Ηλεκτρικό: Πυρ ομαδόν από προμηθευτές για τις προτεινόμενες ρυθμίσεις ΡΑΕ

Σοβαρές αντιρρήσεις διατυπώνει η αγορά προμήθειας ηλεκτρισμού στις προτάσεις της ΡΑΕ για την κατηγοριοποίηση των τιμολογίων χαμηλής τάσης (μικρές επιχειρήσεις και νοικοκυριά) ανάλογα με τη διαβάθμιση ρίσκου τιμών, καθώς και για την τυποποίηση του εντύπου προσφοράς. Ταυτόχρονα, ζητείται να μετατεθεί ο χρόνος εφαρμογής των νέων ρυθμίσεων από 1/1/2022, όπως έχει ήδη ανακοινώσει ο Ρυθμιστής.

Πέντε εταιρίες προμήθειας, η ΔΕΗ, η Mytilineos, η ΗΡΩΝ Θερμοηλεκτρική, η Volterra και η Volton, καθώς και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ), με τις δημοσιοποιημένες επιστολές τους προς τη ΡΑΕ, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, συμφωνούν κατ' αρχάς για την ανάγκη διαφάνειας στην ενημέρωση των καταναλωτών, συγκλίνουν, ωστόσο, στην άποψη ότι η τυποποίηση, έτσι όπως έχει σχεδιαστεί από την Αρχή, θα είναι σε βάρος του υγιούς ανταγωνισμού, ενώ θα αποπροσανατολίσει, αντί να διαφωτίσει, και τους ίδιους τους καταναλωτές.

Αντίθετα, η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) υπερθεματίζει της εφαρμογής των προτάσεων αυτών και στα τιμολόγια μέσης τάσης, με την ΕΚΠΟΙΖΩ να ζητά να συμπεριληφθούν και πλήθος ακόμη πληροφοριών τόσο στα τιμολόγια όσο και στο έντυπο της προσφοράς.

Πιο αναλυτικά, η ΔEΗ συμφωνεί με την ύπαρξη δύο γενικών κατηγοριών τιμολογίων, σταθερά και κυμαινόμενα, και διαφωνεί με την καθιέρωση τιμολογίων διαβάθμισης κινδύνου τιμών, με το αιτιολογικό ότι η αγορά οδηγείται έμμεσα με τα μέτρα αυτά σε ρύθμιση τιμολογίων. Αντ’ αυτής της κατηγοριοποίησης, προτείνει τα τιμολόγια να τυποποιηθούν μόνο με το πραγματικό όνομα της κατηγορίας τους, για παράδειγμα, κυμαινόμενα τιμολόγια με πλαφόν, ή κυμαινόμενα χωρίς πλαφόν, ή σταθερά τιμολόγια.

Με τη διαβάθμιση, επιχειρηματολογεί η ΔEΗ, τίθενται άκρως δεσμευτικοί και μεροληπτικοί όροι για τη διαμόρφωση της τιμολογιακής πολιτικής των προμηθευτών και δημιουργούνται συναισθήματα φόβου στον καταναλωτή, που απομακρύνεται έτσι από προϊόντα που μπορεί, παρά τη διακύμανση των τιμών, να είναι ελκυστικά για τις ανάγκες του.

Για το τυποποιημένο έντυπο προσφοράς, που αφορά στην προσυμβατική ενημέρωση, η ΔEΗ θεωρεί, μεταξύ άλλων, ότι η κατηγοριοποίηση ρητρών και εκπτώσεων θα πρέπει να είναι ανοιχτή, γιατί έχουν να κάνουν με την εμπορική πολιτική κάθε προμηθευτή και είναι και δυναμικά/μεταβαλλόμενα. Αντιπροτείνει τα στοιχεία αυτά να δίνονται από την ιστοσελίδα του κάθε προμηθευτή.

Η Mytilineos επισημαίνει ότι η προτεινόμενη τυποποίηση τιμολογίων και εντύπου προσφοράς, εκτός από τον παρεμβατικό χαρακτήρα που ενέχει για την ανεξάρτητη εμπορική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, εντάσσεται στο πλαίσιο μιας υπέρμετρα ρυθμιστικής πολιτικής. Συνεπώς, τη βρίσκει αντίθετη.

Θεωρεί ότι η διαφάνεια και η προστασία του καταναλωτή προωθούνται μέσω πολιτικών και προτάσεων που σχετίζονται με την καινοτομία, την ενίσχυση του υγιούς ανταγωνισμού, τη στοχευμένη, διαφανή και ουσιαστική ενημέρωση των καταναλωτών και όχι μέσω παρεμβάσεων που επιβάλλουν την ομοιομορφία και λειτουργούν περιοριστικά ως προς την εμπορική ελευθερία των προμηθευτών.

Αντίθετη είναι επίσης η εταιρεία και για την κατηγοριοποίηση των τιμολογίων. Το σταθερό τιμολόγιο μηδενικού ρίσκου, αναφέρει, στερεί από τον καταναλωτή τη δυνατότητα και το κίνητρο να αναγνωρίζει την οικονομική πραγματικότητα του ενεργειακού συστήματος της χώρας, αντίθετα, μέσω αυτού, εκπαιδεύεται στην απολύτως εσφαλμένη αντίληψη πως η κατανάλωσή του οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ενέχει ακριβώς το ίδιο (μηδενικό) ρίσκο και κόστος, όταν κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν ισχύει στην πράξη.

Το «μηδενικό ρίσκο» συνεπάγεται έτσι και την απουσία οποιουδήποτε κινήτρου εκ μέρους του πελάτη για μείωση/αλλαγή του τρόπου κατανάλωσής του ή υιοθέτηση επιλογών που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας.

Από την άλλη πλευρά, τα κυμαινόμενα τιμολόγια με διαβάθμιση ρίσκου κατατάσσονται, σύμφωνα με τη Mytilineos, στη χαμηλότερη κλίμακα των προτιμήσεων του καταναλωτή. Η εν λόγω «κατάταξη», την οποία η Αρχή, όπως λέει η εταιρεία, μάλλον δανείζεται από τον χώρο των αμοιβαίων κεφαλαίων, δεν είναι ενδεδειγμένη για υιοθέτηση στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, ούτε και συμβάλλει θετικά στην αναγκαία ενίσχυση της μετακίνησης πελατών, αλλά μάλλον λειτουργεί αποτρεπτικά, ενισχύοντας την παραμονή στον ιστορικό προμηθευτή, προφανώς ενάντια στην ίδια τη στόχευση της Αρχής για μεγαλύτερη κινητικότητα στην αγορά και βελτίωση των συνθηκών ανταγωνισμού. Για τους λόγους αυτούς, η Mytilineos προτείνει δύο κατηγορίες τιμολογίων, το σταθερό και το κυμαινόμενο/δυναμικό.

Για την ΗΡΩΝ Θερμοηλεκτρική, η υιοθέτηση ενός ορίου στη Χρέωση Προμήθειας -από όποιον Προμηθευτή το επιθυμεί και σε όποιο πρόγραμμα αυτός επιθυμεί- εξυπηρετεί την ενίσχυση της διαφάνειας, την απλοποίηση της κατανόησης και την εκτίμηση της ετήσιας επιβάρυνσης του τελικού καταναλωτή από το πρόγραμμα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας που θα επιλέξει. Αντίθετα, η εταιρεία εκτιμά ότι η αυστηρή τυποποίηση των τιμολογίων και του εντύπου προσφοράς δεν απορρέει από τις διατάξεις του ευρωπαϊκού ή εθνικού νομοθετικού πλαισίου και περιορίζει την επιχειρηματική ελευθερία των προμηθευτών, οι οποίοι έχουν επενδύσει ήδη σημαντικά χρηματικά ποσά τόσο για τον σχεδιασμό όσο και για τα πληροφοριακά συστήματα που υποστηρίζουν τη δομή των εν λόγω εντύπων.

Η ΗΡΩΝ θεωρεί ότι η διάκριση των τιμολογίων βάσει διαβάθμισης ρίσκου είναι περιοριστική και δεν μπορεί να θεωρηθεί ορθή, γιατί ενδέχεται να οδηγήσει τον καταναλωτή σε λανθασμένα συμπεράσματα, ιδίως σε περιόδους υψηλής διακύμανσης των τιμών ενέργειας, όπως είναι η τρέχουσα περίοδος. Ειδικά το σταθερό τιμολόγιο, που θα θεωρούνταν προτιμητέο τώρα, θα κατέληγε ιδιαίτερα επιζήμιο για τον καταναλωτή σε περίπτωση αποκλιμάκωσης των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς και θα συνεπαγόταν καταβολή Ρήτρας Πρόωρης Αποχώρησης, εάν αποφάσιζε να το διακόψει.

Η υιοθέτηση του κινδύνου ως μοναδικού κριτηρίου κατηγοριοποίησης θα έχει ως αποτέλεσμα, αναφέρει η ΗΡΩΝ, όχι μόνο τον περιορισμό της καινοτομίας και εντέλει του ανταγωνισμού, αλλά και την καθυστέρηση της σκοπούμενης και εν εξελίξει ενεργειακής μετάβασης, η οποία αναμένεται να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στα λεγόμενα «πράσινα» τιμολόγια, που συνδέονται με διμερή συμβόλαια με παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ κ.λπ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Volterra εκτιμά ότι τα σημερινά τιμολόγια και τα έντυπα προσφοράς περιλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τον καταναλωτή, σύμφωνα και με τον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, ενώ η προτεινόμενη τυποποίηση ενδέχεται να λειτουργήσει επιβαρυντικά και παραπλανητικά εις βάρος του.

Ανάλογες είναι και οι απόψεις της Volton, που θεωρεί ότι το εργαλείο Σύγκρισης Τιμών της ΡΑΕ ενισχύει τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των τιμολογίων, ενώ οι προτεινόμενες ρυθμίσεις μετακυλίουν δυσανάλογο βάρος στους προμηθευτές. Για τον λόγο αυτό ζητά μεταβατική περίοδο 9 μηνών από τη δημοσίευση σε ΦΕΚ, ειδικά για τις ρυθμίσεις που θα απαιτήσουν παρεμβάσεις σε υποδομή ή και σε πληροφοριακά συστήματα των προμηθευτών.

Υπέρ ενός μεταβατικού σταδίου τουλάχιστον 6 μηνών τάσσεται και η ΕΣΠΕΝ, που ζητά να καθοριστούν ο βαθμός και τα στοιχεία της τυποποίησης κατά τρόπο που, αφενός, δεν θα είναι περιοριστικός αναφορικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχονται στους καταναλωτές, αφετέρου, δεν θα επιβάλλει την ομοιομορφία των εντύπων, καθώς αυτό θα οδηγούσε σε ομογενοποίηση των προϊόντων και των υπηρεσιών που διατίθενται στη λιανική αγορά και θα περιόριζε την καινοτομία. Επίσης, προτείνει η διάκριση των τιμολογίων να βασίζεται στην παγιωμένη κατηγοριοποίηση των «σταθερών», «κυμαινόμενων» και «δυναμικών τιμολογίων».

Η ΕΣΠΕΝ ζητά ακόμη να μην καταργηθεί η Ρήτρα Πρόωρης Αποχώρησης από τα κυμαινόμενα τιμολόγια, γιατί κάτι τέτοιο, όπως λέει, θα ενέτεινε τον κίνδυνο μη ανάκτησης του εν λόγω κόστους, καθιστώντας την προσέλκυση νέων πελατών από εξαιρετικά δυσχερή έως και αδύνατη και θα είχε ως αποτέλεσμα την παγίωση εξαιρετικά υψηλής συγκέντρωσης στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.