Πώς θα στηριχθεί η απασχόληση στη νέα «εργασιακή κανονικότητα»

Δέσμη παλαιών αλλά και νέων μέτρων, με αυστηρότερους όμως όρους και προϋποθέσεις, περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, για την ομαλή μετάβαση στη νέα εργασιακή κανονικότητα.

Αν και οι όποιες αποφάσεις θεωρούνται πρόωρες, με τον σχεδιασμό να ακολουθεί, αφενός, τις εισηγήσεις των λοιμωξιολόγων με βάση την πορεία της πανδημίας, αφετέρου, τον ρυθμό των εμβολιασμών όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, ήδη στο τραπέζι των συζητήσεων έχουν κατατεθεί προτάσεις για την προώθηση ενεργητικών πλέον πολιτικών στήριξης της απασχόλησης. Μεταξύ αυτών είναι η σταδιακή μείωση των αποζημιώσεων από αναστολές σύμβασης, κυρίως σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε λειτουργία και η προοδευτική αύξηση της συμμετοχής των επιχειρήσεων στα δύο άλλα σημαντικά εργαλεία που ήδη βρίσκονται σε εφαρμογή, το πρόγραμμα Συν-Εργασία και η επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών για την πρόσληψη προσωπικού.

Μάλιστα, δεν αποκλείεται στα στοχευμένα και ανά κλάδο μέτρα που θα λαμβάνονται, να τίθενται και πολύ συγκεκριμένα κριτήρια, όπως το οικογενειακό εισόδημα ή η μείωση του τζίρου αλλά και ο συνολικός αριθμός των απασχολούμενων ανά επιχείρηση, προκειμένου οι επιχορηγήσεις να καταλήγουν σε αυτούς που πραγματικά τις έχουν ανάγκη.

Σε ισχυρό πυλώνα του σχεδίου στήριξης της αγοράς εργασίας την «επόμενη ημέρα» της πανδημίας του κορωνοϊού, που επεξεργάζονται τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας, Οικονομικών και Ανάπτυξης, αναμένεται να μετατραπούν τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, όπως επεσήμανε χθες ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης στο προεδρείο της ΕΣΕΕ. Σύμφωνα με τον υπουργό, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα η  «οξυγόνωση» της αγοράς εργασίας το αμέσως επόμενο διάστημα μετά την «αποσωλήνωσή» της από τα μέτρα που ισχύουν σήμερα, όπως οι αναστολές των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων. Μάλιστα, όπως επεσήμανε ο κ. Χατζηδάκης, βαρύνουσα θέση στον σχεδιασμό  για την επόμενη ημέρα θα έχουν τα νέα, στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης, τα οποία μάλιστα θα  προκύψουν μετά και τη σχετική νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Εργασίας.

Βέβαια, οι εκπρόσωποι των εμπόρων ζήτησαν από τον υπουργό επιδότηση των εμπορικών επιχειρήσεων για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας έως το τέλος του 2021, εστιάζοντας στην ανάγκη το υπουργείο και ο ΟΑΕΔ να επικεντρωθούν άμεσα με στοχευμένες δράσεις και επιδοτούμενα προγράμματα στην προστασία των ήδη υπαρχουσών θέσεων εργασίας. Όπως εξήγησε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Γ. Καρανίκας στον υπουργό, κατά τη χθεσινή διαδικτυακή, πρώτη συνάντηση με τον νέο υπουργό, το εμπόριο είναι  ο μεγαλύτερος εργοδότης στην ελληνική οικονομία, με 720.000  θέσεις εργασίας. Για να υπογραμμίζει πως η αναμενόμενη λήξη των προγραμμάτων αναστολής εργασίας και η συσσώρευση τεράστιου όγκου ασφαλιστικών και φορολογικών οφειλών, μετά από μια μακρά περίοδο υποτονικού ή και μηδενικού τζίρου για την πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων, υποθηκεύουν άμεσα την ικανότητά τους να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. «Μοναδική λύση και πρόταση της ΕΣΕΕ αποτελεί να θεσπίσει η Πολιτεία σοβαρά κίνητρα προς αυτή την κατεύθυνση», τόνισε ο κ. Καρανίκας.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, από τον Μάρτιο του 2020 που χτύπησε και τη χώρα μας η πανδημία του κορωνοϊού έως και το τέλος Δεκεμβρίου, το ελληνικό δημόσιο παρείχε σε πάνω από 1,5 εκατ. μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, ειδικές παροχές-πρόνοιες με στόχο τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και την ενίσχυση των εισοδημάτων των εργαζόμενων, ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όπως αποκάλυψε από το βήμα της Βουλής, την Παρασκευή, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ήδη η χώρα μας έχει καταθέσει αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να λάβει η Ελλάδα αδιάθετους πόρους από το πρόγραμμα SURE για τη συνέχιση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για περίπου 2 δισ. ευρώ από αδιάθετους πόρους άλλων χωρών, τα οποία φιλοδοξεί η χώρα μας να προστεθούν στα ήδη 2,7 δισ. ευρώ που έχει λάβει έως τον Φεβρουάριο κι έχει διαθέσει στους Έλληνες εργαζόμενους κατά την πρώτη και δεύτερη φάση εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης. 

Συνολικά, το 2020 πραγματοποιήθηκαν πάνω από 5 εκατομμύρια πληρωμές συνολικού ύψους 3,47 δισ. ευρώ. Βεβαίως, τη μερίδα του λέοντος έλαβαν οι μισθωτοί που τέθηκαν για κάποιους μήνες σε αναστολή σύμβασης. Συνολικά, διατέθηκαν σε αυτούς 1,9 δισ. ευρώ. Σε αυτά τα ποσά πρέπει να προστεθούν και οι πληρωμές για την κρατική συμμετοχή στο Δώρο Πάσχα, ήτοι περίπου 105 εκατ. ευρώ σε 710.000 μισθωτούς που απασχολούνται σε 185.605 επιχειρήσεις καθώς και 152,6 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στην κρατική συμμετοχή στο Δώρο Χριστουγέννων και τα οποία καταβλήθηκαν στους λογαριασμούς περισσότερων από 1 εκατ. μισθωτών.

Ειδικά κατά το πρώτο, δύσκολο και συνάμα δραματικό ως προς το σοκ που υπέστη η παγκόσμια κοινότητα και κατά συνέπεια  και η ελληνική κοινωνία, πρώτο κύμα της πανδημίας, τα γρήγορα αντανακλαστικά της κυβέρνησης φαίνεται πως δημιούργησαν ένα σημαντικό δίχτυ προστασίας προς τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το διάστημα Μαρτίου-Μαΐου 2020 και το πρώτο «σκληρό» lockdown, διατέθηκαν μόνο από το υπουργείο Εργασίας για τις αναστολές συμβάσεων σε 1,3 εκατ. μισθωτούς περισσότερα από 860 εκατ. ευρώ. Κατά το ίδιο διάστημα, το υπουργείο Εργασίας κατέβαλε στον e-ΕΦΚΑ ποσό ύψους 490 εκατ. ευρώ, σώζοντας κατά κυριολεξία την παρτίδα και τα έσοδα του ασφαλιστικού ταμείου.  

Στη συνέχεια, με το σταδιακό άνοιγμα των επιχειρήσεων και του τουρισμού, οι πληρωμές συνεχίστηκαν, αφορούσαν όμως κυρίως τους ξενοδοχοϋπαλλήλους και τους εποχικά απασχολούμενους. Έτσι, για μονομερείς δηλώσεις κατά το διάστημα Ιουνίου - Οκτωβρίου διατέθηκαν σε 317.772 άτομα, 150 εκατ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα βέβαια, «έτρεχε» και το μέτρο των αναστολών, με το υπουργείο Εργασίας να καταβάλλει 260,2 εκατ. ευρώ σε συνολικά (για όλο το διάστημα των 5 μηνών) 562.020 άτομα. Ο Νοέμβριος και το δεύτερο lockdown συνοδεύθηκε με αύξηση της ειδικής αποζημίωσης από 534 ευρώ για 30 μέρες αναστολών, σε 800 ευρώ.

Συνολικά, διατέθηκαν 450 εκατ. ευρώ σε 738.154 άτομα, ενώ τον Δεκέμβριο πληρώθηκαν για αναστολές συμβάσεων (που επανήλθαν στα 534 ευρώ) 325,7 εκατ. ευρώ σε 645.054 άτομα. Στο δεύτερο αυτό διάστημα, ο e-ΕΦΚΑ έλαβε από το υπουργείο Εργασίας επιπλέον 450 εκατ. ευρώ, καθώς το δημόσιο έχει δεσμευθεί να καταβάλλει τις ειδικές αποζημιώσεις στους εργαζόμενους αλλά και τις ασφαλιστικές εισφορές στο ασφαλιστικό ταμείο.

Παράλληλα, καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, καταβλήθηκαν και αποζημιώσεις-εφάπαξ παροχές συνολικού ύψους 103 εκατ. ευρώ σε 182.956 επιστήμονες και ελεύθερους επαγγελματίες καθώς και επιπλέον 60 εκατ. ευρώ σε 82.186 ειδικές κατηγορίες απασχολούμενων (ηθοποιοί, γυμναστές, ξεναγοί κ.λπ.).

Συνολικά, μόνο από τις δράσεις του υπουργείου Εργασίας εκτιμάται ότι χρηματοδοτήθηκαν μισθωτοί σε 185.605 επιχειρήσεις, κυρίως μέσω του μέτρου των αναστολών συμβάσεων. Βέβαια, το ίδιο διάστημα και μάλιστα με συνεχείς βελτιώσεις έτρεχε και το πρόγραμμα «Συν-Εργασία», το οποίο όμως φαίνεται πως σε σύγκριση με τις αναστολές, δεν έτυχε ιδιαίτερης προτίμησης. Έτσι, συνολικά φαίνεται πως έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα 66.071 εργαζόμενοι και έχουν δοθεί 59,6 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 53,5 εκατ. αφορούν μισθούς και 6,1 τη συμμετοχή του κράτους στο Δώρο Χριστουγέννων. Αυτή την εικόνα της περιορισμένης συμμετοχής φιλοδοξεί να αντιστρέψει το οικονομικό επιτελείο, εκτιμώντας ότι σταδιακά, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να περάσουν από τις παθητικές, στις ενεργητικές πολιτικής στήριξης της απασχόλησης και των εισοδημάτων. 

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, εντάσσονται και οι δράσεις για την αξιοποίηση των  κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, που στον τομέα της απασχόλησης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μέτρα για την ενίσχυση των δεξιοτήτων των εργαζομένων και ανέργων και την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής.