Ενεργειακή κρίση πολλών επεισοδίων φέρνουν τα λάθη της Ευρώπης

Πληθαίνουν όλο και περισσότερο οι φωνές που θέτουν υπό αμφισβήτηση τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενεργειακή μετάβαση.

Στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που υπερθεματίζουν κεντρικών λύσεων για την ενεργειακή κρίση, έρχονται να προστεθούν, ως αρωγοί, όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες του ενεργειακού κλάδου, που ζητούν κανόνες για το green deal και ρύθμιση εκ νέου των Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου.

Το διακύβευμα είναι διπλό. Από τη μία πλευρά, το κόστος των στρεβλώσεων της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ευρώπης έχει άμεση επίπτωση σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που επιβαρύνονται υπέρμετρα από το ενεργειακό κόστος. Και από την άλλη, αναδεικνύεται πανηγυρικά ο γεωστρατηγικός παράγοντας, με το μονοπώλιο της Ρωσίας στο φυσικό αέριο, με άμεσο κίνδυνο για τα ενεργειακά αποθέματα πανευρωπαϊκά και μάλιστα ενόψει του επερχόμενου χειμώνα.

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mytilineos Ευάγγελος Μυτιληναίoς το είπε ξεκάθαρα χθες σε εκδήλωση του «Κύκλου Ιδεών». Αποφασίστηκε η απανθρακοποίηση χωρίς σχέδιο, χωρίς επενδύσεις.

Στο ίδιο μήκος κύματος, στελέχη μεγάλου καθετοποιημένου ενεργειακού ομίλου, μιλώντας χθες σε δημοσιογράφους, επισήμαναν ότι η μετάβαση σε άλλες πηγές ενέργειας, αν δεν γίνει σταδιακά, θα επιφέρει μεγάλο άμεσο πλήγμα στο πορτοφόλι των Ευρωπαίων καταναλωτών, μέσω της αύξησης των τιμών καυσίμων και ηλεκτρισμού, καθώς και ένα ακόμα μεγαλύτερο έμμεσο πλήγμα στην οικονομία της Ευρώπης, μέσω της μείωσης της ανταγωνιστικότητάς της.

Η ενεργειακή μετάβαση, συμφωνούν όλοι, ήταν αναγκαία συνθήκη. Ωστόσο, αποδείχθηκε στη συνέχεια ότι ο «βασιλιάς ήταν γυμνός». Γιατί επιλέχθηκε ως καύσιμο μετάβασης το φυσικό αέριο, με απόσυρση των ρυπογόνων μονάδων παραγωγής από άνθρακα και λιγνίτη, χωρίς, όμως, τις αναγκαίες υποδομές σε αποθήκευση φυσικού αερίου και τον εξοβελισμό του πετρελαίου από την εξίσωση.

Η Ε.Ε., στην προσπάθεια της να μειώσει τις εκπομπές CO2, δημιούργησε ένα σύστημα δικαιωμάτων ρύπων, τα οποία αρχικά αφορούσαν μόνο στα ευρωπαϊκά κράτη που τα εξέδιδαν και ευρωπαϊκές δραστηριότητες που τα χρησιμοποιούσαν εντός της Ε.Ε. Στη συνέχεια, όμως, η Ευρώπη άνοιξε την αγορά δικαιωμάτων και σε τρίτους, επιτρέποντας τη δημιουργία υπεραξίας για χρηματοοικονομικά ιδρύματα και ξένους επενδυτές, σε βάρος των ευρωπαϊκών κρατών και της βιομηχανίας.

Οι συνέπειες φαίνονται ήδη στον διπλασιασμό της τιμής των δικαιωμάτων, που έχει γίνει παραδόξως δεκτός με ενθουσιασμό από την Κομισιόν, παρόλο που δεν έχει αυξήσει τα έσοδα για τα κράτη-μέλη, ενώ έρχεται να προστεθεί ως σημαντική επιβάρυνση για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις σε μια άνευ προηγουμένου συγκυρία έκρηξης των τιμών ενέργειας.

«Κερασάκι» στη χειραγώγηση των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων από traders θεωρείται η πίεση της Ρωσίας με τη μείωση της παροχής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει διαφορετικούς κανόνες από αυτούς που ισχύουν στην Ε.Ε. για τον αγωγό NordStream 2. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεν αποδέχεται το unbundling, δηλαδή, τον πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του δικτύου διανομής από τις δραστηριότητες παραγωγής ή προμήθειας φυσικού αερίου κι αυτός είναι ο λόγος που έχουν «παγώσει» οι σχετικές αποφάσεις της αντίστοιχης Ρυθμιστικής Αρχής της Γερμανίας, για το τμήμα του αγωγού που θα περνά από το έδαφός της για να συνδεθεί με τον NordStream 2.

«Η Ευρώπη έχει αυτοπαγιδευτεί», υπογράμμισε στέλεχος του ίδιου ενεργειακού ομίλου.

Όλοι συμφωνούν, επίσης, ότι η ενεργειακή κρίση δεν θα είναι παροδική. Μάλιστα, ο κ. Μυτιληναίoς προειδοποίησε ότι αυτή θα είναι η πρώτη μεταξύ πολλών που θα περάσουμε, μέχρι να φτάσουμε στην πράσινη μετάβαση.

Με αυτά τα δεδομένα, υπογραμμίζεται η ανάγκη να υπάρξει άμεσα συντονισμένη ευρωπαϊκή δράση από την Κομισιόν, με συγκεκριμένους κανόνες και επανεξέταση των κανονισμών στις αγορές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, σε μια προσπάθεια να σταθεροποιηθούν οι τιμές ενέργειας. Ισπανία και Γαλλία έχουν ζητήσει ήδη την αναθεώρηση του συστήματος προσδιορισμού των τιμών με βάση το οριακό κόστος, καθώς και ενίσχυση της διαφάνειας στις αγορές. Η Ελλάδα έχει καταθέσει πρόταση για τη σύσταση μηχανισμού στήριξης των Ευρωπαίων καταναλωτών από τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης.