Η πανδημία «ξαναγράφει» τον προϋπολογισμό

Το ξεκίνημα του 2021 δεν ήταν όπως το είχε προβλέψει τον περασμένο Νοέμβριο το υπουργείο Οικονομικών. Ακόμα χειρότερα όμως, υπάρχει η πιθανότητα και οι επόμενοι μήνες στην οικονομία να μην είναι όπως τους είχαν φανταστεί πολίτες, επιχειρήσεις και φυσικά η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.

Η εξέλιξη της πανδημίας συνοδεύεται από διαρκείς ανατροπές στα σενάρια των ειδικών, με τον ρυθμό εμβολιασμών του πληθυσμού και τις μεταλλάξεις να γράφουν τη δική τους ιστορία και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια εάν βρισκόμαστε στα πρόθυρα ενός τρίτου κύματος, στις παρυφές ενός ακόμα ολικού lockdown ή το φως στο τούνελ θα αρχίσει σιγά σιγά να αχνοφέγγει.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναγνωρίζει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, το σενάριο που εξελίσσεται είναι δυσμενέστερο σε σχέση με αυτό που είχε εκπονηθεί τον περασμένο Νοέμβριο, με την κατάθεση του προϋπολογισμού και αυτό με τη σειρά του φέρνει την ανάγκη προσαρμογών στο προσκήνιο.

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας αναγνώρισε χθες δημοσίως πως τα 7,5 δισ. ευρώ τα οποία έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό για την κάλυψη μέτρων που συνδέονται με την πανδημία θα χρειαστεί να αυξηθούν. Πόσο και πότε, παραμένει άγνωστο. Θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της πανδημίας.

Με τα σημερινά δεδομένα, αρμόδιες πηγές εκτιμούν ότι τα 7,5 δισ. ευρώ μάς φτάνουν μέχρι το καλοκαίρι, αλλά και αυτή η πρόβλεψη είναι επισφαλής. Αν έρθει τρίτο κύμα, γενικό lockdown, η εστίαση δεν ανοίξει ούτε τον Μάρτιο όπως φαινόταν πιθανό να συμβεί μέχρι πρότινος ή εάν δεν επιβεβαιωθούν στην πράξη με κρατήσεις οι υπολογισμοί ότι ο τουρισμός θα δουλέψει φέτος με τις μηχανές στο 60% του 2019, όλα αλλάζουν.

Τον Ιανουάριο, οι πληροφορίες αναφέρουν πως φορολογικά έσοδα και εισπράξεις ασφαλιστικών εισφορών κατέγραψαν υστέρηση σε σχέση με τις εκτιμήσεις. Το μέγεθος της «τρύπας» θα ανακοινωθεί στα μέσα του μήνα.

«Υπάρχει υστέρηση, αλλά δεν υπάρχει καταστροφή» αναφέρει αρμόδια πηγή. Με τα έσοδα μειωμένα και τις δαπάνες πολλαπλάσιες σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις καθώς διαρκώς προστίθενται μέτρα στήριξης (μηδενικά ενοίκια τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, με το υπουργείο Οικονομικών να καλύπτει το 80% δίνοντας αφορολόγητο στο συνολικό εισόδημα, επέκταση του επιδόματος των 534 ευρώ και τον Φεβρουάριο και βλέπουμε…) μέχρι ενός σημείου δεν υπάρχει ανάγκη συμπληρωματικού προϋπολογισμού. Από ένα σημείο και μετά, δεν θα υπάρχει άλλη εναλλακτική παρεκτός εάν η κυβέρνηση έκοβε μέτρα στήριξης, για να «σώσει» τον προϋπολογισμό. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Με την οικονομία να υπολειτουργεί, μοιραία, θα πρέπει να επανατοποθετηθούν στον χάρτη της πανδημίας και οι προβλέψεις για το μέγεθος της ύφεσης το πρώτο τρίμηνο και, ενδεχομένως, στη συνέχεια και ο χρόνος επαναφοράς σε τροχιά ανάκαμψης. Μέχρι σήμερα, το υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζεται για μεγαλύτερη της αρχικά προβλεπόμενης ύφεσης το πρώτο τρίμηνο του έτους (11,3%), δεν έχει μεταβάλει όμως τις ετήσιες προβλέψεις για επέκταση κατά 4,8%, με το πέρασμα στην ανάκαμψη να αναμένεται το δεύτερο τρίμηνο του έτους.

Όλες οι παραπάνω εξελίξεις και «απειλές» στο τέλος της ημέρας μεταφράζονται σε μεγαλύτερες πιέσεις στον προϋπολογισμό και σε μεγαλύτερες ανάγκες στήριξης της πραγματικής οικονομίας, ώστε να έχει ελπίδες να βρει τον βηματισμό της γρήγορα, όταν περάσει η πανδημία.

Οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι, επαναλαμβάνουν σε δηλώσεις τους τις τελευταίες ημέρες τόσο ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας όσο και ο αναπληρωτής Θεόδωρος Σκυλακάκης. Τα 34 δισ. ευρώ των ταμειακών διαθεσίμων, περίπου 10 ημέρες νωρίτερα, ήταν χθες 31,2 δισ. ευρώ, μέγεθος το οποίο προσαρμόζεται σε συνάρτηση με τις εξόδους του δημοσίου στις αγορές και τις ανάγκες πληρωμών μέτρων στήριξης.

Από αυτά, τα 15,7 δισ. ευρώ είναι «κλειδωμένα» με τη σφραγίδα του ESM και ένα σημαντικό ποσοστό πόρων αφορά σε ταμειακά διαθέσιμα φορέων γενικής κυβέρνησης, τα οποία είναι κατατεθειμένα στις εμπορικές τράπεζες.

Οι πόροι δεν είναι απεριόριστοι…