Το υδρογόνο στο επίκεντρο εκδήλωσης της ΡΑΕ

Το υδρογόνο και η παρουσίαση πρωτοβουλιών για τη νέα αυτή τεχνολογία απασχόλησαν τις εργασίες της δεύτερης ενεργειακής εκδήλωσης της ΡΑΕ που πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία την Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 2021 στο Αμφιθέατρο «Ν. Γερμανός», στο πλαίσιο της 85ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης με τίτλο «Η εποχή του υδρογόνου: Η μετάβαση προς μία οικονομία μηδενικών ρύπων» άνοιξε ο αντιπρόεδρος α’ της ΡΑΕ, αναπληρωτής καθηγητής Δημήτριος Ψυχογυιός, ο οποίος τόνισε:

«Ως ευρωπαίοι, δεν μπορούμε να επιτύχουμε τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα χωρίς να εντάξουμε το χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα υδρογόνο στην ενεργειακή πολιτική μας. Η εξέλιξη της αγοράς υδρογόνου (κυρίως μπλε και πράσινου) έως το 2030 είναι σχετικά προβλέψιμη. Από εκεί και πέρα όμως, κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά προς πια κατεύθυνση θα κινηθεί η τεχνολογία και η αγορά. Το πιθανότερο όμως είναι ότι η χρήση του υδρογόνου να πρέπει να επιχορηγείται/επιδοτείται για πολλά χρόνια. Οι τωρινές αποφάσεις των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής και των επιχειρηματικών ηγετών θα κρίνει το μέλλον του υδρογόνου ασχέτως αν αυτό θα παράγεται από ΑΠΕ ή αέριο ή σε συνδυασμό. Οι ρυθμιστές πρέπει να επικεντρωθούν στην διευκόλυνση της τεχνολογίας υδρογόνου για μείωση του κόστους. Οι εμπορικοί στόχοι από μόνοι τους δεν μπορούν να το επιτύχουν αυτό. Τέλος, προς το παρόν, το υδρογόνο είναι η καλύτερη και ευκολότερη απάντηση που έχουμε στο σύνθετο πρόβλημα της ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής».

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική για το Υδρογόνο, καθηγητής Παντελής Κάπρος, τόνισε πως όλες οι διεργασίες που γίνονται για το υδρογόνο «δεν είναι καθόλου μπέρδεμα και καθόλου χάος. Το υδρογόνο δεν είναι ούτε θεός ούτε διάβολος. Δεν είναι η πανάκεια, αλλά θα παίξει έναν σημαντικό ρόλο στο μέλλον. Χρειαζόμαστε ένα καθαρό καύσιμο, που να είναι συμβατό με την κλιματική ουδετερότητα και το υδρογόνο θα παίξει αυτό τον ρόλο. Μακροχρόνια, ίσως το 2030, είναι δυνατόν να παρέχεται σε πιο ανταγωνιστικές τιμές από το φυσικό αέριο».

Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Κασαπίδης εκτίμησε πως στο άμεσο μέλλον «η Δυτική Μακεδονία θα γίνει υδρογονοπηγή» καθώς και η πιο πράσινη περιφέρεια της Ελλάδας. Συνέχισε λέγοντας: «Μετά την απόφαση της κυβέρνησης για πλήρη απολιγνιτοποίηση, ως περιφερειακή αρχή στραφήκαμε στην άλλη όχθη του λιγνίτη, σε ένα μοντέλο που να βασίζεται σε καθαρές τεχνολογίες. Εκδηλώσαμε το ενδιαφέρον μας για το υδρογόνο από τον Οκτώβριο του 2019. Το σχέδιο του «Λευκού Δράκου» (White Dragon) θα αξιοποιηθεί ως αντικατάσταση του λιγνίτη, το υδρογόνο θα μεταφέρεται μέσω των αγωγών φυσικού αερίου εντός και εκτός Ελλάδας και θα χρησιμοποιηθεί στις μεταφορές. Όταν το έργο θα αναπτυχθεί πλήρως θα έχουμε παραγωγή 250.000 τόνων πράσινου υδρογόνου. Κατά την ανάπτυξή του, θα δημιουργηθούν 18.000 νέες θέσεις εργασίας και μετά την ολοκλήρωσή του 28.000 νέες θέσεις εργασίας».

Από την πλευρά του, ο Συντονιστής της Εθνικής Επιτροπής Υδρογόνου (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας) Κωνσταντίνος Παπαλουκάς, αφού συνεχάρη τη ΡΑΕ για την πρωτοβουλία των ενεργειακών Εσπερίδων στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ, τόνισε πως «το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει για το υδρογόνο οφείλεται στο γεγονός ότι διαθέτει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για να βοηθήσει την παγκόσμια κοινότητα να ξεπεράσει τις τρέχουσες ενεργειακές προκλήσεις και να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή». Και συμπλήρωσε: «Το υδρογόνο αναβαθμίζει τη θέση της χώρας μας στην Ευρώπη. Το φθινόπωρο του 2021 θα παραδώσουμε τη στρατηγική μας για το θέμα. Ο οδικός χάρτης θα αποτελείται από μίνι οδικούς χάρτες ανά κατηγορία και θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: ανάπτυξη ρυθμιστικού πλαισίου, πλαίσιο καινοτομίας που θα επιχειρήσει να συνδέσει την έρευνα και τα startups κατευθείαν με την αγορά και σχέδιο ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού».

Ο γενικός γραμματέας του Hydrogen Europe Γιώργος Χατζημαρκάκης υπογράμμισε ότι το θέμα του υδρογόνου «στην Ευρώπη είναι πάρα πολύ ελληνικό» και εξήρε τις θέσεις του καθηγητή κ. Κάπρου, λέγοντας ότι «όταν άρχισε η ΕΕ να ψάχνει τρόπους κατά της κλιματικής αλλαγής βασιζόταν στις αναλύσεις του κ. Κάπρου. Η Ευρώπη ανακάλυψε το υδρογόνο από τον κ. Κάπρο». Αναφέρθηκε, επίσης, στο εργαλείο του Σημαντικού Έργου Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) «Υδρογόνο» στο οποίο, όπως είπε, συμπεριλήφθηκαν 128 έργα, που αφορούν δύο τομείς: ο πρώτος αφορά στον τομέα της τεχνολογίας και καινοτομίας και συμπεριλαμβάνει 58 έργα από 15 χώρες, εκ των οποίων τρία ελληνικά και ο άλλος τον τομέα της βιομηχανίας με 70 έργα από 16 χώρες εκ των οποίων δύο ελληνικά.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Εμπειρογνωμόνων για τη «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» (ΔΑΜ) και Δ.Ν. Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω στη ΡΑΕ, Δρ. Ι. Ν. Τζώρτζης τόνισε ότι «για την αποτελεσματική αξιοποίηση των νέων προοπτικών που σαφώς ανοίγονται με την εμφατική είσοδο του υδρογόνου στο ενεργειακό γίγνεσθαι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εξαιτίας του θεσμικού κενού που κατά γενική ομολογία διαπιστώνεται, θα πρέπει να δημιουργηθούν ρηξικέλευθα και απολύτως εξειδικευμένα νομικά εργαλεία που θα αποτελέσουν τη βασική κινητήριο δύναμη της όλης διαδικασίας μετάβασης προς μία οικονομία μηδενικών ρύπων. Αυτή τη στιγμή, τη μόνη στέρεη και αναγκαία βάση εκκίνησης αυτής της προσπάθειας, αναμφίβολα αποτελεί η ταχεία και πλήρης εφαρμογή του Σχεδίου Νόμου ΔΑΜ της Επιτροπής Νομικών Εμπειρογνωμόνων ΔΑΜ που συγκροτήθηκε υπό την προεδρία του Δρ Ιωάννη Ν. Τζώρτζη με απόφαση του Προέδρου της Συντονιστικής Επιτροπής ΔΑΜ κ. Κωστή Μουσουρούλη και μέσα σε χρόνο ρεκόρ παρουσιάστηκε κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 2 Σεπτεμβρίου. Η παρουσίαση έγινε από τον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνι Γεωργιάδη και τον Αναπληρωτή Υπουργό κ. Νίκο Παπαθανάση. Ως ΔΑΜ εννοούμε το μεγαλύτερο σχέδιο οικονομικού μετασχηματισμού και τοπικής ανάπτυξης στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, με συνολικό πακέτο χρηματοδότησης που αναμένεται να ξεπεράσει τα 6,8 δις ευρώ. Η ΔΑΜ αποτελεί το "υδρογόνο" για μια νέα Ελλάδα ηγέτιδα στην ευρωπαϊκή προσπάθεια μετάβασης σε μία κλιματικά ουδέτερη και κυκλική οικονομία».

Ο Διευθυντής Στρατηγικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, Δρ. Βασίλης Γκουντής, σημείωσε: «Η οικονομική εκτίμηση που δίνει η MacKenzie και το Συμβούλιο του Υδρογόνου για το υδρογόνο αγγίζει τα 2,5 τρις δολάρια έως το 2050. Δηλαδή, μιλάμε για μία σημαντικότατη ανάπτυξη της αγοράς η οποία έχει όλους τους τύπους υδρογόνου και το γκρι, και το γαλάζιο και το πράσινο και σίγουρα υπάρχει προοπτική».

Στο δεύτερο μέρος με τίτλο «Παρουσίαση των πρωτοβουλιών στις τεχνολογίες Υδρογόνου» μίλησε η προϊσταμένη του Τμήματος Υποδομών Φυσικού Αερίου της ΡΑΕ, Ειρήνη Ιακωβίδου, τόνισε ότι «η ΡΑΕ οφείλει να προετοιμάσει τη μετάβαση στην εποχή του υδρογόνου με τον οικονομικά βέλτιστο τρόπο για τους τελικούς καταναλωτές. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η αξιοποίηση των υφιστάμενων ή άμεσα προγραμματιζόμενων υποδομών φυσικού αερίου έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν stranded assets και παράλληλα να σχεδιαστεί η ανάπτυξη των υποδομών υδρογόνου σύμφωνα με την ευρωπαϊκά διαμορφούμενη πρακτική». Σχετικά με τη ρύθμιση των πρωτογενών υποδομών υδρογόνου είπε ότι «πρέπει να εστιάσουμε στη οικονομικά αποδοτική ανάπτυξή τους με μία ολιστική προσέγγιση σε σχέση με την παράλληλη ανάπτυξη των δικτύων ηλεκτρική ενέργειας που θα υποστηρίξουν τον πράσινο εξηλεκτρισμό της χώρας».

Από την πλευρά της, η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ ΑΕ, Maria Rita Galli, υπογράμμισε ότι ο ΔΕΣΦΑ υιοθετεί πρακτικές που οδηγούν «σε ένα μέλλον απανθρακοποίησης και αγοράς καθαρής ενέργειας».

Ο Διευθύνων Σύμβουλος του Advent Technologies, Δρ. Βασίλης Γρηγορίου, σημείωσε ότι «μία από τις πιο σωστές εφαρμογές υδρογόνου είναι μέσα από μία κυψελίδα καυσίμων. Η συζήτηση για το υδρογόνο ξεκινά από την επιδίωξη να οδηγηθούμε σε καύσιμα χωρίς ρύπους, ασχέτως της απόδοσής του. Ζούμε σε μία εποχή που οι κυβερνήσεις, οι κοινωνίες και τα χρηματιστήρια υποστηρίζουν αυτή τη νέα τεχνολογία».

Ο Διευθυντής Νέων Τεχνολογιών και Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας των ΕΛΠΕ Σπύρος Κιαρτζής τόνισε ότι «το υδρογόνο έχει τρεις χρήσεις: στη βιομηχανία, στις μεταφορές και στη θέρμανση. Στη χώρα μας, τα 2/3 της παραγωγής και κατανάλωσης υδρογόνου είναι στα διυλιστήρια, στην πετρελαϊκή βιομηχανία. Ό,τι καταναλώνεται, είναι ό,τι παράγεται στη βιομηχανία. Κατευθυνόμαστε αναγκαστικά στο μπλε υδρογόνο. Η πετρελαϊκή βιομηχανία έχει ανακοινώσει τα πιο φιλόδοξα σχέδια που υπάρχουν σήμερα. Το υδρογόνο είναι μία λύση, ένα όραμα, ωστόσο υπάρχουν πολλά στάδια ενδιάμεσα από τα οποία λείπει η τεχνολογική ωρίμανση».

Ο εκπρόσωπος του έργου White Dragon Νικόλαος Ντάβος παρουσίασε «ένα όραμα», όπως σημείωσε, «που ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια. Βασιζόμενοι στην ευρωπαϊκή στρατηγική για το υδρογόνο, η Ευρώπη έχει στόχο να καταστεί πρωτοπόρος σε παγκόσμια επίπεδο στις τεχνολογίες υδρογόνου και αυτό αποτελεί μία μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας. Οι τεχνολογίες υδρογόνου είναι ώριμες, αλλά είναι ακόμα ακριβές. Με πρωτοβουλία του περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας συστήθηκε η δική μας ομάδα. Ο πυρήνας του έργου “White Dragon” βασίζεται στην αξιοποίηση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας, βραχυπρόθεσμης αποθήκευσης ενέργειας υδρογόνου και συμπαραγωγής πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας μέσω κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας».

Ο επικεφαλής της Εναλλακτικής Ενέργειας και των Ανανεώσιμων Καυσίμων της Motor Oil Γιώργος Μιτκίδης είπε πως «η Motor Oil βλέπει το έργο του Blue Med -που αποτελεί την πρόταση της Motor Oil στο πλαίσιο του IPCEI- ως συμπληρωματικό του White Dragon και έχει σκοπό τη δημιουργία μίας ευέλικτης, κλιμακούμενης και ανταγωνιστικής αλυσίδας αξίας υδρογόνου». Υπογράμμισε, ταυτόχρονα, πως «για να καταστεί εφικτή η επίτευξη όλων αυτών των έργων είναι απαραίτητη η έγκαιρη δημιουργία ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου».

Και τέλος, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Σωληνουργείας Κορίνθου Ηλίας Μπεκίρος σημείωσε ότι «το υδρογόνο δρα συμπληρωματικά με το ρεύμα και όχι ανταγωνιστικά καθώς μπορεί να μεταφέρει 10 φορές περισσότερη ενέργεια». Αναφερόμενος στους αγωγούς υδρογόνου είπε: «Θεωρούμε ότι είναι απολύτως δεδομένη και απαραίτητη η μέγιστη χρησιμοποίηση του δικτύου φυσικού αερίου, δεν μπορούμε να μιλάμε για υποδομές που αφορούν μόνον στη μεταφορά υδρογόνου. Πρέπει να δημιουργηθεί καινούργιο δίκτυο, δεν είναι πρόβλημα η δημιουργία του, και να ενοποιηθεί σε ευρωπαϊκό δίκτυο, αλλά και με την Αφρική». Συνέχισε λέγοντας πως «πρέπει να υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο το οποίο καλύπτει η ΡΑΕ».

Κλείνοντας τις εργασίες της δεύτερης ενεργειακής εκδήλωσης της ΡΑΕ ο πρόεδρος της Αρχής, Αναπλ. Καθ. Αθανάσιος Δαγούμας τόνισε: «Θέλουμε να καλλιεργήσουμε μία νοοτροπία ότι ο Ρυθμιστής δεν δημιουργεί ρυθμιστικά εμπόδια αλλά λύνει τα προβλήματα. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα για την πρόοδο που υπάρχει και θα είμαστε αρωγοί ώστε να δημιουργηθεί ένα ρυθμιστικό πλαίσιο στη νέα τεχνολογία του υδρογόνου».