Πώς πέρασε η ναυτιλία τη φουρτούνα της πανδημίας

Η παγκόσμια ναυτιλία γλίτωσε τα χειρότερα το 2020, καθώς τελικά σχεδόν σε όλους τους βασικούς ναυτιλιακούς κλάδους ο όγκος των μεταφερόμενων φορτίων ανέκαμψε στο τέλος του προηγούμενου έτους από τα χαμηλά του δεύτερου τριμήνου, με εξαίρεση τα δεξαμενόπλοια καθώς η ζήτηση πετρελαίου εξακολουθεί να υπολείπεται προηγούμενων χρόνων.

Το κρίσιμο όμως ερώτημα είναι τι θα γίνει από εδώ και μπρος. Όπως σημειώνει η Bimco, μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές ενώσεις, «μπορεί η επιστροφή στην κανονικότητα να έρχεται πιο κοντά με την εμφάνιση των εμβολίων, όμως ακόμη δεν είμαστε εκεί. Ο αρνητικός αντίκτυπος της πανδημίας στην οικονομία συνεχίζεται και οι συνέπειες θα παραμείνουν για πολλά ακόμη χρόνια. Η ανάκαμψη του 2021 δεν θα φέρει καλά νέα για όλους».

Η Bimco υπονοεί ότι ορισμένοι κλάδοι της ναυτιλίας που ενισχύθηκαν, καθώς τροφοδοτήθηκαν από τις δαπάνες των νοικοκυριών για αγαθά που αντικατέστησαν δαπάνες για ταξίδια, όσο πλησιάζει η κανονικότητα θα «πονέσουν», καθώς θα μειώνονται τα έξοδα για αυτά τα αγαθά. Παράλληλα εκ των πραγμάτων θα τεθεί ένα όριο και στα πακέτα στήριξης των κυβερνήσεων.

Με την έννοια αυτή, προς το τέλος της τρέχουσας χρονιάς, ο κλάδος των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων θα έρθει αντιμέτωπος με τα θεμελιώδη μεγέθη του και την υπερβάλλουσα μεταφορική ικανότητα και μάλλον θα πιεσθούν οι υψηλοί ναύλοι που απολαμβάνει αυτή την περίοδο, λόγω και της αρρυθμίας που καταγράφεται από την έλλειψη «κουτιών» στα κινεζικά λιμάνια.

Επίσης η ναυτιλία αναμένεται να επηρεασθεί από το κλίμα στις αμερικανοκινεζικές εμπορικές σχέσεις, καθώς η Κίνα υπολείπεται των δεσμεύσεών της στο πλαίσιο της συμφωνίας φάσης 1 σχετικά με τις εισαγωγές των ΗΠΑ και οι δασμοί μεταξύ των δύο χωρών παραμένουν αμετάβλητοι. Επιπλέον επιμένουν ακόμη, σύμφωνα με την Bimco, οι αυξανόμενες απειλές κατά της παγκοσμιοποίησης των αγορών. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ υπέγραψε πρόσφατα ένα διάταγμα που εστιάζει στο «buying American».

Οι ιδέες του προστατευτισμού δεν περιορίζονται μόνο στις ΗΠΑ αλλά κερδίζουν έδαφος και σε Ευρώπη και Ασία, απειλώντας τη ναυτιλία, καθώς τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων θα αντικατασταθούν από τα περιφερειακά και μικρότερων αποστάσεων.

Τις θετικές προοπτικές υπονομεύει και η συνεχιζόμενη εμπορική διαμάχη μεταξύ Κίνας και Αυστραλίας και, παρόλο που οι εντάσεις ενδέχεται να ελαττώνονται, οι πλοιοκτήτες δεν είναι ακόμη σε θέση να κατανοήσουν τι μπορούν να περιμένουν όσον αφορά το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών τους επόμενους μήνες.

Μια θετική εξέλιξη είναι η έναρξη ισχύος της African Continental Free Trade Area (AfCFTA), που καλύπτει 55 χώρες με συνδυασμένο ΑΕΠ 3,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (περίπου 3% του παγκόσμιου ΑΕΠ) και 1,3 δισεκατομμυρίου ανθρώπων, εξέλιξη που όμως θα έχει ελάχιστο άμεσο όφελος για τη ναυτιλία, αν και μακροπρόθεσμα, λόγω της βελτίωσης των οικονομικών συνθηκών και των υποδομών, θα δημιουργήσει κέρδη και για τον ναυτιλιακό κλάδο.

Η Bimco εκτιμά με βάση τα παραπάνω ότι ανάκαμψη στον κλάδο μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου θα είναι αργή και θα διαφέρει ανά τομέα (σιδηρομετάλλευμα, άνθρακα, σιτηρά κ.λπ.). Η πλεονάζουσα μεταφορική δυναμικότητα θα μπορούσε να εμποδίσει για άλλη μια φορά την ικανότητα των πλοιοκτητών να αποκομίσουν κέρδη, ειδικά όταν παύουν να υφίστανται και οι χαμηλές τιμές των ναυτιλιακών καυσίμων λόγω ανόδου της τιμής του πετρελαίου.

Αυτό που προκαλεί τον προβληματισμό είναι μια μείωση των εισαγωγών σιδηρομεταλλεύματος από την Αυστραλία, εφόσον ο «εμπορικός πόλεμος» των δύο χωρών αγγίξει και αυτό το εμπόρευμα, όπως επίσης και επιλογή των Κινέζων να αξιοποιήσουν το σκραπ χάλυβα.

Επίσης τα δημοσιονομικά πακέτα των διαφόρων χωρών κυρίως τη Δύσης δίνουν έμφαση στην εξασφάλιση της πλευράς ζήτησης της οικονομίας -πολιτικές που ωφελούν περισσότερο τη ναυτιλία εμπορευματοκιβωτίων παρά τη χύδην ξηρού φορτίου που εξυπηρετεί τις υποδομές.

Αναφορικά, τέλος, με τα δεξαμενόπλοια, αυτό που κυριαρχεί είναι η εκτίμηση της ΕΙΑ ότι θα χρειασθεί να φτάσουμε στο τρίτο τρίμηνο του 2022 προκειμένου η παγκόσμια ζήτηση αργού πετρελαίου να πλησιάσει στα επίπεδα του τέταρτου τριμήνου του 2019. Το 2021 η ζήτηση θα κυμανθεί στα 97,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, που σημαίνει μια αύξηση κατά 5,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε σύγκριση με το 2020 αλλά κάτω ακόμη 3,4 εκατ. βαρέλια σε σύγκριση με το 2019.