Επανεκκίνηση εμπορίου: Το σενάριο, οι επιταγές και η διαχείριση ρίσκου

Τα κομμωτήρια και τα κέντρα αισθητικής εγκαινιάζουν τη νέα φάση επανεκκίνησης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τη Δευτέρα 22 Μαρτίου, τα καταστήματα του λιανεμπορίου ανοίγουν στις 29 Μαρτίου με πασχαλινές βιτρίνες και γύρω στις 15 με 18 Απριλίου ανοίγει η εστίαση, ένα μήνα πριν την επανεκκίνηση του τουρισμού. Αυτό είναι το βασικό σενάριο επανεκκίνησης της αγοράς, που φαίνεται να προκρίνεται με πολιτική απόφαση, κόντρα στο επιδημιολογικό κλίμα που είναι πιο βαρύ από ποτέ.

Το τρέχον πλαίσιο, όπως τονίζουν επιχειρηματίες του λιανεμπορίου, αποδείχθηκε αναποτελεσματικό ως προς τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, επιδρώντας στην ψυχολογία των πολιτών που αψηφούν τον κίνδυνο, όπως φαίνεται από τις μαζικές αντιδράσεις και τα «κορωνοπάρτι». Καθώς η ατομική ευθύνη εξασθενεί, αυξάνεται το ατομικό ρίσκο και επιβαρύνεται έτι περαιτέρω το επιδημιολογικό φορτίο και ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, κατάσταση μη διαχειρίσιμη με τα τρέχοντα κυβερνητικά μέτρα. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο και δεδομένου ότι ένα αυστηρό lockdown έχει αποκλειστεί, το άνοιγμα της αγοράς είναι μονόδρομος.

Με οικονομικούς όρους, τη νέα χρονιά η αγορά έχασε περίπου 4,5 δισ. ευρώ μόνο από την εκπτωτική σεζόν και συνεχίζει να «αιμοραγεί» ενώ το 1/3 των μισθωτών παραμένουν σε αναστολή, με μεγάλη μερίδα να έχει να δουλέψει από πέρυσι. Τουλάχιστον για όσες επιχειρήσεις δεν είχαν οργανωμένη παρουσία στο διαδίκτυο, η παράταση της περιόδου των εκπτώσεων ως το τέλος Μαρτίου ουσιαστικά ακυρώθηκε. Εξάλλου, παρά τη ραγδαία αύξηση των νέων e-shops -κυμαίνεται γύρω στο 65% σε ετήσια βάση η έναρξη δραστηριοτήτων στο ηλεκτρονικό εμπόριο-, το μερίδιο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων χωρίς οργανωμένο online κανάλι παραμένει στην οροφή του 80%. Επί της ουσίας, χάθηκε το α’ τρίμηνο.

Αναφορικά με το μοντέλο επανεκκίνησης των καταστημάτων, οι πληροφορίες μιλάνε για άνοιγμα με αυστηρούς περιορισμούς, ήτοι click away ή click inside με sms στο 13032 με περιορισμένο χρόνο για ψώνια, από 2 έως 3 ώρες. Για την εστίαση προκρίνεται η λειτουργία σε εξωτερικούς χώρους σε πρώτη φάση. Αν και οι επαγγελματίες κρατούν μικρό καλάθι προσδοκιών για το υβριδικό μοντέλο λειτουργίας, στην πλειοψηφία τους είναι της άποψης «καλύτερα ανοιχτοί με περιορισμούς παρά κλειστοί».

Όμως και οι εργαζόμενοι επιζητούν επιστροφή στην κανονικότητα. Συνολικά 580.000 εργαζόμενοι είναι σήμερα σε αναστολή από 880.000 πέρυσι, με την πλειοψηφία να αφορά εργαζόμενους του λιανεμπορίου. Η επόμενη μέρα θα φέρει απώλειες θέσεων εργασίας, ειδικά στην εστίαση, ενόψει μιας αμφιλεγόμενης ως προς τα έσοδα που θα δημιουργήσει τουριστικής σεζόν. Μέχρι σήμερα, επιδόματα και επιστρεπτέες συντηρούσαν την αγορά ενώ ειδικά η αποζημίωση των 534 ευρώ τον μήνα, τόσο για χαμηλόμισθους όσο και για υψηλόβαθμα στελέχη, με πολλαπλάσιες αμοιβές σε εποχή κανονικότητας, έχει αλλάξει τις ισορροπίες, την αγοραστική δύναμη και τις καταναλωτικές τάσεις. Παράλληλα, όμως, καταγράφεται και σημαντική αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών τους 12 μήνες από το πρώτο lockdown.

Τα παραπάνω θα επηρεάσουν και τη ζήτηση. Με την επανεκκίνηση ωστόσο, όπως σημειώνουν επιχειρηματίες, θα δουλέψει η οικονομία και για να έχει επιτυχία το νέο εγχείρημα θέτουν ως προαπαιτούμενο τον συνδυασμό προόδου στο εμβολιαστικό πρόγραμμα και υψηλού αισθήματος ατομικής ευθύνης. Η βελτίωση του καιρού το επόμενο διάστημα εκτιμάται ότι θα είναι σύμμαχος, διευκολύνοντας την προσπάθεια. Εξάλλου, υπάρχει η εμπειρία του περσινού Μαΐου, όπου χωρίς εμβόλια και υποχρέωση χρήσης μάσκας παντού, τα επίπεδα διάδοσης της νόσου ήταν περιορισμένα.

Οι προκλήσεις της επόμενης μέρας

Για την επόμενη μέρα της επανεκκίνησης υπάρχουν δύο σημαντικές προκλήσεις: η μία αφορά στα περίπου 20 δισ. ευρώ μεταχρονολογημένων επιταγών, εκ των οποίων ζήτημα είναι αν θα πληρωθεί το 50%, σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς και η άλλη είναι η έλλειψη ρευστότητας για τροφοδοσία των καταστημάτων με νέο εμπόρευμα, μιας και λίγες επιχειρήσεις έχουν ρευστότητα για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, σε μια συγκυρία που δεν υπάρχει η έννοια της πίστωσης. Οι λίγοι παίκτες που διαθέτουν ρευστότητα επιλέγουν να μην πληρώσουν επιταγές, κρατώντας μετρητά για προμηθευτές και νέες παραγγελίες.

Σχετικά με τα μέτρα για την επανεκκίνηση (σημειωτέον ότι συνολικά έχουν προβλεφθεί 11,6 δισ. ευρώ για το 2021), στο επίκεντρο είναι η επιδότηση παγίων με «κουπόνια» ή «πιστωτικά σημειώματα συμψηφισμού», που θα καλύπτουν οφειλές στο δημόσιο. Πρόκειται για ένα κονδύλι περίπου 500 εκατ. ευρώ, το οποίο πάντως κρίνεται περιορισμένο για να συνεισφέρει στην κάλυψη της ζημιάς, η οποία δεν μπορεί ακόμη να προσδιοριστεί.

«Είμαστε σε πόλεμο. Μόνο αν βγούμε από τα καταφύγια θα δούμε τι ζημιές έχουν γίνει», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Euro2day.gr παράγοντας της αγοράς, περιγράφοντας τη μεταβατική φάση επανεκκίνησης και την αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, η οποία θα πάρει χρόνο, λαμβανομένου υπόψη ότι μερίδα της αγοράς δεν είχε καταφέρει να κλείσει με τους λογαριασμούς της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε.

Εν κατακλείδι, αν και παράδοξο το άνοιγμα της αγοράς την ώρα που τα μαθηματικά μοντέλα δείχνουν αύξηση των κρουσμάτων, με τα μεταλλαγμένα στελέχη του φονικού ιού σε πλήρη ανάπτυξη, τα μέτρα αποσυμπίεσης ή τα «έξυπνα» μέτρα χαλάρωσης, όπως τα χαρακτήρισε χθες η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελεία Πελώνη, είναι αναγκαία και σήμερα αναμένονται οι πρώτες σχετικές αποφάσεις.