Πώς θα βγάζουν συντάξεις οι ιδιώτες, τι ισχύει για όσους έχουν χρέη

Με τροπολογία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που κατατίθεται στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Κώδικας Δικαστικών Υπαλλήλων», προβλέπεται σειρά ρυθμίσεων με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής των συντάξεων. Μεταξύ άλλων, η τροπολογία:

• Εξειδικεύει το πεδίο σύμπραξης του e-ΕΦΚΑ με πιστοποιημένους επαγγελματίες (δικηγόρους και λογιστές) για την επιτάχυνση της απονομής των συντάξεων.
• Προβλέπει την ενοποίηση του ορίου οφειλών εντός του οποίου είναι δυνατή η χορήγηση σύνταξης στις 20.000 ευρώ για όλους τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και στις 6.000 ευρώ για τον τ. ΟΓΑ.
• Καθιστά υποχρεωτική την προσωρινή σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ.
• Καθιστά υποχρεωτική την προσυνταξιοδοτική βεβαίωση του άρθρου 47 του ν. 2676/1999 για τους ασφαλισμένους στην περίπτωση που έχουν διαδοχική ασφάλιση. Επίσης, την επεκτείνει και στον τ. ΟΓΑ.
• Προβλέπει ότι τα Δελτία Ατομικής και Υπηρεσιακής Κατάστασης (ΔΑΥΚ) για τους εργαζόμενους στο Δημόσιο που έχουν εκδοθεί και έγχαρτα αποτελούν τεκμήριο για τον χρόνο ασφάλισης που προκύπτει από αυτά.
• Επιλύει τις διενέξεις μεταξύ ΟΑΕΕ και ΟΓΑ για χρόνο ασφάλισης στον ΟΓΑ που αμφισβητείτο.

Οι ρυθμίσεις της τροπολογίας είναι οι εξής:

Συμμετοχή πιστοποιημένων δικηγόρων και λογιστών στην απονομή των συντάξεων

1. Δικηγόροι (μέλη των δικηγορικών συλλόγων της χώρας με τριετή δικηγορία) και μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου λογιστές-φοροτεχνικοί Α’ τάξης, αφού παρακολουθήσουν σεμινάριο επιμόρφωσης και πιστοποιηθούν από τους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους τους θα μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορα στάδια της διαδικασίας απονομής σύνταξης. Για την εκτέλεση του έργου τους θα έχουν πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία και δεδομένα που τηρούνται σε ηλεκτρονικά και έγχαρτα αρχεία του e-ΕΦΚΑ.

2. Οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες:

1. Διαπιστώνουν τον χρόνο ασφάλισης (σε έναν ή περισσότερους φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης) και εκδίδουν σχετική βεβαίωση.
2. Διαπιστώνουν την ύπαρξη ή μη οφειλομένων εισφορών του αυτοαπασχολούμενου ή ελεύθερου επαγγελματία και εκδίδουν σχετική βεβαίωση ή υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση.
3. Υπολογίζουν το οφειλόμενο ποσό για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου και εκδίδουν σχετική βεβαίωση.
4. Εκδίδουν προσυνταξιοδοτική βεβαίωση.
5. Συντάσσουν σχέδιο πράξης διακανονισμού οφειλών.
6. Εκδίδουν σχέδιο απόφασης προσωρινής σύνταξης, καθώς και οριστικής κύριας και επικουρικής σύνταξης.

3. Οι βεβαιώσεις που εκδίδουν οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες θεωρούνται ισχυρές και παράγουν πλήρη απόδειξη ως προς τα στοιχεία που εμπεριέχουν. Οι υπάλληλοι του e-ΕΦΚΑ εκδίδουν βάσει αυτών τις αποφάσεις απονομής της σύνταξης (προσωρινής/οριστικής, κύριας/επικουρικής, εφάπαξ).

4. Οσον αφορά στη δυνατότητα των πιστοποιημένων επαγγελματιών να συντάσσουν σχέδια προσωρινής ή οριστικής σύνταξης, επισημαίνεται ότι αν υποβληθεί ένα τέτοιο σχέδιο, οι υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ απλώς το επικυρώνουν. Εάν δεν έχει γίνει αυτή η επικύρωση εντός 30 ημερών, το σχέδιο θεωρείται ότι έχει εγκριθεί και η σύνταξη απονέμεται σύμφωνα με αυτό.

5. Οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες εγγράφονται σε ειδικό μητρώο πιστοποιημένων επαγγελματιών που τηρείται στον e-ΕΦΚΑ, εποπτεύεται από αυτόν και είναι προσβάσιμο μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr).

6. Ασκούν το έργο τους μετά από σχετική ανάθεση που τους γίνεται από τον ενδιαφερόμενο ασφαλισμένο. Η ανάθεση γίνεται μέσω υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 που απευθύνεται στον e-ΕΦΚΑ και καθορίζει το ειδικότερο αντικείμενο του έργου, δηλαδή ποια ή ποιες από τις πράξεις που προαναφέρθηκαν ανατίθεται στον πιστοποιημένο επαγγελματία. Συνεπάγεται δε (ακόμα και αν δεν αναφέρεται ρητά στο σχετικό έγγραφο) εξουσιοδότηση για την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του ασφαλισμένου.

7. Η ανάθεση σε πιστοποιημένους επαγγελματίες μπορεί να γίνεται και στο πλαίσιο της διαδικασίας απονομής συντάξεων σε αιτήσεις που εκκρεμούσαν κατά τη δημοσίευση της τροπολογίας.

8. Ο e-ΕΦΚΑ καταβάλλει κατ’ αποκοπήν αποζημιώσεις στους πιστοποιημένους επαγγελματίες για κάθε επιμέρους πράξη. Το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ για κάθε μία από τις εργασίες που μπορούν να τους ανατεθούν, ορίζεται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται επίσης οι προϋποθέσεις και ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης αυτής και ο τρόπος αποτύπωσής της στα βιβλία των επαγγελματιών.

9. Η αρμόδια υπηρεσία του e-ΕΦΚΑ πραγματοποιεί υποχρεωτικά κάθε μήνα τυχαίο δειγματοληπτικό έλεγχο σε ποσοστό τουλάχιστον 5% των πράξεων απονομής σύνταξης που εκδόθηκαν βάσει βεβαιώσεων πιστοποιημένων επαγγελματιών τον προηγούμενο μήνα.

10. Εάν από τον όποιο έλεγχο προκύψει ότι βεβαιώσεις ή σχέδια αποφάσεων των πιστοποιημένων επαγγελματιών με βάση τις οποίες χορηγήθηκε η σύνταξη είναι εσφαλμένα ή ελλιπή, η απόφαση απονομής σύνταξης που βασίζεται σ’ αυτές κατά περίπτωση ανακαλείται ή μεταρρυθμίζεται το αργότερο εντός δεκαετίας από την έκδοση της πράξης απονομής της σύνταξης. Εάν κατά τη διαδικασία των ελέγχων διαπιστωθεί ότι ο πιστοποιημένος επαγγελματίας έχει εκδώσει εσφαλμένες ή ελλιπείς βεβαιώσεις που αφορούν σε τρεις τουλάχιστον ασφαλισμένους, η πιστοποίησή του ανακαλείται με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ και αποκλείεται η εκ νέου χορήγησή της για χρονικό διάστημα 5 ετών.

11. Αν το σφάλμα ή οι ελλείψεις στις βεβαιώσεις που εκδίδει ο πιστοποιημένος επαγγελματίας οφείλεται σε βαριά αμέλειά του ή σε δόλο, ευθύνεται εις ολόκληρον με τον αχρεωστήτως λαβόντα για την επιστροφή ποσών που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως εξαιτίας του σφάλματος. Επίσης, είναι δυνατή με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ η επιβολή διοικητικού προστίμου από 1.000 έως 10.000 ευρώ για κάθε εσφαλμένη βεβαίωση ή σχέδιο που οφείλεται σε βαρεία αμέλεια ή δόλο.

12. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ορίζονται η ύλη και το πρόγραμμα επιμόρφωσης των πιστοποιημένων επαγγελματιών, οι λεπτομέρειες για την διαδικασία επιμόρφωσης και εγγραφής στο ειδικό μητρώο πιστοποιημένων επαγγελματιών, η διαδικασία και τα κριτήρια επιβολής κυρώσεων και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.

13. Τέλος, με απόφαση του Διοικητή του e-ΕΦΚΑ ορίζονται σε κάθε υπηρεσία έκδοσης συντάξεων αρμόδιοι υπάλληλοι για την απρόσκοπτη συνεργασία των πιστοποιημένων επαγγελματιών με τον e-ΕΦΚΑ, τη χορήγηση στοιχείων από το φυσικό ή τα ηλεκτρονικά αρχεία και την απάντηση σε ερωτήματα που αφορούν στις υποθέσεις που εξετάζουν οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες.

Απλοποίηση διατάξεων περί διακανονισμού οφειλών

Οι διατάξεις της τροπολογίας ορίζουν ότι τα οφειλόμενο προς τον e-ΕΦΚΑ ποσό από εισφορές των ασφαλισμένων για όλα τα πρώην ασφαλιστικά ταμεία ανέρχεται συνολικά σε 20.000 ευρώ και ειδικά για τον ΟΓΑ σε 6.000 ευρώ. Καταργείται δηλαδή η υφιστάμενη διάκριση σε κεφάλαιο ύψους 14.000 ευρώ και προσαυξήσεις-πρόστιμα ύψους 6.000 ευρώ, κάτι που απλοποιεί τις διαδικασίες και διευκολύνει τους ασφαλισμένους.

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με την προτεινόμενη ρύθμιση, η σύνταξη καταβάλλεται εφόσον το συνολικά οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, οφειλές από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις δεν υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, χωρίς τις διακρίσεις της προηγούμενης διάταξης.

Εφόσον προκύπτουν οφειλές μόνο από υπαγωγή στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., η σύνταξη καταβάλλεται, εφόσον το οφειλόμενο από τον ασφαλισμένο ποσό δεν ξεπερνά τις 6.000 ευρώ.

Υποχρεωτικότητα προσωρινής σύνταξης

Με την προτεινόμενη ρύθμιση χορηγείται υποχρεωτικά η προσωρινή σύνταξη σε όλους τους ασφαλισμένους, ανεξαρτήτως αν έχει υποβληθεί αίτημα από τον ασφαλισμένο ή όχι, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή έξοδος από την εργασία και το εισόδημά τους ως συνταξιούχων. Είναι μια πρόσθετη εξασφάλιση ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα υπάρχει μια βασική καταβολή προς τους ίδιους από τον e-ΕΦΚΑ.

Προσυνταξιοδοτική βεβαίωση

Με την τροπολογία ενισχύεται το μέτρο της προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης, με την πρόβλεψη ότι η βεβαίωση αυτή είναι υποχρεωτική όταν η ασφάλιση καταγράφεται σε περισσότερους πρώην φορείς (όπως στη διαδοχική ασφάλιση). Προστίθεται επίσης και ο πρώην ΟΓΑ στους φορείς που καταλαμβάνονται. Σκοπός είναι να διαπιστώνεται αν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης το συντομότερο δυνατόν (και πριν από την υποβολή της αίτησης) και να ενισχυθεί η επιμέλεια των ασφαλισμένων ως προς τον ασφαλιστικό τους χρόνο. Η σχετική υποχρέωση των ασφαλισμένων δεν ενεργοποιείται πριν την διαπιστωμένη έναρξη λειτουργίας του μητρώου των πιστοποιημένων επαγγελματιών, οι οποίοι αναμένεται να δώσουν ανάσα στο σύστημα απονομής συντάξεων.

Δελτίο Ατομικής και Υπηρεσιακής Κατάστασης

Στην ίδια λογική, επεκτείνεται το τεκμήριο ως προς τον χρόνο ασφάλισης και στα Δελτία Ατομικής Υπηρεσιακής Κατάστασης (ΔΑΥΚ) που έχουν εκδοθεί πριν τις 27.11.2020 (έγχαρτα). Στόχος είναι να μη χρειάζεται κατά την εξέταση της αίτησης συνταξιοδότησης επιβεβαίωση του χρόνου που εκεί καταγράφεται και να επιταχύνεται η όλη διαδικασία

Προθεσμία υποβολής δικαιολογητικών συνταξιοδότησης

Μειώνεται η προθεσμία υποβολής των δικαιολογητικών που συνυποβάλλονται με την αίτηση συνταξιοδότησης και πλέον διαμορφώνεται σε ένα (1) μήνα μετά το τέλος του μήνα της αίτησης. Σε συνδυασμό με την προσυνταξιοδοτική βεβαίωση, ευνοείται η επιμέλεια των ασφαλισμένων σε σχέση με τη διαπίστωση/ καταμέτρηση του ασφαλιστικού τους χρόνου και επιταχύνεται η διεκπεραίωση των αιτήσεών τους. Και τούτο διότι με την 6μηνη προθεσμία που ίσχυε, εκτιμήθηκε ότι υφίστατο ένας ακόμη λόγος καθυστέρησης της απονομής των συντάξεων.

Χρόνος ασφάλισης στον ΟΓΑ αμφισβητούμενος από ΟΑΕΕ

Λύνεται με σαφή και μόνιμο τρόπο το θέμα του χρόνου ασφάλισης που αμφισβητείται μεταξύ ΟΓΑ και ΟΑΕΕ, καθώς οι αμφισβητήσεις ως προς την ορθή υπαγωγή επιβάρυναν δυσανάλογα τον ΕΦΚΑ και καθυστερούσαν την απονομή των συντάξεων. Με τη διάταξη νομιμοποιείται η ασφάλιση στον ΟΓΑ και προσμετρώνται τυχόν ήδη καταβληθείσες εισφορές στον ΟΑΕΕ.

Παράταση έως τις 30 Σεπτεμβρίου για την υπαγωγή των ελεύθερων επαγγελματιών στη ρύθμιση των 120 δόσεων για οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές

Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα που έχει προκύψει από την καθυστέρηση καταγραφής των ασφαλιστικών εισφορών που οφείλουν ελεύθεροι επαγγελματίες που έχουν υποβάλει αίτηση (1ο στάδιο) για να ενταχθούν στο καθεστώς των 120 δόσεων (του ν. 4611/2019), με παράταση της προθεσμίας για την υποβολή της αίτησης 2ου σταδίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 (έναντι προηγούμενης καταληκτικής ημερομηνίας 30 Απριλίου 2021).

* Δείτε την τροπολογία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.