Πώς θα γίνουν οι πρώτες επενδύσεις από το νέο Επικουρικό Ταμείο

Περίπου 40.000 νέοι εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν τους πρώτους ασφαλισμένους του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) και οι εισφορές τους, συνολικού ύψους 36 εκατ. ευρώ, θα τοποθετηθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος, με επιτόκιο 1,5%. Αυτό προβλέπει ο σχεδιασμός για την πρώτη φάση της λειτουργίας του νέου Ταμείου, που αναμένεται να ανοίξει… τις πόρτες του από την αρχή του νέου έτους.

Ήδη, ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου αλλά και η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή που ήδη έχει συσταθεί με επικεφαλής τη Γενική Γραμματέα Κοινωνικής Ασφάλισης Παυλίνα Καρασιώτου, χαράσσουν τις πρώτες επενδυτικές κινήσεις του νέου ταμείου. Συνολικά, εντός του 2022, το ΤΕΚΑ εκτιμάται ότι θα δεχθεί στους κόλπους του 40.000 ασφαλισμένους και 36 εκατ. ευρώ αποταμιεύσεων, σε ατομικούς λογαριασμούς.

Από την αρχή του νέου χρόνου και για κάθε νέα πρόσληψη, θα γίνεται ο διαχωρισμός του ασφαλισμένου ως «νέου» ή «παλαιού», ώστε να υπάγεται αντίστοιχα στο ΤΕΚΑ ή στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ. Οι εισφορές θα εξακολουθούν να δηλώνονται και να πληρώνονται βάσει των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων, όμως θα υπάρχουν δύο ταυτότητες πληρωμής: μία για τον e-ΕΦΚΑ και μία για το ΤΕΚΑ. Μάλιστα, όπως ξεκαθαρίζει ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, ο εργοδότης δεν θα μπορεί να προβεί σε καταγγελία σύμβασης του εργαζομένου, αν δεν έχει εξοφλήσει τις οφειλόμενες εισφορές επικουρικής ασφάλισης προς το ΤΕΚΑ.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η επενδυτική λειτουργία του Ταμείου θα αναπτυχθεί σταδιακά σε τρεις φάσεις - περιόδους. Κατά την πρώτη, μεταβατική περίοδο και έως ότου συγκροτηθεί σε σώμα το Διοικητικό συμβούλιο του ΤΕΚΑ, που θα έχει και την απόλυτη ευθύνη για το επίπεδο, τη δομή και τη διαβάθμιση του ρίσκου των τοποθετήσεων, οι επενδύσεις θα αφορούν χρηματοοικονομικά προϊόντα πολύ χαμηλού κινδύνου, ήτοι υψηλότοκες καταθέσεις του Κοινού Κεφαλαίου των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Φορέων που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος. Η μεταβατική περίοδος θα διαρκέσει έως και ένα εξάμηνο μετά την εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου, ώστε αυτό να έχει τον απαραίτητο χρόνο για να διαμορφώσει και να παραμετροποιήσει την επενδυτική στρατηγική του Ταμείου.

Κατά τη δεύτερη περίοδο, θα προσφέρεται στους ασφαλισμένους μόνο το default χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις σε ένα διευρυμένο και διαφοροποιημένο «καλάθι» αξιογράφων, το οποίο θα έχει δομή κύκλου ζωής. Στην πράξη, σε αυτή τη φάση όλοι οι ασφαλισμένοι θα έχουν τον ίδιο τύπο χαρτοφυλακίου, λόγω του ομοιόμορφου προφίλ και της σχεδόν ίδιας ηλικίας.

Η επενδυτική επιτροπή της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα υποστηρίζει το Διοικητικό Συμβούλιο στη διαμόρφωση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα λειτουργεί ως εξωτερικός διαχειριστής και θα υποστηρίζει την υλοποίηση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου.

Η δεύτερη φάση αναμένεται να διαρκέσει έως το τέλος του 2024. Κατά το διάστημα αυτό, η Διεύθυνση Επενδύσεων του Ταμείου θα έχει στελεχωθεί ώστε να αποκτήσει επιχειρησιακή επάρκεια.

Κατά την τρίτη περίοδο (από τις αρχές 2025 και πέρα), μετά και την προσθήκη των προαιρετικά ασφαλισμένων στο ΤΕΚΑ (αυτών που γεννήθηκαν μετά την 1η/1/1987), η δομή κύκλου ζωής στο default χαρτοφυλάκιο θα αποκτήσει και λειτουργική διάσταση. Δηλαδή, τα χαρτοφυλάκια των ασφαλισμένων θα διαφοροποιούνται στο επίπεδο ρίσκου ανάλογα με την ηλικία τους. Ταυτόχρονα θα προσφερθούν στους ασφαλισμένους και άλλα κατάλληλα διαμορφωμένα συνταξιοδοτικά/επενδυτικά προϊόντα διαβαθμισμένου ρίσκου για εκείνους τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να επιλέγουν και να ρυθμίζουν μόνοι τους το επίπεδο κινδύνου των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεών τους.

Παράλληλα το Ταμείο θα συστήσει τη δική του Επενδυτική Επιτροπή, η Διεύθυνση Επενδύσεων θα αναλάβει πιο ενεργητικό ρόλο, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα συνεχίσει να υποστηρίζει την επενδυτική λειτουργία του ΤΕΚΑ ως εξωτερικού διαχειριστή.

Εντός διετίας από της έναρξη της τρίτης περιόδου, το ΤΕΚΑ θα δημιουργήσει μητρώο πιστοποιημένων εξωτερικών διαχειριστών, διευρύνοντας την γκάμα των επενδυτικών του επιλογών.

Ευθύνη των επενδύσεων

Εντός του ταμείου, υπεύθυνο για τις επενδύσεις είναι το ΔΣ του ΤΕΚΑ, συνεπικουρούμενο από την Επενδυτική Επιτροπή. Παράλληλα βέβαια, θα λειτουργεί και η Διεύθυνση Επενδύσεων του Ταμείου, μια «ισχυρή επενδυτική ομάδα διαχείρισης» που θα συνεργάζεται με εξωτερικούς διαχειριστές και θα υλοποιεί την καθορισμένη επενδυτική στρατηγική. Την ευθύνη για την παρακολούθηση, τη μέτρηση, την αξιολόγηση και τη διαχείριση του ρίσκου των επενδύσεων θα την έχει η Διεύθυνση Διαχείρισης Κινδύνων του ΤΕΚΑ, με τον επικεφαλής της να αναφέρεται απευθείας στο Διοικητικό Συμβούλιο.

Τα τρία προφίλ

Το βασικό συνταξιοδοτικό-επενδυτικό προϊόν (default) που θα προσφέρεται στους ασφαλισμένους κατά την πρώτη φάση λειτουργίας του ΤΕΚΑ θα συνδυάζει το κατάλληλο μείγμα κινδύνου, απόδοσης και ασφάλειας για όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου ενός τυπικού ασφαλισμένου. Ο ίδιος ο ασφαλισμένος, μάλιστα, δεν θα χρειάζεται να ασχοληθεί περισσότερο με τη διαχείριση των εισφορών του. Το χαρτοφυλάκιο αυτό θα έχει δομή κύκλου ζωής. Δηλαδή, η σύνθεσή του θα διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του κάθε ασφαλισμένου και θα αντιστοιχεί σε σύνθεση με υψηλότερο ρίσκο για τους νεότερους σε ηλικία ασφαλισμένους, το οποίο βαθμιαία θα μειώνεται καθώς ο ασφαλισμένος πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης.

Αλλά και τα υπόλοιπα επενδυτικά προϊόντα που θα προσφέρονται στους ασφαλισμένους κατά τα επόμενα χρόνια λειτουργίας του ΤΕΚΑ θα έχουν επίσης δομή κύκλου ζωής αλλά με διαφορετικό προφίλ ρίσκου, που θα μπορούν να επιλέγουν μόνοι τους οι ασφαλισμένοι.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι βάσει της πρόβλεψης του νόμου, το Κράτος εγγυάται την καταβολή ελάχιστης ανταποδοτικής μηνιαίας επικουρικής σύνταξης, η οποία υπολογίζεται στη βάση του ύψους της πραγματικής αξίας των εισφορών που κατέβαλαν οι ασφαλισμένοι. Κατά συνέπεια, θα απονέμεται στους ασφαλισμένους επικουρική σύνταξη τουλάχιστον ίση με αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές τις οποίες κατέβαλαν, λαμβανομένου υπόψη και του πληθωρισμού.

Περαιτέρω, στο ΤΕΚΑ προβλέπεται κατώτατη επικουρική σύνταξη σε περίπτωση αναπηρίας ή θανάτου ενεργού ασφαλισμένου, κάτι που δεν ισχύει στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης νοητής κεφαλαιοποίησης. Ειδικότερα, εάν το υπόλοιπο του ατομικού λογαριασμού του ασφαλισμένου υπολείπεται του ποσού των εισφορών ασφαλισμένου με 15 έτη ασφάλισης και αποδοχές ίσες με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό υπαλλήλου για πλήρη απασχόληση, ο Κρατικός Προϋπολογισμός θα καλύπτει τη διαφορά και στη συνέχεια θα υπολογίζεται το ποσό της σύνταξης του ασφαλισμένου ή των λοιπών δικαιοδόχων προσώπων.