Το στοίχημα για υπεράκτια αιολικά πάρκα και ο «άγνωστος Χ» της Τουρκίας

Από το πώς θα αντιμετωπίσει η Πολιτεία την απουσία Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού θα κριθεί εν πολλοίς η αξιοποίηση του ισχυρού μομέντουμ που καταγράφεται αυτή τη στιγμή για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας και στη χώρα μας.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον από εγχώριους και διεθνείς παίκτες εμφανίζεται ώριμο, το αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος έχει δρομολογήσει νέο θεσμικό πλαίσιο, ωστόσο, όπως αναφέρουν συγκλίνουσες πληροφορίες, «αγκάθι» για την προώθηση μεγάλων έργων στον τομέα αυτό συνιστά η έλλειψη Εθνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, καθώς φαίνεται να συναρτάται με ευαίσθητα εθνικά ζητήματα, όπως το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης και η εν δυνάμει ΑΟΖ.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε στην προθεσμία που έθεσε η Ε.Ε. (Μάρτιος 2021) σε όλα τα κράτη-μέλη της για την υποβολή Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδίων. Η σχετική Οδηγία 2014/89/ΕΕ περί θεσπίσεως πλαισίου για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο με το Ν.4546/2018, με στόχο τα ζητούμενα Σχέδια να ενισχύσουν και να προωθήσουν τη βιώσιμη θαλάσσια οικονομία και μέσω της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Για την ιστορία, η Κύπρος υπέβαλε τα δικά της.

Από τη στιγμή, λοιπόν, που δεν έχει λυθεί το σύνθετο αυτό θέμα, για το οποίο υπαγορεύεται συνεργασία συναρμόδιων υπουργείων, το ερώτημα που διατυπώνεται είναι πού, πώς και ποιος θα αδειοδοτήσει τα θαλάσσια αιολικά πάρκα. Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα εάν η χωροθέτηση γίνει εντός των 6 ναυτικών μιλίων ή η πλήρης ανάπτυξη των εγκαταστάσεων και υποδομών απαιτεί να επεκταθούν και πέραν αυτών;

Το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος έχει ολοκληρώσει τις διαβουλεύσεις που είχε με όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων και ενδιαφερόμενων επενδυτών, καθώς και την EBRD και την Ε.Ε., άκουσε προτάσεις και προβληματισμούς και πλέον περνά στη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου. Η πρόθεση, όπως έχει εκφρασθεί επίσημα, είναι να είναι έτοιμο ως τον Ιούνιο. Πηγές της αγοράς, ωστόσο, εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την επίτευξη αυτού του στόχου, δεδομένης της πολυπλοκότητας του όλου σχεδιασμού και κυρίως των επιλογών που θα προκριθούν για το μοντέλο ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων.

Ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον

Η νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανακοινώθηκε πέρσι το φθινόπωρο, για τη θαλάσσια αιολική ενέργεια, η οποία προσβλέπεται να είναι η σημαντικότερη πηγή ηλεκτρισμού για την Ευρώπη ως το 2040, πυροδότησε επί της ουσίας το επενδυτικό ενδιαφέρον και στη χώρα μας, που «ζεσταινόταν» τα τελευταία 2-3 χρόνια.

Η Τέρνα Ενεργειακή ανακοίνωσε στρατηγική συνεργασία με την Ocean Winds, που αποτελεί joint venture της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie. Το νέο σχήμα που θα προκύψει από τη σύμπραξη των δύο σχεδιάζει να αναπτύξει σημαντικό χαρτοφυλάκιο υπεράκτιων πλωτών αιολικών στην ελληνική αγορά τα επόμενα χρόνια.

Ενδιαφέρον καταγράφεται και από τον όμιλο της ΔEΗ, που ανακοίνωσε πρόσφατα τη δημιουργία κοινής εταιρείας της θυγατρικής, ΔEΗ Ανανεώσιμες, με έναν παλιό γνώριμο, τη γερμανική RWE, για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, τον όμιλο Κοπελούζου, τη ΡΟΚΑΣ-Iberdrola, την RF Energy, αλλά και τη νορβηγική Equinor. Με την ελληνική αγορά φλερτάρουν και βρετανικές εταιρείες, όπως καταδείχθηκε στο webinar που διοργάνωσε πριν από δύο ημέρες η Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα.

Για να μπορέσει να αποκτήσει σάρκα και οστά το ώριμο επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώνεται, πηγές ενδιαφερόμενων επενδυτών που μίλησαν στο Euro2day.gr υπογράμμισαν ότι δεν θα πρέπει να χαθεί πολύτιμος χρόνος και σε καμία περίπτωση να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. «Υπάρχει μπροστά μας μια 10ετία την οποία οφείλει να εκμεταλλευτεί η χώρα, για να έχει αξιόπιστο μερίδιο σε αυτή τη νέα βιομηχανία που εκκολάπτεται. Είναι ανάγκη να τρέξουμε, έστω και με μικρότερα έργα, για να δοθεί ο χρόνος να σχεδιασθεί το ευρύτερο όραμα ως το 2030-2040 και να υπερπηδηθούν εμπόδια», τονίστηκε χαρακτηριστικά. «Εάν χαθεί κι αυτή η ευκαιρία, καθώς διεθνείς παίκτες εκπονούν ήδη πλάνα εξετάζοντας όλες τις περιοχές ως και την Άπω Ανατολή, τότε υπάρχει ο κίνδυνος η Ελλάδα να χάσει οριστικά το τρένο για επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα».

Καθώς η τεχνολογία έχει προχωρήσει αποφασιστικά για τα θαλάσσια αιολικά, προτείνεται ένα χρήσιμο «εργαλείο» ως ενδιάμεση λύση, το ισχύον Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, που περιλαμβάνει ως μέριμνα και θαλάσσια αιολικά εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης. Με αυτό, άλλωστε, άνοιξε ο δρόμος για ιχθυοκαλλιέργειες. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε, όπως αναφέρθηκε, να επιτραπεί σε επενδυτές, ύστερα από δημοσίευση Πρόσκλησης Ενδιαφέροντος, να αναλάβουν μετρήσεις και μελέτες σε εν δυνάμει περιοχές στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, ώστε να διευκολυνθεί η αδειοδότηση και η υλοποίηση επενδύσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Εuro2day.gr, το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος προσανατολίζεται σε ένα μεικτό μοντέλο: να διατηρήσει από τη μία πλευρά τον κεντρικό σχεδιασμό σε ένα μακροπρόθεσμο ορίζοντα (χωροθέτηση, αδειοδότηση, νέες ηλεκτρικές διασυνδέσεις κ.λπ.) και παράλληλα να δώσει το πράσινο φως σε επενδυτές να αναλάβουν το κόστος και το ρίσκο, για να εξετάσουν όλα τα δεδομένα σε δύο-τρεις πιλοτικές περιοχές.

Και στο βάθος Τουρκία

Το ενδιαφέρον των εγχώριων και διεθνών επενδυτών εστιάζεται αποκλειστικά στο Αιγαίο, καθώς παρουσιάζει συγκριτικά άριστα ανεμολογικά δεδομένα.

Την ίδια θάλασσα καλοβλέπει εσχάτως και η Τουρκία, η οποία ανέθεσε στη World Bank την κατάρτιση οδικού χάρτη για την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών στο Αιγαίο και τον Βόσπορο. Σύμφωνα με πρόσφατο έγγραφο της Παγκόσμιας Τράπεζας, η γειτονική χώρα παρουσιάζει τη δυνατότητα ανάπτυξης 75 GW υπεράκτιων αιολικών σε μία έκταση 200 χλμ. στις ακτές της, από τα οποία τα 63 GW θα μπορούσαν να είναι πλωτά και τα 12 GW σταθερής έδρασης.

Το πιο ενδιαφέρον, όμως, σημείο σε αυτό το έγγραφο, που έχει στη διάθεσή του το Euro2day.gr είναι η υπόδειξη της World Bank στην Τουρκία. Να στραφεί αποκλειστικά στον Βόσπορο και να αποφύγει το Αιγαίο, γιατί η πιθανή χωροθέτηση σε αυτό ενδέχεται να είναι περιορισμένη, λόγω της εγγύτητας ελληνικών νησιών με τις τουρκικές ακτές, γεγονός που προσδίδει στην Ελλάδα, όπως αναγνωρίζει η Παγκόσμια Τράπεζα, δικαιώματα στο μεγαλύτερο κομμάτι του Αιγαίου Πελάγους!