Εκθεση ΙΕΑ: Στροφή των διεθνών κεφαλαίων στην πράσινη ενέργεια

Με την παγκόσμια ζήτηση ενέργειας φέτος να ανακάμπτει, αρχίζει παράλληλα να αποτυπώνεται στη ροή των διεθνών κεφαλαιακών δαπανών η στροφή στην «καθαρή» ενέργεια ως αναγκαιότητα της κλιματικής κρίσης.

Σύμφωνα με Έκθεση που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), το 2021 οι παγκόσμιες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 1,9 τρισ. δολ. καταγράφοντας δομική μετατόπιση των ροών κεφαλαίου προς καθαρότερες τεχνολογίες. Το ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά 10% σε σχέση με το 2020 και ουσιαστικά έχει επανέλθει στα επίπεδα πριν από την πανδημία.

Στο ίδιο χρονικό διάστημα αναμένεται να σημειωθεί αύξηση κατά 4,6% στη ζήτηση ενέργειας, η οποία, ωστόσο, έρχεται να καλύψει «τα σπασμένα» της περυσινής χρονιάς, οπότε λόγω πανδημίας είχε συρρικνωθεί κατά 4%.

Πιο συγκεκριμένα, τα κεφάλαια που προορίζονται για ενεργειακό εφοδιασμό φέτος υπολογίζονται σε 820 δισ. δολ. σημειώνοντας αύξηση περίπου 5%. Από αυτά, τα 530 δισ. δολ. αφορούν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, εκ των οποίων το 70% κατευθύνεται σε έργα ΑΠΕ. Τα υπόλοιπα θα διατεθούν για επενδύσεις σε δίκτυα και συστήματα αποθήκευσης.

Όπως επισημαίνεται στην Έκθεση, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας και τη συνακόλουθη μείωση του κόστους, ένα δολάριο που δαπανάται για την ανάπτυξη αιολικών και φωτοβολταϊκών σήμερα έχει ως αποτέλεσμα τέσσερις φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ένα δολάριο που δαπανήθηκε για τις ίδιες τεχνολογίες πριν από δέκα χρόνια.

Είναι εντυπωσιακό, εξάλλου, το γεγονός ότι οι επενδύσεις στο upstream μετά την «κοιλιά» που έκαναν πέρυσι, φέτος αρχίζουν να ανακάμπτουν έστω και δειλά. Από τα 475 δισ. δολ. που διατέθηκαν το 2019, μειώθηκαν στα 326 δισ. δολ. το 2020 και εκτιμάται ότι θα ανέλθουν το 2021 σε 351 δισ. δολ. σημειώνοντας μια αύξηση κατά 10%. Ο ΙΕΑ αποδίδει το γεγονός αυτό στο ότι οι πετρελαϊκές εταιρίες «σηκώνουν κεφάλι» από το σοκ που υπέστησαν το 2020, έστω κι αν οι κεφαλαιακές δαπάνες παραμένουν ακόμη πολύ κάτω από τα επίπεδα προ κρίσης.

Η σταθερότερη ζήτηση και η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στρέφουν τις εταιρίες σε επενδυτικές κινήσεις που «πρασινίζουν» τις δραστηριότητες τους, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τις ηγετικές θέσεις τους. Ως παράδειγμα παρατίθεται το Κατάρ, που προχώρησε στην επέκταση των εγκαταστάσεων υγροποιημένου φυσικού αερίου, η μεγαλύτερη στον κόσμο τη χαρακτηρίζει ο ΙΕΑ, συμπεριλαμβάνοντας τη δέσμευση του άνθρακα στα αναπτυξιακά του σχέδια. «Είναι μια ισχυρή δήλωση πρόθεσης για διατήρηση ηγετικής θέσης στο ΥΦΑ», επισημαίνεται στην Έκθεση.

Ο τομέας που φαίνεται να υποχωρεί είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά. Τα 130 δισ. δολ. του 2019 έπεσαν στα 113 δισ. δολ. το 2020 και για φέτος θα κινηθούν στα 119 δισ. δολ. Αντίθετα, αυξημένο εμφανίζεται το επενδυτικό ενδιαφέρον για πυρηνική ενέργεια. Οι δαπάνες σε αυτόν τον τομέα από 39 δισ. δολ. το 2019 αυξήθηκαν στα 42 δισ. δολ. το 2020 και το 2021 αναμένεται να φθάσουν στα 44 δισ. δολ. Ουσιαστικά φαίνεται να είναι ο μόνος τομέας που δεν επηρεάσθηκε από την πανδημία.

Η Έκθεση του ΙΕΑ επισημαίνει ότι σε οικονομίες με εύρωστα δημοσιονομικά και δυνατότητα δανεισμού με χαμηλά επιτόκια οι στρατηγικές ανάκαμψης προσφέρουν σημαντική ευκαιρία για την ενίσχυση των επενδύσεων σε υποδομές, ενεργειακή αποδοτικότητα και τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Κίνα και Ευρώπη θα πρωτοστατήσουν, σύμφωνα με τον ΙΕΑ, στις επενδύσεις στον τομέα των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις επενδύσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αναμένεται να αυξηθούν φέτος κατά 10%, ενώ δίδεται πλέον σημασία και σε έργα σε νέους τομείς, όπως, το υδρογόνο με χαμηλή περιεκτικότητα άνθρακα, καθώς και η χρήση και αποθήκευση του άνθρακα (CCUS).

Παρά τα ενθαρρυντικά σημάδια ο ΙΕΑ υπογραμμίζει ότι οι δαπάνες για τεχνολογίες καθαρής ενέργειας υπολείπονται πολύ από αυτές που χρειάζονται για να εξασφαλιστεί βιώσιμη ανάπτυξη μετά την κρίση του κορωνοϊού. Κι αυτό γιατί πολλές αναπτυσσόμενες χώρες δεν διαθέτουν τα μέσα για να ακολουθήσουν επεκτατικές στρατηγικές ανάκαμψης και τα πρώτα σημάδια του πληθωρισμού σε ορισμένες οικονομίες έχουν προκαλέσει ερωτήματα κατά πόσο θα μπορέσει να συνεχιστεί το σημερινό περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων.

Οι επενδύσεις για καθαρή ενέργεια θα πρέπει να διπλασιαστούν στη δεκαετία του ’20, καταλήγει ο ΙΕΑ, για να εξασφαλιστεί ότι όχι μόνον δεν θα υπερβούμε την άνοδο της θερμοκρασίας πάνω από το όριο των 2°C, αλλά θα την σταθεροποιήσουμε στους 1,5°C.

Η Έκθεση συντάχθηκε από τον ΙΕΑ σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα και το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.