να υποστηρίξει μια περαιτέρω αύξησή τους.

Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (βλέπε παρατιθέμενο πίνακα), τα νοικοκυριά αύξησαν τις καταθέσεις τους στις ελληνικές τράπεζες:

• Κατά 2,72 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο (από τα 132,4 στα 135,14 δισ. ευρώ).
• Κατά 3,66 δισ. ευρώ από την 1η Σεπτεμβρίου, από τότε δηλαδή που άρχισαν ουσιαστικά να γίνονται ορατές οι επιπτώσεις του πληθωρισμού στα πορτοφόλια των νοικοκυριών.
• Κατά 8,86 δισ. ευρώ από το ξεκίνημα του 2021.
• Κατά 18,44 δισ. ευρώ την τελευταία διετία, κατά την περίοδο δηλαδή της πανδημίας.

Η όλη αυτή άνοδος των καταθέσεων γίνεται σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από σχεδόν μηδενικά επιτόκια, με χαρακτηριστικό το 0,02% έως 0,04% που προσφέρουν τα συστημικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στις προθεσμιακές τοποθετήσεις δωδεκάμηνης διάρκειας. Άλλο επίσης αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό είναι η ολοένα και μεγαλύτερη συρρίκνωση των προθεσμιακών τοποθετήσεων που αποτελούν πλέον μόλις το 20% των συνολικών καταθέσεων των νοικοκυριών (και μάλιστα με πτωτική τάση) έναντι του 37,3% δύο χρόνια πριν.

Πέρα ωστόσο από τη μεγάλη άνοδο των καταθέσεων των νοικοκυριών, μέσα στην προηγούμενη χρονιά παρατηρήθηκαν έντονες κεφαλαιακές εισροές και προς άλλες κατηγορίες επενδυτικών προϊόντων, όπως τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων (εκτιμήσεις για καθαρές εισροές γύρω ή και πάνω από δύο δισ. ευρώ), τα μακροχρόνιας διάρκειας ασφαλιστικά-επενδυτικά προϊόντα και τα εταιρικά ομόλογα.

Μόνο από την αγορά εταιρικών ομολόγων που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Αθήνας (βλέπε στοιχεία παρατιθέμενου πίνακα) αντλήθηκαν το 2021 πάνω από 1,6 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων προήλθε από τα νοικοκυριά και το μικρότερο από τα θεσμικά χαρτοφυλάκια. Δεν έλειψαν τέλος και οι συμμετοχές των νοικοκυριών σε μεγάλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, όπως πχ της ΔΕΗ και των Τραπεζών Πειραιώς και Alpha Bank.

Τέλος, εκτιμάται ότι ένα σημαντικό ποσό χρημάτων των νοικοκυριών κατευθύνθηκε πέρυσι σε οικοδομή και αγορά ακινήτων ευρύτερα.

Το σύνολο των παραγόντων της αγοράς διαπιστώνει αύξηση του πλούτου των νοικοκυριών μέσα στο 2021 (επηρέασαν θετικά παράγοντες, όπως η πορεία του ΑΕΠ, η υποχώρηση της ανεργίας και οι ταμειακές ενισχύσεις του κράτους λόγω της πανδημίας), επισημαίνοντας ωστόσο ζωτικά ζητήματα όπως η σημαντική ανισοκατανομή περιουσιακών στοιχείων μεταξύ του πληθυσμού και το γεγονός ότι σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων είτε εξακολουθεί να παραμένει υπερδανεισμένο, είτε συνεχίζει μέχρι τώρα να… «τρώει από τα έτοιμα» (πχ βλέπε στοιχεία από Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ).