Ποιοι διασώζουν την πρώτη κατοικία τους έως τις 31 Μαΐου

Την αναστολή των πλειστηριασμών και κατάσχεσης της πρώτης κατοικία όσων φυσικών προσώπων και ελεύθερων επαγγελματιών έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από την πανδημία, έως τις 31 Μαΐου 2021 προβλέπει διάταξη του υπουργείου Δικαιοσύνης, που ενσωματώθηκε στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας με τίτλο «Κατεπείγουσες ρυθμίσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας από τις συνεχιζόμενες συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού Covid-19, την ανάπτυξη, την κοινωνική προστασία και την επαναλειτουργία των δικαστηρίων και άλλα ζητήματα», που κατατέθηκε μετά τα περασμένα μεσάνυχτα στη Βουλή.

Ωστόσο για να ανασταλούν τα «καταδιωκτικά μέτρα», θα πρέπει να πληρούνται μια σειρά προϋποθέσεις που σχετίζονται με το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας, το οποίο δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 250.000, τα περιουσιακά στοιχεία να μην υπερβαίνουν τις 500.000 ευρώ και ο ιδιοκτήτης να έχει υποστεί συγκεκριμένη μείωση εισοδημάτων σε σχέση με την προ πανδημίας εποχή.

Συγκεκριμένα, όπως ορίζει το άρθρο 79 του νομοσχεδίου, σε φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν εμπράγματο δικαίωμα, αποκλειστικής ή κατ' ιδανικό μερίδιο, πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητο, το οποίο αποτελεί την κύρια κατοικία τους και βρίσκεται στην Ελλάδα και χαρακτηρίζονται ως πληγέντες όπως ορίζεται στη συνέχεια, αναστέλλεται, από τη δημοσίευση του παρόντος και έως την 31η.5.2021, η διενέργεια: (α) κατάσχεσης, (β) πλειστηριασμού και (γ) αναγκαστικής εκτέλεσης για την παράδοση ή απόδοση ακινήτου επί της κύριας κατοικίας των ανωτέρω φυσικών προσώπων.

Κατά το ίδιο  χρονικό διάστημα, αναστέλλονται οι προθεσμίες άσκησης ενδίκων μέσων και βοηθημάτων που αφορούν στις ανωτέρω πράξεις αναγκαστικής εκτέλεσης. Ωστόσο, παραπάνω αναστολή δεν εμποδίζει την επιδίκαση απαιτήσεων, την έκδοση διαταγής πληρωμής, την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, καθώς και τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων.

Επιλέξιμα είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν είτε τα ίδια είτε ο/η σύζυγος ή εξαρτώμενο μέλος αποδεδειγμένα πληγεί και για τον λόγο αυτό ενταχθεί στα έκτακτα μέτρα που έχουν ληφθεί για την προστασία της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού Covid-19.

Eιδικότερα πληγέντες θεωρούνται: α) εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση, σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις, ή των οποίων ο μέσος μεικτός μηνιαίος μισθός, αφαιρουμένων πρόσθετων ή άλλων έκτακτων αποδοχών των μηνών Μαρτίου και Απριλίου του 2020 παρουσίασε μείωση, σε σχέση με τον αντίστοιχο των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2020, σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα:

• αα) για ποσά έως 1.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 10%
• αβ) για ποσά από 1.000,01 του ευρώ και μέχρι 2.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 20%
• αγ) για ποσά μεγαλύτερα των 2.000 ευρώ, μείωση ίση ή μεγαλύτερη του 30%, όπως οι αποδοχές  δηλώνονται στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης από τον εργοδότη.

β) ελεύθεροι επαγγελματίες ή φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση, σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις, ή των οποίων τα έσοδα του δευτέρου τριμήνου του 2020 παρουσίασαν μείωση ίση ή μεγαλύτερη 20%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του έτους 2019, όπως αυτό προκύπτει από τις περιοδικές δηλώσεις Φ.Π.Α.

γ) άνεργοι ή μακροχρόνια άνεργοι, στους οποίους παρασχέθηκε οικονομική ενίσχυση, σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις.

δ) φυσικά πρόσωπα, ιδιοκτήτες ακινήτων, οι οποίοι έλαβαν μειωμένο μίσθωμα, σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις.

ε) εταίροι προσωπικών ή κεφαλαιουχικών εταιριών, των οποίων η λειτουργία έχει ανασταλεί υποχρεωτικά ή έχουν λάβει ενίσχυση, σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις, και σύμφωνα με τα τηρούμενα στοιχεία της Φορολογικής Διοίκησης.

στ) φυσικά πρόσωπα που έλαβαν ενίσχυση με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής ή τον Μηχανισμό «Συν-Εργασία», σύμφωνα με σχετικές κανονιστικές πράξεις, και οι οποίοι αποδεδειγμένα έχουν παρουσιάσει μείωση εισοδημάτων λόγω των συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού Covid-19.

Πέραν των παραπάνω οικονομικών προϋποθέσεων, ο αιτών πρέπει σωρευτικά να πληροί και τα ακόλουθα πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας:

α) Η αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.

β) Το οικογενειακό εισόδημα του φυσικού προσώπου, κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, να μην υπερβαίνει τις 17.000 ευρώ. Το ποσό  αυτό προσαυξάνεται κατά 13.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο ή συμβίο ή συμβία και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι 3 εξαρτώμενα μέλη.

γ) Οι καταθέσεις και τα επενδυτικά προϊόντα του φυσικού προσώπου, του/της συζύγου ή συμβίου ή συμβίας του και των εξαρτώμενων μελών στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή, να έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 25.000 ευρώ.

δ) Το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου της οφειλής για την οποία επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση, στο οποίο συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι από τους πιστωτές τόκοι, να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ.

ε) Η ακίνητη περιουσία του αιτούντος, του ή της συζύγου ή συμβίου ή συμβίας και των εξαρτώμενων μελών, συμπεριλαμβανομένης της κύριας κατοικίας, να έχει συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ.

στ) Τα μεταφορικά μέσα του αιτούντος, που αποκτήθηκαν εντός της τελευταίας τριετίας για ιδιωτική χρήση, να έχουν συνολική αξία που δεν υπερβαίνει τις 80.000 ευρώ.

Για να κριθεί η επιλεξιμότητα του φυσικού προσώπου, ως αξία του ακινήτου που αποτελεί την κύρια κατοικία, καθώς και ως αξία της λοιπής περιουσίας, λαμβάνεται υπόψη η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.), σύμφωνα με τον ν. 4223/2013 (Α' 287), όπως αυτή προκύπτει από την τελευταία πράξη προσδιορισμού φόρου. Αν το φυσικό πρόσωπο έχει κατ' ιδανικό μερίδιο πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία στην κύρια κατοικία του, κρίσιμη για την επιλεξιμότητά του είναι η αξία της πλήρους και αποκλειστικής κυριότητας.

Στα φυσικά πρόσωπα που εμπίπτουν στην αναστολή του παρόντος, η πλήρωση των κριτηρίων πιστοποιείται δυνάμει σχετικής βεβαίωσης πληγέντος, η οποία χορηγείται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων που αναπτύσσεται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.), σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.). Στην πλατφόρμα παρέχεται πρόσβαση μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ).

Για την είσοδο στην πλατφόρμα απαιτείται η αυθεντικοποίηση του φυσικού προσώπου-χρήστη με τη χρήση των κωδικών-διαπιστευτηρίων της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ. (taxisnet).

Η υποβολή της αίτησης συνεπάγεται άδεια του φυσικού προσώπου-δικαιούχου προς τους χρηματοδοτικούς φορείς και το Δημόσιο για πρόσβαση, επεξεργασία και διασταύρωση των δεδομένων που περιλαμβάνονται στην αίτηση, καθώς και άλλων δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή των χρηματοδοτικών φορέων, για τους σκοπούς του παρόντος.

Επίσης συνεπάγεται αυτοδίκαια την άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων του άρθρου 1 του ν.δ. 1059/1971 (Α' 270) και του φορολογικού απορρήτου του άρθρου 17 του ν. 4174/2013 (Α' 170) για τον αιτούντα, τον/τη σύζυγο και τα εξαρτώμενα μέλη, προκειμένου να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος της πλήρωσης των κριτηρίων επιλεξιμότητας.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης καθορίζονται η διαδικασία υποβολής της αίτησης, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο ζήτημα για την εφαρμογή του παρόντος.

Σε φυσικά πρόσωπα που είχαν υποβάλει αίτηση στο πλαίσιο των άρθρων 71 έως 83 του ν. 4714/2020 (Α' 148) και είχαν κριθεί επιλέξιμα, η βεβαίωση πληγέντος εκδίδεται άμεσα από την ψηφιακή πλατφόρμα.

Σε περίπτωση επικείμενου πλειστηριασμού και προκειμένου να εφαρμοστεί η αναστολή του, η βεβαίωση πληγέντος  πρέπει να κοινοποιηθεί από το φυσικό πρόσωπο προς τον επισπεύδοντα δανειστή το αργότερο τη 15η ημέρα προ της ημερομηνίας διενέργειας του πλειστηριασμού. Σε κάθε περίπτωση, η προαναφερόμενη βεβαίωση γνωστοποιείται στα όργανα της εκτέλεσης βάσει του άρθρου 939 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Τέλος, οι πλειστηριασμοί που ματαιώνονται δυνάμει του παρόντος άρθρου θεωρείται ότι δεν διενεργήθηκαν και συνεχίζονται κατά τις γενικές διατάξεις.

* Δείτε το νομοσχέδιο στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.