Η μάχη προμηθευτών για μια θέση στο ράφι των σούπερ μάρκετ

Το υψηλό κόστος εισόδου και ο περιορισμένος χώρος στο ράφι λόγω των λεγόμενων «must-have» προϊόντων (συμφωνίες για πλανογράμματα) καθώς και των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ανάγονται σε βασικά εμπόδια εισόδου των προμηθευτών στα σούπερ μάρκετ, σε συνδυασμό με την υψηλή διαφημιστική δαπάνη, ειδικά στις κατηγορίες όπου υπάρχουν ηγέτιδες εταιρείες και εμπορικά σήματα.

Πρόκειται δε για διαχρονικά ευρήματα, που εντοπίζονται από τις μελέτες της Επιτροπής Ανταγωνισμού και τα οποία επιβεβαιώνονται εν μέσω πανδημίας και ενόψει ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου αλλά και αυξανόμενης συγκέντρωσης της αγοραστικής δύναμης μεταξύ των μεγάλων αλυσίδων.

Σημειώνεται ότι από την έρευνα που δημοσιοποίησε χθες η Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ) για την τοποθέτηση των προϊόντων στο ράφι δεν επιβεβαιώνεται συσχέτιση με το μερίδιο αγοράς του προμηθευτή ή δέσμευση για τα προτεινόμενα πλανογράμματά του ή ακόμη ύπαρξη ανταλλάγματος, με χαμηλότερες τιμές προμήθειας ή άλλου είδους παροχές προς τα σούπερ μάρκετ.

Παρ' όλα αυτά η Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΑ), ως οφείλει, θα ελέγχει το ενδεχόμενο πλεονέκτημα στο ράφι μεγάλων προμηθευτών βάσει του μεριδίου αγοράς και ιδίως αυτών με «must-have» προϊόντα, ενώ στο μικροσκόπιο είναι και η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών έναντι των μεγάλων αλυσίδων αλλά και των αλυσίδων σούπερ μάρκετ έναντι των παραγωγών. Εξάλλου, τα δεδομένα από άλλες χώρες δείχνουν ότι οι μεγάλοι λιανοπωλητές είναι σε θέση να κάνουν χρήση των διαρθρωτικών τους πλεονεκτημάτων στις διαπραγματεύσεις με τους παραγωγούς ακόμη και γνωστών εμπορικών σημάτων.

Αναφορικά με τις εκπτώσεις/παροχές υπάρχει προβληματισμός για το κατά πόσο οι εν λόγω ωφέλειες μετακυλίονται στους καταναλωτές εν είδει χαμηλότερων τιμών λιανικής. Σε ανάλυση που έγινε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού σε 11 κατηγορίες προϊόντων διαπιστώθηκε ότι μία αύξηση της τιμής των προμηθευτών κατά 1% οδηγεί σε αύξηση στην τελική τιμή στους καταναλωτές κατά 0,4284%. Μάλιστα διαπιστώνεται υψηλότερος βαθμός μετακύλισης στις κατηγορίες προϊόντων, όπου η παρουσία προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μικρότερη και όπου υπάρχουν ισχυροί προμηθευτές με αναγνωρίσιμα σήματα προϊόντων όπως στον καφέ και στα απορρυπαντικά ρούχων σε σκόνη.

Στις συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων εμφανίζεται αυξημένη διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών έναντι των σούπερ μάρκετ. Επίσης, σε επίπεδο σούπερ μάρκετ, η ροή μετακύλισης των εκπτώσεων και παροχών στους τελικούς καταναλωτές είναι μεγαλύτερη για τα μεγάλα σούπερ μάρκετ έναντι των μικρότερων. Στο πλαίσιο των έκτακτων συνθηκών της αγοράς, όπως εν προκειμένω η Covid-19, η ΕΑ εκτιμά ότι θα ήταν μία ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να απλοποιήσουν τον τρόπο τιμολόγησής τους στα πακέτα προσφορών.

Από το online ο δυνητικός ανταγωνισμός

Εν κατακλείδι, αναφορικά με τα μερίδια αγοράς, σημειώνεται ότι αν και η αγορά των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα δεν θεωρείται ακόμα σημαντικά συγκεντρωμένη, οι 10 μεγαλύτερες εταιρείες έχουν περίπου το 85-95% της αγοράς, ενώ σε 4 παίκτες συγκεντρώνεται το 65-75%, με μερίδια αγοράς για τον καθένα από 10-15% έως 25-35%.

Επίσης τα ελληνικά σούπερ μάρκετ είναι εδραιωμένα στην εθνική αγορά, με αποτέλεσμα ο μόνος δυνητικός ανταγωνισμός που διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον να είναι αυτός που θα προέλθει από το δυναμικά αναπτυσσόμενο ηλεκτρονικό εμπόριο. Ήδη με την κρίση πανδημίας, το ηλεκτρονικό εμπόριο έλαβε ισχυρή ώθηση και παρά το γεγονός ότι η ζήτηση αναμένεται να υποχωρήσει με την αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου Covid-19, η αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες αλλά και η προσαρμογή των υποδομών των σούπερ μάρκετ θα αλλάξει τα δεδομένα στην ανάπτυξη των ηλεκτρονικών αγορών.