Πώς το ενεργειακό μας «μείγμα» εκτοξεύει το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος

Από την αρχή της εβδομάδας, οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρισμού είχαν πάρει την ανηφόρα σταθερά, ακολουθώντας το τρελό ράλι των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου. Η μέση τιμή εκκαθάρισης στην Αγορά Επόμενης Ημέρας ήταν τη Δευτέρα στα 170,40 ευρώ/MWh, για να φθάσει σήμερα στα 204,38 ευρώ/MWh.

Στο εγχώριο ενεργειακό μίγμα κυριαρχούν τις τελευταίες τέσσερις ημέρες το φυσικό αέριο, πρώτιστα, με τις ΑΠΕ να ακολουθούν, τον λιγνίτη και τις εισαγωγές να είναι περιορισμένες και τα νερά στα κατώτατα επίπεδα συμμετοχής, δεδομένου ότι ο μέρος όρος πλήρωσης των ταμιευτήρων ήταν χθες στο 43,3%, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ.

Θα περίμενε κανείς ότι η αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μίγμα θα λειτουργούσε ως μοχλός εξισορρόπησης των τιμών. Αυτό όμως δεν συνέβη και όπως προκύπτει από το σύστημα τιμολόγησης που ισχύει και στη χώρα μας όπως και στην Ευρώπη, δεν θα συμβεί, τουλάχιστον για ένα πολύ μεγάλο διάστημα ακόμη. Το ερώτημα, ωστόσο, που διατυπώνουν πηγές της ενεργειακής αγοράς, είναι γιατί δεν γίνεται σε αυτή τη φάση της ενεργειακής κρίσης εκτεταμένη χρήση των λιγνιτών, έστω, αυτών που απέμειναν, ώστε να συγκρατηθούν οι τιμές και να ωφεληθούν και οι καταναλωτές, καθώς η επιβάρυνση από τους ρύπους CO2 υπολείπεται κατά πολύ από την τιμή του φυσικού αερίου.

Ενδεικτικά, η Πολωνία είναι από τις χώρες της Ε.Ε. που καταφέρνουν να «φρενάρουν» την αύξηση των χονδρεμπορικών τιμών του ρεύματος, περιορίζοντας τη συμμετοχή του φυσικού αερίου και αξιοποιώντας στο φουλ τον άνθρακα και τον λιγνίτη. Σήμερα η μέση τιμή εξισορρόπησης στην Αγορά Επόμενης Ημέρας της χώρας αυτής είναι στα 141 ευρώ/MWh, ενώ η Ιταλία, στον αντίποδα, έχει 307 ευρώ/MWh.

Στην Ελλάδα, αντίθετα, παρατηρείται τις τελευταίες τέσσερις ημέρες σταθερή αύξηση της συμμετοχής του φυσικού αερίου, που φθάνει να ξεπερνά σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, τις 72.000 MWh, ξεκινώντας την προηγούμενη Δευτέρα από τις περίπου 59.000 MWh.

Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν στο Euro2day.gr, με βάση το marginal price, η τελική τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας προσδιορίζεται από την ακριβότερη μονάδα που μπαίνει τελευταία και είναι πάντα αυτή του φυσικού αερίου. Η προσφορά, με άλλα λόγια, διαμορφώνεται από τη φθηνότερη μονάδα, τις ΑΠΕ στην περίπτωσή μας, προς την ακριβότερη, που είναι του φυσικού αερίου. Συν τοις άλλοις, οι περισσότερες ΑΠΕ που μπαίνουν στο σύστημα είναι με ταρίφες. Έτσι, παρά το γεγονός ότι έχουμε αυξημένη παρουσία των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, δεν είναι εφικτή η συγκράτηση των τιμών.

Αυτή η εικόνα, όπως λένε οι ίδιες πηγές, θα μπορούσε να αλλάξει, εάν κυριαρχούσαν οι ΑΠΕ, διαθέταμε και αποθήκευση ενέργειας, ώστε σταδιακά το φυσικό αέριο να ακολουθήσει τη μοίρα του λιγνίτη. Κάτι το οποίο έχει πολύ ακόμη δρόμο για να επιτευχθεί.

Σε κάθε περίπτωση και η ελληνική ενεργειακή αγορά υποδέχθηκε τις χθεσινές δηλώσεις Πούτιν με συγκρατημένη αισιοδοξία, προσδοκώντας τη σταδιακή αποκλιμάκωση των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου.

Σε μια περίοδο, μάλιστα, που οι Βρυξέλλες κωλυσιεργούν απαράδεκτα, όπως επισημαίνεται, για την υιοθέτηση συλλογικών μέτρων που θα συνέβαλαν στην αποσυμπίεση της ενεργειακής κρίσης πανευρωπαϊκά, φορτώνοντας στα κράτη-μέλη την ευθύνη για την ανακούφιση επιχειρήσεων και νοικοκυριών από τα δυσθεώρητα ύψη του κόστους ενέργειας.

Ήδη, η λιανική τιμή του φυσικού αερίου είναι διπλάσια σε σχέση με πέρυσι, το πετρέλαιο θέρμανσης, μία εβδομάδα πριν από την επίσημη έναρξη της σεζόν πώλησης, βρίσκεται αυξημένο κατά 40% και τα τιμολόγια ηλεκτρισμού έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα που σοκάρουν.

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση υποσχέθηκε επιδότηση για τα τιμολόγια ηλεκτρισμού από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο και ήδη οι καταναλωτές άρχισαν να παίρνουν από τις αρχές του μήνα τον πικρό λογαριασμό, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν έχει ανακοινώσει ακόμη τίποτε συγκεκριμένο. Οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις εκκρεμούν και οι πόροι από τους οποίους θα χρηματοδοτηθεί η επιδότηση ακόμη αναζητούνται.