Προϋπολογισμός: Αντοχή στο μέτωπο των εσόδων, έλλειμμα 3,4 δισ.

Ένα μικρό «θαύμα» φαίνεται να έγινε τον Μάρτιο στο σκέλος των φορολογικών εσόδων του προϋπολογισμού τα οποία αν μετρηθεί η μη είσπραξη του μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδος η οποία θα γίνει στη συνέχεια, εμφανίζονται μειωμένα κατά 11,8% αλλά αν εξαιρεθεί η παράμετρος «μέρισμα» είναι αυξημένα κατά 70 εκατ. ευρώ ή κατά 2,1% σε σχέση με το στόχο.

Με τη συνδρομή και των δαπανών, το πρωτογενές έλλειμμα το πρώτο τρίμηνο ήταν περίπου 1 δισ. ευρώ χαμηλότερο σε σχέση με τις προβλέψεις (στα 3,4 δισ. ευρώ έναντι εκτίμησης 4,3 δισ. ευρώ) με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη να συναρτά τις εξελίξεις με τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας, τη χαμηλότερη από την εκτιμώμενη ύφεση το 2020 (-8,2% του ΑΕΠ έναντι -10,5% με βάση τα προσωρινά στοιχεία) αλλά και την κουλτούρα πληρωμών η οποία φαίνεται να έχει ριζώσει σε σημαντικό βαθμό στην ελληνική κοινωνία.

Παρά την επέκταση των περιορισμών στη λειτουργία της οικονομίας, τα έσοδα από ΦΠΑ δείχνουν σημαντικές "αντιστάσεις" με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές τον Μάρτιο μάλιστα να εμφανίζονται αυξημένες κατά 7% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα. Το οικονομικό επιτελείο, αφού συζητήσει και με τους θεσμούς στο πλαίσιο της δέκατης αξιολόγησης η οποία ξεκινά με τους επικεφαλής την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να ανακοινώσει λίφτινγκ σε σειρά φορολογικών υποχρεώσεων διευκολύνοντας τους πληττόμενους από την πανδημία να αποφύγουν πιθανά πέναλτι φόρου αν δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν πέρυσι το απαιτούμενο ύψος ηλεκτρονικών δαπανών ή βρίσκονται αντιμέτωποι με πρόσθετους φόρους λόγω τεκμηρίων.

Όπως δήλωσε ο κ. Σκυλακάκης κατά την παρουσίαση των στοιχείων εκτέλεσης του προϋπολογισμού: «Από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Μαρτίου, προκύπτει ότι τα αμιγώς φορολογικά έσοδα για τον μήνα Μάρτιο είναι εντός των προβλέψεων. Η εξέλιξη αυτή -παρά το μη προβλεπόμενο στον προϋπολογισμό lock down των τελευταίων μηνών-, οφείλεται πιθανότατα στην καλύτερη του αναμενόμενου αντίδραση της οικονομίας, τόσο στη διάρκεια των επαναλαμβανόμενων lock down του 2021 όσο και στο τελευταίο τρίμηνο του 2020. Σημειώνεται ότι οι προβλέψεις εσόδων του προϋπολογισμού στηρίχθηκαν στην υπόθεση σημαντικά μεγαλύτερης ύφεσης κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου του 2020 σε σχέση με αυτή που τελικά διαπίστωσε η ΕΛΣΤΑΤ. Σημαντικό ρόλο στην μέχρι σήμερα ανθεκτικότητα των δημοσίων εσόδων έχει διαδραματίσει η διατήρηση της κουλτούρας πληρωμών και ο υψηλός -για τις συνθήκες της πολύ δύσκολης για όλους αυτής περιόδου- βαθμός συμμόρφωσης των φορολογουμένων στις υποχρεώσεις τους.

Από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Μαρτίου, προκύπτει ότι τα αμιγώς φορολογικά έσοδα για τον μήνα Μάρτιο είναι εντός των προβλέψεων. Η εξέλιξη αυτή -παρά το μη προβλεπόμενο στον προϋπολογισμό lock down των τελευταίων μηνών-, οφείλεται πιθανότατα στην καλύτερη του αναμενόμενου αντίδραση της οικονομίας, τόσο στη διάρκεια των επαναλαμβανόμενων lock down του 2021 όσο και στο τελευταίο τρίμηνο του 2020. Σημειώνεται ότι οι προβλέψεις εσόδων του προϋπολογισμού στηρίχθηκαν στην υπόθεση σημαντικά μεγαλύτερης ύφεσης κατά τη διάρκεια του τέταρτου τριμήνου του 2020 σε σχέση με αυτή που τελικά διαπίστωσε η ΕΛΣΤΑΤ. Σημαντικό ρόλο στην μέχρι σήμερα ανθεκτικότητα των δημοσίων εσόδων έχει διαδραματίσει η διατήρηση της κουλτούρας πληρωμών και ο υψηλός -για τις συνθήκες της πολύ δύσκολης για όλους αυτής περιόδου- βαθμός συμμόρφωσης των φορολογουμένων στις υποχρεώσεις τους. Η στάση αυτή των φορολογούμενων είναι καθοριστική για την αντοχή των δημόσιων οικονομικών και αποτελεί συνεπώς θεμέλια λίθο της δυναμικής ανάκαμψης που προσδοκούμε ότι θα ακολουθήσει μετά την λήξη της πανδημίας.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2.918 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 391 εκατ. ευρώ ή 11,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Εάν ληφθεί υπόψη ότι η είσπραξη του μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδος μετατοπίζεται χρονικά σε επόμενο μήνα, τα έσοδα από φόρους εμφανίζονται αυξημένα κατά 70 εκατ. ευρώ ή 2,1%.»

Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ

Πρωτογενές έλλειμμα 3,424 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 4,365 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 494 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020, καταγράφει ο προϋπολογισμός τον Μάρτιο σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 11.497 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 669 εκατ. ευρώ ή 5,5% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 12.481 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 733 εκατ. ευρώ ή 5,5% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 10.542 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 326 εκατ. ευρώ ή 3% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 983 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 64 εκατ. ευρώ από τον στόχο (1.047 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.112 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 303 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Η εικόνα Μαρτίου

Ειδικότερα, τον Μάρτιο 2021, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 2.964 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 949 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τον Μάρτιο 2021 δεν εισπράχτηκαν: (α) ποσό 461 εκατ. ευρώ που αφορά μέρισμα της Τράπεζας της Ελλαδος (κατηγορία «Φόροι»), (β) ποσό 163 εκατ. ευρώ που αφορά έσοδα από ANFAs & SMPs από την Τράπεζα της Ελλάδος (κατηγορία «Μεταβιβάσεις»), και (γ) ποσό 303 εκατ. ευρώ που αφορά το προβλεπόμενο αντίτιμο από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου στο Ελληνικό (κατηγορία «Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων»). Στο σχέδιο προϋπολογισμού 2021 είχε εκτιμηθεί ότι τα παραπάνω έσοδα θα εισπραχθούν τον Μάρτιο 2021.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 3.345 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 929 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2.918 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 391 εκατ. ευρώ ή 11,8% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.

Εάν ληφθεί υπόψη ότι η είσπραξη του μερίσματος της Τράπεζας της Ελλάδος μετατοπίζεται χρονικά σε επόμενο μήνα, τα έσοδα από φόρους εμφανίζονται αυξημένα κατά 70 εκατ. ευρώ ή 2,1%. Οι επιστροφές εσόδων του Μαρτίου 2021 ανήλθαν σε 381 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 21 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (361 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 275 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 80 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021 ανήλθαν στα 17.222 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 1.549 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (18.771 εκατ. ευρώ). Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός της περιόδου Ιανουαρίου-Μαρτίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, κυρίως διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.

Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων) κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 437 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων. Ομοίως αυξητικά κινήθηκαν και οι δαπάνες τόκων κατά 216 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό στόχο.

Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 1.297 εκατ. ευρώ (πληρωμές 2.192 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 895 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω των ανωτέρω αυξημένων πληρωμών του μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο Ιανουαρίου- Μαρτίου έχει ως εξής:

• η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της Covid-19 (μισθωτών) ύψους 1.014 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
• η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 672 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 1.107 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
• η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 137 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,
• η επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 85 εκατ. ευρώ, για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία και
• η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 47 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου-Μαρτίου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 4.297 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των προαναφερθέντων μέτρων κατά της πανδημίας και των αυξημένων πληρωμών εξοπλιστικών προγραμμάτων και τόκων.