Μετά τις γιορτές χάνει και τις εκπτώσεις το λιανεμπόριο

Άλλη μια χαμένη σεζόν προεξοφλούν στις χειμερινές εκπτώσεις οι επιχειρηματίες του λιανεμπορίου, καθώς μετά τα κατώτερα των προσδοκιών τους έσοδα της εορταστικής περιόδου βλέπουν ότι και ο Ιανουάριος -παραδοσιακά ένας καλός μήνας για την αγορά- δεν εξελίσσεται θετικά.

Η πίεση κλιμακώνεται κυρίως για μικρές επιχειρήσεις και περίπου 100.000 αυτοαπασχολούμενους εμπόρους με μηδενική ρευστότητα. Η χαμηλή επισκεψιμότητα στα καταστήματα, που φτάνει το 40-50% συγκριτικά με την περίοδο της κανονικότητας, φέρνει σε αδιέξοδο αυτές τις επιχειρήσεις, καθώς τα οριζόντια μέτρα που εφαρμόστηκαν από την έναρξη της πανδημίας αποδείχθηκαν σταγόνα στον ωκεανό των υποχρεώσεών τους -ενοίκια, λογαριασμούς, δάνεια, φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις.

Βέβαια η κακή ψυχολογία, που επιβεβαιώνεται και από τα μηνύματα του κλάδου εστίασης, πλήττει και μεγάλους παίκτες της αγοράς. Ο φόβος για τη μεταδοτικότητα της μετάλλαξης Όμικρον, οι αυξήσεις σε ηλεκτρικό ρεύμα και σειρά βασικών αγαθών που περιορίζουν το διαθέσιμο εισόδημα και οι νέες καταναλωτικές συνήθειες επηρεάζουν τη ζήτηση στο σύνολο των εμπορικών επιχειρήσεων -όλων των μεγεθών και κλάδων, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Επιχειρηματίες από τον χώρο της μόδας διαπιστώνουν «κόπωση» του καταναλωτή, καθώς η αγορά συμπληρώνει σχεδόν δύο χρόνια λειτουργίας υπό περιορισμούς. Αναφέρουν ότι όσο τα κέντρα διασκέδασης και η εστίαση δεν λειτουργούν κανονικά, δεν θα υπάρχει καλή ψυχολογία, ούτε και ικανοποιητική ζήτηση σε καταστήματα ένδυσης, υπόδησης, αξεσουάρ κ.α. Η αγορά άντεξε με «στηρίγματα» την περίοδο των lockdown και για να παραμείνει όρθια θα πρέπει να αλλάξει το κλίμα, σημειώνουν στελέχη της αγοράς, που προσδοκούν αλλαγή σκηνικού από τον Μάρτιο.

Είναι ενδεικτικό ότι η ζήτηση δεν ανατροφοδοτήθηκε τον Ιανουάριο παρά τις γενναίες εκπτώσεις, ενώ μεγαλώνει το χάσμα από τις επιδόσεις του 2019 όσο συντηρείται η αρνητική συγκυρία. Το τελευταίο τρίμηνο του 2021 ακόμη και εδραιωμένες αλυσίδες, με οργανωμένη παρουσία στο ψηφιακό κανάλι, είδαν επιβράδυνση στις πωλήσεις τους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι έγραψαν οριακά μονοψήφιο ποσοστό πτώσης συγκριτικά με την περίοδο της κανονικότητας. Σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), ο τζίρος των γιορτών μειώθηκε για το 68% των επιχειρήσεων συγκριτικά με το 2019.

Πιο ανθεκτικές αποδείχθηκαν οι επιχειρήσεις με e-shop, ενώ καλύτερες επιδόσεις εμφάνισαν και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη, με τη Βόρεια Ελλάδα να υστερεί περισσότερο.

Έρευνες από εμπορικούς συλλόγους τις τελευταίες εβδομάδες δίνουν μια τάξη μεγέθους της πτώσης του Δεκεμβρίου σε ένα εύρος 25-30% κατά μ.ο., με τις εταιρείες ένδυσης-υπόδησης να εμφανίζουν τις μεγαλύτερες απώλειες.

Στελέχη της αγοράς σημειώνουν ότι σε αυτά τα επίπεδα κυμάνθηκε η πτώση στο σύνολο του έτους, συγκριτικά πάντα με το 2019, καθώς με το 2020 τα μεγέθη δεν είναι συγκρίσιμα, λόγω των lockdown. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, κλάδοι όπως το λιανικό εμπόριο καυσίμων, κάβες, αρτοποιεία, καταστήματα τροφίμων και καταστήματα εξοπλισμού ήχου και εικόνας εμφανίζουν διψήφια ανάπτυξη πωλήσεων στο δεκάμηνο του 2021, που ξεπερνά σε κάποιες περιπτώσεις και το 40% σε σχέση με το 2020, που τα καταστήματα ήταν κλειστά για μεγάλα διαστήματα.

Ο Θοδωρής Καπράλος, Β’ Αντιπρόεδρος της ΕΣΕΕ και επικεφαλής του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά, τονίζει ότι οι συνθήκες που επικρατούν στην αγορά αλλάζουν όλο τον εμπορικό χάρτη. Ο μετασχηματισμός αποτυπώνεται σε αλλαγές στις ροές της καταναλωτικής κίνησης στα διάφορα κανάλια και στις αυξομειώσεις εσόδων ανά κλάδο του λιανεμπορίου.

Για παράδειγμα, από τις αρχές του Ιανουαρίου, τα καταστήματα ένδυσης - υπόδησης δέχονται μεγαλύτερες πιέσεις ενώ και η εορταστική περίοδος δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Σύμφωνα με τον κ. Καπράλο, πολλές επιχειρήσεις που δοκιμάστηκαν πέρυσι με το υβριδικό μοντέλο λειτουργίας της αγοράς δέχθηκαν μεγαλύτερες πιέσεις, ενώ κατώτερες των προσδοκιών ήταν και οι επιδόσεις των μεγάλων εταιρειών με οργανωμένη παρουσία και στο online κανάλι.

Η εμπορική κίνηση κατά την περίοδο των ενδιάμεσων εκπτώσεων αλλά και της Black Friday δεν ικανοποίησε τους επιχειρηματίες, οι οποίοι στην αποτίμηση της χρονιάς καταγράφουν στα «συν» δύο τρίμηνα, το 2ο και το 3ο, αφού το 1ο και το 4ο επηρεάστηκαν από τα περιοριστικά μέτρα. Προς το τέλος της χρονιάς, σύμφωνα με τον κ. Καπράλο, η ζήτηση επιβραδύνθηκε ακόμη και σε κλάδους που πριμοδότησαν οι καταναλωτικές τάσεις της πανδημίας, όπως τα τρόφιμα, όπου πολλές επιχειρήσεις έγραφαν μειώσεις έως 20%.

Αλλαγή τάσης και για τους ευνοημένους της πανδημίας

Αισθητή έγινε από τον Νοέμβριο η αλλαγή τάσης και στον κλάδο αθλητικών ειδών, που κινείται κόντρα στο πτωτικό ρεύμα, ενώ πιο ανθεκτικά αποδείχθηκαν τα παιχνίδια. Περιορισμένη κινητικότητα μεταφέρουν και οι επιχειρηματίες από την αγορά επίπλου και εξοπλισμού σπιτιού. Την ίδια στιγμή, επιβράδυνση αντίστοιχη με αυτή στον κλάδο ένδυσης-υπόδησης διαπιστώνεται στα καταστήματα εποχικών ειδών καθώς και στον κλάδο κοσμημάτων.

Σε κρίση είναι τα καταστήματα ειδών για γάμους, βαφτίσεις και εκδηλώσεις. Επίσης στα καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών η αγορά κινήθηκε με διαφορετικές ταχύτητες. Έκλεισε με τζίρο 14 δισ. ευρώ, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΣEΛΠE, αλλά το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, της τάξης του 85% περίπου, απέσπασαν οι μεγάλες αλυσίδες. Στελέχη του λιανεμπορίου σημειώνουν ότι πολλές μικρές επιχειρήσεις δεν διαθέτουν την αναγκαία ρευστότητα για να επενδύσουν στο ψηφιακό ράφι και υστερούν, ενώ από την άλλη μεριά υπάρχουν στρεβλώσεις στην αγορά που επιτείνουν τα προβλήματα, όπως οι συνεχείς εκπτωτικές περίοδοι.

Προσδοκίες για μέτρα

Στην πλειονότητά τους, οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει τα μέτρα για ρυθμίσεις και επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής των χρεών της πανδημίας και ζητούν πρόγραμμα αντίστοιχο της εστίασης και του τουρισμού.

Το αίτημα χαρακτηρίζεται δίκαιο, όπως σημειώνουν επαγγελματίες, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη επένδυσης για αντικατάσταση του προϊόντος που διανέμουν. Ο κλάδος ζητά επίσης την ένταξή του σε προγράμματα ΕΣΠΑ, στοχευμένα στην ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων και λύσεις στον τομέα της ρευστότητας. Σημειώνεται ότι πολλές επιχειρήσεις, για να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις της δεκαετούς κρίσης που προηγήθηκε, έχουν φορτωθεί δάνεια και η νέα κρίση έχει οξύνει τα οικονομικά τους προβλήματα.