Ζητούνται απαντήσεις για τη «νοθευμένη φέτα» στη Γερμανία

Σχεδόν δύο εβδομάδες από την είδηση ότι ελληνική εταιρεία διέθετε σε γερμανικά supermarket λευκό τυρί για φέτα, το περιστατικό δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς και οι πληροφορίες που αντλούμε από επίσημες πηγές, παραγωγικούς φορείς και επιχειρήσεις της γαλακτοβιομηχανίας καταδεικνύουν μια σειρά ζητημάτων στην αγορά που εγείρουν σοβαρούς κινδύνους για το πιο δημοφιλές ελληνικό Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Η υπόθεση ήρθε στο φως από την Trienon, εμπορική εταιρεία ελληνικών συμφερόντων με έδρα το Αμβούργο, με σημαντικό ποσοστό του τζίρου της να προέρχεται από την προώθηση ελληνικών τυριών στο γερμανικό λιανικό εμπόριο. Κίνησε διαδικασίες διερεύνησης φέτας με τα σήματα της ελληνικής εταιρείας Όμηρος Βιομηχανία Γάλακτος ΑΕΒΕ, η οποία εμφάνιζε τιμή στο ράφι της αλυσίδας Aldi 1,39 ευρώ τα 200 γρ., δηλαδή κάτω από 7 ευρώ το κιλό, τιμή εξαιρετικά χαμηλή για τα δεδομένα της αγοράς ακόμη και των εκπτωτικών αλυσίδων supermarket.

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι το μερίδιο των discounters στις πωλήσεις τυροκομικών προϊόντων στη Γερμανία ξεπερνά το 60% και οι ελληνικές εταιρείες δίνουν μάχη για τον χώρο στο ράφι. Ας σημειωθεί επίσης ότι οι εξαγωγές τυροκομικών προϊόντων ως ποσοστό επί της παραγωγής έχει διπλασιαστεί σε μια δεκαετία, με τη φέτα να αποτελεί ναυαρχίδα, ως το βασικό εξαγώγιμο προϊόν, ακόμη και για μικρά τυροκομεία στην Ελλάδα. Με την εσωτερική ζήτηση να βαίνει μειούμενη, η εξωστρέφεια είναι μονόδρομος για τη βιομηχανία.

Ωστόσο για την παραγωγή φέτας, που είναι και το προϊόν με τη μεγάλη ζήτηση από το εξωτερικό, απαιτείται πρόβειο και κατσικίσιο γάλα, του οποίου η παραγωγή φθίνει, όπως και το ζωικό κεφάλαιο στη χώρα μας. Πρόκειται για αντίρροπες τάσεις που υπονομεύουν τις καλές προοπτικές της αγοράς και σε ένα βαθμό προσφέρουν έδαφος σε κάποιες κακές πρακτικές, όπως π.χ. η διήθηση και υπερδιήθηση του γάλακτος για παραγωγή τυριού τύπου φέτας από αγελαδινό γάλα. Πρόκειται για πρακτική που δεν συνάδει με την παραγωγή φέτας ΠΟΠ, όμως  παρ' όλα αυτά υπάρχουν τέτοιες υποδομές σε τυροκομικές μονάδες.

Το μερίδιο της φέτας ξεπερνά σήμερα το 80% στον συνολικό όγκο εξαγωγών της γαλακτοβιομηχανίας κι αυτό οφείλεται κατά βάση στην κατοχύρωση της φέτας ως προϊόντος ΠΟΠ, με ελληνικό σήμα από το 2014. Η αξία των εξαγωγών εκτιμάται ότι ξεπερνά σήμερα τα 400 εκατ. ευρώ, όταν το 2010 ήταν κάτω από τα 200 εκατ. ευρώ. Επίσης πάνω από το 1/3 αυτής της αξίας έρχεται από τη Γερμανία. Μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο απορροφούν το ήμισυ των εξαγωγών ελληνικής φέτας.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν γιατί το παραπάνω θέμα της παραποιημένης φέτας δεν αφορά μια εταιρεία αλλά το σύνολο της αγοράς φέτας και της αλυσίδας αξίας της.

Οι ελληνικές αρχές, ΕΛΓΟ Δήμητρα, Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας ΣΕΒΓΑΠ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχουν ενημερωθεί από τις 9 Μαρτίου για τα πορίσματα των γερμανικών εργαστηρίων, που εντόπισαν στη συγκεκριμένη φέτα προσθήκη αγελαδινού γάλακτος σε ποσοστό από 50% έως 80% αντί των προαπαιτούμενων προδιαγραφών 70% πρόβειο γάλα και 30% κατσικίσιο. Η εταιρεία Όμηρος με ανακοίνωσή της αποδίδει την αποκαλούμενη νοθεία σε βιομηχανικό λάθος ενώ «φωτογραφίζει» εταιρείες του ανταγωνισμού ως υπεύθυνες για τη δυσφήμισή της με τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών. Φέρεται δε να έχει εξασφαλίσει τη συνέχεια της συνεργασίας της με τη γερμανική αλυσίδα, μετά τις εξηγήσεις που έδωσε για το συμβάν. Πάντως έχει προσωρινά στερηθεί την πιστοποίηση για παραγωγή φέτας ΠΟΠ, σύμφωνα με τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, μέχρι την ολοκλήρωση των ελέγχων και την εφαρμογή των κατάλληλων διορθωτικών ενεργειών εκ μέρους της.

Πλέον μένει να απαντηθούν ερωτήματα από τις αρμόδιες αρχές, όπως αυτά που διατυπώθηκαν και στη Βουλή, όπου έφτασε το θέμα, σχετικά με το γιατί δεν ανιχνεύτηκαν τα παραποιημένα προϊόντα από τους εσωτερικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, πριν την εξαγωγή τους. Μάλιστα ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ), που θεωρεί πιθανό να έχουν υπάρξει στο παρελθόν συμβάντα νοθείας, ζητά πιο εντατικούς ελέγχους στις μεταποιητικές μονάδες παραγωγής τυριών και ιδιαίτερα της Φέτας ΠΟΠ.

Σημειώνεται, τέλος, ότι από την εμπορία της φέτας συντηρούνται χιλιάδες οικογένειες κτηνοτρόφων, εργαζόμενων στις βιοτεχνίες και βιομηχανίες τροφίμων και στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η κτηνοτροφία σήμερα, σύμφωνα με τους επαγγελματίες, έχει ξεπεράσει τα όρια της παραγωγικής της επιβίωσης εξαιτίας του υψηλού κόστους παραγωγής, που αποτυπώνεται σε αύξηση της τιμής ζωοτροφών έως 30%, των φαρμάκων 37%, της τιμής πετρελαίου κίνησης, των φορολογικών και άλλων επιβαρύνσεων αλλά και της συμπίεσης των τιμών παραγωγού, της έλλειψης ρευστότητας και της συρρίκνωσης του αγροτικού εισοδήματος.