Πώς μπορεί να γίνει «δώρο» η επιστρεπτέα προκαταβολή

Το δρόμο για μετατροπή των επιστρεπτέων ενισχύσεων που έχουν χορηγήσει τα κράτη μέλη σε επιδοτήσεις ανοίγει απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την οποία αυξάνεται στα 10 εκατ. ευρώ ( από 3 εκατ. ευρώ) το ανώτατο όριο κάλυψης παγίων δαπανών επιχειρήσεων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους.

Πρόκειται για εξέλιξη η οποία δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής το οποίο με τα σημερινά δεδομένα έχει μη επιστρεπτέο χαρακτήρα από 20% έως και 50% ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά του κάθε ενός από τους πέντε πρώτους κύκλους, να λάβει χαρακτήρα επιδοτήσεων σε μεγαλύτερο βαθμό. Παράλληλα στο νέο μέτρο κάλυψης παγίων δαπανών, η οροφή αυξάνεται καταλυτικά από τα 3 εκατ. ευρώ σε 10 εκατ. ευρώ.

Μέχρι σήμερα μέσα από τους πέντε πρώτους κύκλους επιστρεπτέας προκαταβολής έχουν διοχετευθεί 7 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία -για την ακρίβεια τα 7 δισ. ευρώ θα είναι με την ολοκλήρωση των πληρωμών του πέμπτου κύκλου- σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία.

Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μεγαλύτερο κομμάτι των πρώτων τριών κύκλων να έχουν μη επιστρεπτέο χαρακτήρα και τώρα οι αποφάσεις της Κομισιόν διευκολύνουν τους χειρισμούς . Οι αποφάσεις για το εύρος του μη επιστρεπτέου τμήματος δεν έχουν ληφθεί ακόμα στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών – μόλις χθες κλείδωσε η σχετική απόφαση της Κομισιόν- και αρμόδιες πηγές παραπέμπουν στο χρόνο εξόδου από την πανδημία ώστε να σταθμιστούν και οι δημοσιονομικές προεκτάσεις.

Η απόφαση

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν για τη μετατροπή επιστρεπτέων μέσων σε άμεσες επιχορηγήσεις « η Επιτροπή θα δώσει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μετατρέπουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 επιστρεπτέα μέσα (π.χ. εγγυήσεις, δάνεια, επιστρεπτέες προκαταβολές) που χορηγούνται βάσει του προσωρινού πλαισίου σε άλλες μορφές ενίσχυσης, όπως άμεσες επιχορηγήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι του προσωρινού πλαισίου. Καταρχήν, αυτού του είδους η μετατροπή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα νέα ανώτατα όρια για περιορισμένα ποσά ενίσχυσης (225 000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων, 270 000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και 1,8 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε όλους τους άλλους τομείς). Στόχος είναι να δοθούν κίνητρα στα κράτη μέλη να επιλέγουν, κατά πρώτο λόγο, τα επιστρεπτέα μέσα ως μορφή ενίσχυσης».

Νέα ανώτατα όρια ενισχύσεων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παρατείνει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 το προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο είχε εγκριθεί στις 19 Μαρτίου 2020 για τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης του κορωνοϊού. Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του προσωρινού πλαισίου, αυξάνοντας τα ανώτατα όρια που καθορίζονται σε αυτό.

Το προσωρινό πλαίσιο επρόκειτο να λήξει στις 30 Ιουνίου 2021, με εξαίρεση τα μέτρα ανακεφαλαιοποίησης που μπορούσαν να χορηγηθούν έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Λόγω της επιμονής και της εξέλιξης της έξαρσης του κορωνοϊού, με την τροποποίηση παρατείνονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 όλα τα μέτρα που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων ανακεφαλαιοποίησης.

Αύξηση των ανώτατων ορίων ενίσχυσης

Δεδομένης της συνεχιζόμενης οικονομικής αβεβαιότητας και της παράτασης των κυβερνητικών μέτρων περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας με σκοπό την ανάσχεση της διασποράς του ιού, με τη σημερινή τροποποίηση αυξάνονται επίσης τα ανώτατα όρια που καθορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο για ορισμένα μέτρα στήριξης:

Όσον αφορά τα περιορισμένα ποσά ενίσχυσης που χορηγούνται βάσει του προσωρινού πλαισίου, στο εξής τα προηγούμενα ανώτατα όρια ανά επιχείρηση διπλασιάζονται (λαμβανομένης υπόψη της διαθεσιμότητας της στήριξης ήσσονος σημασίας). Τα νέα ανώτατα όρια είναι 225.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων (προηγουμένως 100.000 ευρώ), 270.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (προηγουμένως 120.000 ευρώ) και 1,8 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε όλους τους άλλους τομείς (προηγουμένως 800.000 ευρώ). Όπως και προηγουμένως, οι ενισχύσεις αυτές μπορούν να συνδυαστούν με ενισχύσεις ήσσονος σημασίας ύψους έως 200 000 ευρώ ανά επιχείρηση (έως 30 000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και έως 25 000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον γεωργικό τομέα) για περίοδο τριών οικονομικών ετών, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των αντίστοιχων ενισχύσεων ήσσονος σημασίας.

Για τις επιχειρήσεις που επλήγησαν ιδιαίτερα από την κρίση του κορωνοϊού, με απώλειες κύκλου εργασιών ύψους τουλάχιστον 30 % κατά τη διάρκεια της επιλέξιμης περιόδου σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, το κράτος μπορεί να συνεισφέρει στην κάλυψη μέρους των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, έως 10 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση (προηγουμένως 3 εκατ. ευρώ).

Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ

Το Υπουργείο Οικονομικών, από την πρώτη στιγμή, σε συνεργασία και με τα εμπλεκόμενα Υπουργεία, συμμετέχει ενεργά, με προτάσεις και παρεμβάσεις, στις διεργασίες διαμόρφωσης και τροποποίησης του Προσωρινού Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις προς τις επιχειρήσεις κατά την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού.

Πρόκειται για προτάσεις και παρεμβάσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μία διαρκή διαδικασία διαβούλευσης με τους Ευρωπαίους εταίρους, ώστε τα δομικά στοιχεία, οι παράμετροι και οι περιορισμοί του Προσωρινού Πλαισίου να προσαρμόζονται στις ανάγκες και στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί όλη αυτή την περίοδο στην ελληνική οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτής της ενωσιακής διεργασίας, ολοκληρώθηκε η σχετική διαβούλευση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την 5η τροποποίηση του Προσωρινού Πλαισίου. Η τροποποίηση αυτή, λαμβάνει υπόψη της τη συνέχιση της πανδημίας και των μέτρων περιορισμού για την προστασία της δημόσιας υγείας, τις δύσκολες συνθήκες που δημιουργούνται για την οικονομία, καθώς και την ανάγκη στήριξης των επιχειρήσεων και της οικονομικής δραστηριότητας.

Οι αλλαγές που εν τέλει υιοθετήθηκαν ανταποκρίνονται -και σε αυτή τη φάση της τροποποίησης- στις θέσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης κατά τις σχετικές διαβουλεύσεις, καθώς ενισχύουν την ευελιξία που παρέχει το Προσωρινό Πλαίσιο, αυξάνουν τα όρια κρατικής ενίσχυσης και επεκτείνουν τους χρονικούς ορίζοντες των εν λόγω ενισχύσεων. Ειδικότερα, οι βασικότερες από τις αλλαγές που εισάγονται, μεταξύ άλλων, είναι:

• Η παράταση της εφαρμογής του Προσωρινού Πλαισίου ως το τέλος του 2021, από τον Ιούνιο του 2021 που είχε καθοριστεί με πρόσφατη τροποποίηση.

• Η πρόβλεψη της δυνατότητας μετατροπής των επιστρεπτέων μέτρων (Επιστρεπτέα Προκαταβολή, εγγυήσεις, δάνεια) σε άλλες μορφές ενίσχυσης υπό προϋποθέσεις, όπως επιχορηγήσεις.

• Ο διπλασιασμός των ορίων ενισχύσεων του σημείου 3.1, στη βάση του οποίου χορηγείται και η Επιστρεπτέα Προκαταβολή, καθώς αυξάνονται από 800.000 ευρώ ανά επιχείρηση σε 1.600.000 ευρώ, από 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων σε 225.000 ευρώ και από 120.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας σε 270.000 ευρώ. Εάν σε αυτό προστεθεί και η ευχέρεια για αξιοποίηση του ορίου των 200.000 ευρώ μέσω του de minimis, τότε το μέγιστο συνολικό ποσό ανά επιχείρηση δύναται να διαμορφωθεί στα 2.000.000 ευρώ.

• Η αύξηση του ορίου των ενισχύσεων του σημείου 3.12, στη βάση του οποίου προβλέπεται ότι το κράτος μπορεί να συνεισφέρει στην κάλυψη μέρους των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, από τα 3.000.000 ευρώ που είχε καθοριστεί με πρόσφατη τροποποίηση στα 10.000.000 ευρώ.

Όσον αφορά, ειδικότερα, το τελευταίο σημείο πρέπει να αναφερθεί ότι το Υπουργείο Οικονομικών δρομολογεί την αξιοποίηση της σχετικής πρόβλεψης για τη δυνατότητα συνεισφοράς των κρατών στις μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες επιχειρήσεων των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα ανεστάλη ή μειώθηκε ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Για το σκοπό αυτό έχει ήδη κατατεθεί σχετική διάταξη για την ενεργοποίηση του νέου καθεστώτος και έχει προχωρήσει η διαδικασία προ-κοινοποίησης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τις σχετικές τεχνικές συζητήσεις να προχωρούν για την οριστικοποίηση των παραμέτρων του νέου καθεστώτος ενίσχυσης, ώστε να εκδοθούν και οι σχετικές κανονιστικές πράξεις.

Στο νέο αυτό καθεστώς επιδότησης παγίων δαπανών, οι δικαιούχοι της ενίσχυσης θα είναι, κυρίως, επιχειρήσεις που ανήκουν στους άμεσα πληττόμενους κλάδους της ελληνικής οικονομίας -όπως αυτοί θα προσδιοριστούν από το Υπουργείο Οικονομικών, παρουσιάζουν μείωση τζίρου κατά τουλάχιστον 30% το 2020 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, καταγράφουν σημαντική ζημιά κατά το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Προσωρινό Πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη και τη στήριξη που έχουν λάβει μέχρι τώρα, και απασχολούν εργαζόμενους.

Το μέτρο αυτό, το όριο του οποίου πλέον αυξάνεται με την τελευταία τροποποίηση του Προσωρινού Πλαισίου, είναι ακόμα ένα μέσο που προωθεί το Υπουργείο Οικονομικών για να επεκτείνει περαιτέρω το «δίχτυ» ασφαλείας που έχει ήδη στηθεί με τα μέχρι σήμερα μέτρα, για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας των κλάδων που έχουν πληγεί σημαντικά από τις επιπτώσεις του κορονοϊού.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η Ελληνική Κυβέρνηση, με μεθοδικότητα και τεκμηρίωση, εντός πάντα του ενωσιακού πλαισίου και των σχετικών διεργασιών, διεκδικεί και αξιοποιεί τις προβλέψεις του Προσωρινού Πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις ανάγκες, τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς της ελληνικής οικονομίας, ώστε να στηριχθούν τόσο οι επιχειρήσεις, όσο και οι εργαζόμενοι σε αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία.