Καταθέσεις: Η εξαφάνιση του... τόκου και τα αντίμετρα των τραπεζών

Ευελιξία, εκπτώσεις, κουπόνια αγορών και… δευτερευόντως τόκους προσφέρουν σήμερα οι τραπεζικές καταθέσεις, ακόμη και αν αυτές είναι προθεσμιακές, ακόμη και αν αφορούν ποσά εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.

«Τα επιτόκια είναι τόσο χαμηλά, έτσι ώστε σε ορισμένες περιπτώσεις μεγαλύτερη σημασία έχουν για τον πελάτη είτε κάποιες εκπτώσεις-διευκολύνσεις που του παρέχονται, είτε η εμπέδωση της κουλτούρας πως ο συνετός άνθρωπος θα πρέπει να αποταμιεύει σήμερα προκειμένου να μπορεί να χρηματοδοτήσει ανάγκες του αύριο», δηλώνει στο Euro2day.gr τραπεζικό στέλεχος.

Οι περισσότεροι μη προθεσμιακοί λογαριασμοί προσφέρουν επιτόκιο που συνήθως κυμαίνεται μεταξύ του 0,01% και του 0,02%, ενώ δεν είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα και για τις δεσμευμένες καταθέσεις.

Για παράδειγμα, προθεσμιακή τραπεζική κατάθεση 100.000 έως 400.000 ευρώ σε συστημική τράπεζα που οι τόκοι της εισπράττονται στη λήξη του δωδεκαμήνου προσφέρει επιτόκιο γύρω στο 0,07%, το οποίο να αυξάνεται κατά τι, αν ο αποταμιευτής επιλέξει να λάβει εκπτωτικά κουπόνια αγορών σε γνωστά καταστήματα λιανικής (το όφελος των εκπτωτικών κουπονιών έγκειται στο ότι δεν επιβαρύνονται με φόρο 15%).

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο ολοένα και περισσότεροι αποταμιευτές αποφεύγουν τις προθεσμιακές τοποθετήσεις (στα νοικοκυριά έχουν υποχωρήσει στο 28% των συνολικών) και το πενιχρό τους επιτόκιο, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα για άμεσες αναλήψεις των χρημάτων τους.

Υπάρχουν όμως και επιτόκια που φαντάζουν υψηλότερα, όπως αυτά των λογαριασμών μισθοδοσίας, οι οποίοι μάλιστα δεν είναι καν προθεσμιακοί. Ωστόσο, οι αποδόσεις της τάξεως του 0,25% αφορούν μόνο τα υπόλοιπα, έως συνήθως τα 1.000 ή τα 1.500 ευρώ. Έτσι, ένας λογαριασμός μισθοδοσίας ή σύνταξης με υπόλοιπο της τάξεως των 8.000 ευρώ, θα τοκιστεί με 0,25% για τα πρώτα 1.000 ευρώ και με 0,01% για τα υπόλοιπα 7.000.

Υψηλότερα επιτόκια προσφέρονται επίσης και σε επενδυτικά προϊόντα, τα οποία όμως συνδυάζουν καταθέσεις και τοποθετήσεις σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων. Με άλλα λόγια, το τμήμα των αποταμιεύσεων που αφορά τις καταθέσεις απολαμβάνει υψηλότερο επιτόκιο για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, πλην όμως προϋπόθεση αυτού είναι το υπόλοιπο ποσό να τοποθετηθεί σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, τα οποία έχουν τον δικό τους συνδυασμό ρίσκου και προσδοκώμενης απόδοσης.

Από εκεί και μετά, υπάρχει και η κατηγορία των δομημένων καταθέσεων, οι οποίες είναι προθεσμιακές (διάρκεια από τρεις μήνες έως και τρία χρόνια) και συνήθως:

1. Εγγυώνται στη λήξη τους το αρχικό κεφάλαιο, ή και ενδεχομένως μια οριακή θετική απόδοση και
2. προσφέρουν προκαθορισμένες υπεραποδόσεις σε περίπτωση που ένας χρηματιστηριακός δείκτης, ή μια συναλλαγματική ισοτιμία, ή το επιτόκιο ενός νομίσματος κινηθεί μέσα σε συγκεκριμένα όρια τιμών. Στις δομημένες καταθέσεις δεν έχει σημασία μόνο το ύψος της ενδεχόμενης απόδοσης, αλλά και η πιθανότητα επίτευξής της (συνήθως τα δύο αυτά μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα).

Κατά τα άλλα, τα τραπεζικά καταθετικά προϊόντα συνοδεύονται συχνά από μεγάλη ευελιξία (π.χ. επιλογή για το πότε θα εισπράττονται οι τόκοι, δυνατότητα πρόσθετων καταβολών ή μερικών αναλήψεων σε προκαθορισμένες ημερομηνίες) καθώς και από την προσφορά εκπτώσεων σε όσους καταθέτες επιλέξουν να αποκτήσουν άλλα προϊόντα και υπηρεσίες από τον ίδιο τραπεζικό Όμιλο. Για παράδειγμα, προσφέρονται κατά περίπτωση εκπτώσεις στα ασφάλιστρα οχημάτων και κατοικιών, μειωμένες προμήθειες για συναλλαγές, έκδοση μπλοκ επιταγών, δυνατότητα υπεραναλήψεων, κ.λπ.).

Πολλές φορές μάλιστα, υπάρχουν καταθετικοί λογαριασμοί που απευθύνονται σε συγκεκριμένες επαγγελματικές, ηλικιακές ή και κοινωνικές κατηγορίες, όπως π.χ. για παιδιά, για σπουδαστές, για αγρότες, για ελεύθερους επαγγελματίες, για ξένους που διαμένουν στην Ελλάδα, κ.λπ.