Κομισιόν: Ανάκαμψη 4,1% του ΑΕΠ με έλλειμμα στο 10% το 2021

Προσδοκίες ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας καταγράφονται στις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για τη χώρα μας. Οι τελευταίες εκτιμήσεις μιλούν για αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,1% φέτος και επιτάχυνση στο 6% για το 2022. Ουσιαστικά γίνεται μια «αντιστροφή» έναντι των εκτιμήσεων που είχε διατυπώσει τον Νοέμβριο, οπότε περίμενε ότι η ανάπτυξη φέτος θα είναι 5% και θα περιοριστεί στο 3,5% το 2022.

Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, η πανδημία της Covid-19 και τα απαραίτητα μέτρα για τον περιορισμό της προκειμένου να σωθούν ζωές μετά το ξέσπασμά της, ώθησαν την οικονομία της Ελλάδας σε βαθιά ύφεση το 2020. Ο τουρισμός και γενικότερα ο τομέας των υπηρεσιών δέχθηκαν ιδιαίτερο πλήγμα. Ωστόσο, τα έγκαιρα μέτρα πολιτικής που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση κατάφεραν να βάλουν «μαξιλάρι» στην πτώση, στηρίζοντας την απασχόληση και τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, όπως αναφέρει στις εαρινές της προβλέψεις η Κομισιόν. Η διευκολυντική δημοσιονομική πολιτική, σε συνδυασμό με την ισχυρή τόνωση του Ταμείου Ανάκαμψης, αναμένεται να βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας στη συνέχεια, σημειώνει.

Σημαντική συρρίκνωση το 2020

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει η Κομισιόν στις εαρινές προβλέψεις της,  η οικονομία της Ελλάδας συρρικνώθηκε κατά 8,2% το 2020, λόγω της επίπτωσης της πανδημίας Covid-19 και των μέτρων περιορισμού της πανδημίας που ελήφθησαν σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι μολύνσεις, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του δεύτερου και του τέταρτου τριμήνου του περασμένου έτους. Η οικονομική επίπτωση της πανδημίας στην Ελλάδα ήταν σημαντική, ιδιαίτερα λόγω του τουριστικού κλάδου και του μικρού μεγέθους της πλειονότητας των επιχειρήσεων στην οικονομία. Η επίπτωση στις συνολικές επενδύσεις, όμως, ήταν σχετικά μικρή, χάρη στην έγκαιρη αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και της ισχυρής κατασκευαστικής δραστηριότητας, που λειτούργησε με περιορισμένους περιορισμούς κατά τη διάρκεια των περιόδων του lockdown. Τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης κατάφεραν να αποτρέψουν τις ευρείας κλίμακας απολύσεις, διατηρώντας το ποσοστό της ανεργίας στο 16,3%, ενώ η απασχόληση μειώθηκε λόγω των χαμηλότερων προσλήψεων στον τουριστικό κλάδο.

«Ραχοκοκαλιά» της ανάκαμψης οι επενδύσεις στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης

Σύμφωνα με την Κομισιόν, το συνεχιζόμενο πρόγραμμα εμβολιασμού θα επιτρέψει μια σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, που παρέμεναν σε ισχύ το α’ τρίμηνο του 2021. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να υλοποιηθούν αγορές που αναβλήθηκαν το περασμένο έτος και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της ιδιωτικής κατανάλωσης, ιδιαίτερα το 2022, όταν τα νοικοκυριά αναμένεται να επωφεληθούν επίσης από τις αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η οικονομική δραστηριότητα κατά το β’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους αναμένεται επίσης να στηριχθεί από την εκκίνηση της εφαρμογής των έργων που παρουσιάστηκαν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας. Συνολικά, το ΑΕΠ προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 4,1% το 2021 και κατά 6% το 2022.

Το σταδιακό άνοιγμα του τουριστικού κλάδου αναμένεται να στηρίξει τις καθαρές εξαγωγές, μαζί με την προβλεπόμενη αύξηση του μεριδίου αγοράς για τις ελληνικές εξαγωγές, μια τάση που διακόπηκε λόγω της πανδημίας.

Η Κομισιόν σημειώνει πως η πρόβλεψη αυτή υποθέτει πως η επίπτωση της πανδημίας στη ρευστότητα και στα εισοδήματα θα συνεχίσει να μετριάζεται από τις πολιτικές στήριξης. Συγκεκριμένα, τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης αναμένεται να συνεχίσουν να διευκολύνουν την επιστροφή στην κανονική εργασία των εργαζομένων οι συμβάσεις εργασίας των οποίων ανεστάλησαν, και να βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί η ανεργία στο 16,3% το 2021, αμετάβλητη σε σχέση με το 2020. Ωστόσο, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης προβλέπεται να ανακάμψει με πιο βραδύ ρυθμό και μόνο να στηρίξει μια μείωση της ανεργίας το 2022 στο 16,1%. Παρά την πρόσφατη αύξηση στις τιμές της ενέργειας, ο συνολικός πληθωρισμός πιθανόν θα παραμείνει ήπια αρνητικός το 2021, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ισχνής ζήτησης για βιομηχανικά αγαθά και υπηρεσίες, προτού ανακάμψει σταδιακά το 2022.

Εξακολουθεί να υπάρχει ένας υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, ιδιαίτερα σε σχέση με τον τουριστικό κλάδο και τη χαλάρωση των περιορισμών στα ταξίδια. Επιπλέον κίνδυνοι προέρχονται από την επίπτωση της κρίσης στη φερεγγυότητα επιχειρήσεων που θα μπορούσε να εμφανιστεί μόλις σταματήσουν τα μέτρα στήριξης. Οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας θα εξαρτηθούν από τον ρυθμό με τον οποίο θα εξελιχθεί η σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης. Πηγή ανησυχίας εξακολουθούν επίσης να αποτελούν και εξωτερικοί γεωπολιτικοί παράγοντες.

Η δημοσιονομική πολιτική θα στηρίξει την ανάκαμψη

Όπως αναφέρει η Κομισιόν στην έκθεσή της, το έλλειμμα του ισοζυγίου της Ελλάδας άγγιξε το 9,7% του ΑΕΠ το 2020, που μπορεί να αποδοθεί κυρίως στο κόστος των μέτρων που υιοθετήθηκαν για να μετριαστεί η κοινωνική και οικονομική επίπτωση της κρίσης (6,3% του ΑΕΠ) και η επίπτωση της πανδημίας στα κρατικά έσοδα. Επιπλέον, η αλλαγή στη στατιστική καταγραφή του αναμενόμενου κόστους της εκκαθάρισης των εκκρεμών κρατικών εγγυήσεων και των clawbacks στον τομέα της υγείας, είχαν ως αποτέλεσμα μια αύξηση του ελλείμματος το 2020.

Το έλλειμμα στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2021 αναμένεται να παραμείνει υψηλό (10% του ΑΕΠ). Πέραν του κόστους της παράτασης των μέτρων στήριξης που υιοθετήθηκαν το 2020, η πρόβλεψη της Κομισιόν συνυπολογίζει τα νέα μέτρα που υιοθετήθηκαν για να στηριχθεί η ανάκαμψη, κυρίως η μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και η προσωρινή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόβλεψη συνυπολογίζει επίσης τη μείωση του ρυθμού της προκαταβολής φόρου και τη μείωση του ίδιου του φόρου εταιρικού εισοδήματος κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες για τα κέρδη του 2021 και των επόμενων ετών.

Καθώς η οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει και τα έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα θα αίρονται σταδιακά, το έλλειμμα του ισοζυγίου αναμένεται να μειωθεί στο 3,2% του ΑΕΠ το 2022. Η Κομισιόν σημειώνει την αβεβαιότητα ως προς την επίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης στις προβλέψεις, ελλείψει λεπτομερούς πληροφόρησης.

Κατά την Κομισιόν, τα δημοσιονομικά ρίσκα παραμένουν σημαντικά. Σχετίζονται με τις κρατικές εγγυήσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων το 2020 και θα μπορούσαν να ζητηθούν στο μέλλον. Επιπλέον κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν από το σχεδιαζόμενο πρόγραμμα sale and leaseback για ακίνητα που κατέχουν ευάλωτοι δανειολήπτες, στην περίπτωση που θεωρηθεί πως αποτελεί μέρος της γενικής κυβέρνησης. Κίνδυνοι πηγάζουν επίσης στις νομικές υποθέσεις κατά της ΕΤΑΔ και τις συνεχιζόμενες νομικές διεκδικήσεις που στρέφονται κατά προηγούμενων μεταρρυθμίσεων.

Ως προς το χρέος, η Κομισιόν προβλέπει πως μετά από μια κατακόρυφη άνοδο που συνδέεται με την πανδημία, το δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί ελαφρώς γύρω στο 209% του ΑΕΠ το 2021, για να μειωθεί γύρω στο 202% το 2022.