Δώρο Χριστουγέννων με βάση το επίδομα των €534

Με την παραδοχή ότι το υπουργείο Οικονομικών θα χρειάζεται να λαμβάνει υπολογίσιμα μέτρα για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας έως τον Απρίλιο συντάχθηκε ο προϋπολογισμός του 2021, ο οποίος κατατίθεται την Παρασκευή στη Βουλή. Προβλέπει ύφεση πάνω από 10% φέτος, ανάκαμψη 4,5%-5% το επόμενο έτος, με έλλειμμα υψηλότερο του 3%.

Η εικόνα του προϋπολογισμού στο δεκάμηνο, την οποία παρουσίασε σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης, αναδεικνύει το μέγεθος των πιέσεων που έχει υποστεί η ελληνική οικονομία. Η πορεία προς το αβέβαιο χαράσσεται με ένα έλλειμμα γενικής κυβέρνησης 13,4 δισ. ευρώ στο δεκάμηνο, πρωτογενές έλλειμμα 9,056 δισ. ευρώ, δαπάνες στα 51,8 δισ. ευρώ (υπέρβαση 7,668 δισ. ευρώ) και φορολογικά έσοδα με υστέρηση 6,052 δισ. ευρώ στα 35,564 δισ. ευρώ.

Με αυτά τα δεδομένα, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να χαράξει ζώνες άμυνας, ώστε η ελληνική κοινωνία να μη βρεθεί σε ένα σκηνικό λιτότητας, όταν τελειώσει η πανδημία και έρθει η ώρα της πληρωμής των συσσωρευμένων χρεών. «Υπάρχει ένα σημείο στις αγορές», εξηγούν αρμόδιες πηγές, «το λεγόμενο tipping point, στο οποίο τα δεδομένα αλλάζουν άρδην». «Αυτό το σημείο δεν πρέπει ούτε καν να το δούμε στο βάθος του ορίζοντα» προσθέτουν, σημειώνοντας την ανάγκη δράσης με μέτρο, σύνεση και ψυχραιμία, μέχρι να βγούμε από την υγειονομική κρίση. Το σημείο εξόδου υπολογίζεται τον Απρίλιο…

Σε επίπεδο στόχων και δεσμεύσεων, το 2021 είναι ξεκάθαρο πως εξακολουθεί να ισχύει η λεγόμενη ρήτρα διαφυγής και θεωρείται πολύ πιθανό και το 2022 να μην υπάρχουν στόχοι και δημοσιονομικοί κανόνες. Από το 2023 όμως, έστω και μερικά, στόχοι και κανόνες αναμένεται -προσαρμοσμένοι- να επιστρέψουν.

Με αυτά τα δεδομένα, το οικονομικό επιτελείο προσανατολίζεται στη λήψη ενός «ζυγισμένου» βοηθήματος για τα ευάλωτα νοικοκυριά, στη βάση των εξαγγελιών του πρωθυπουργού. Δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο κάλυψης από την πλευρά του δημοσίου του Δώρου Χριστουγέννων επί του ονομαστικού μισθού αλλά στη βάση των 534 ευρώ καθώς η εναλλακτική της πλήρους κάλυψης στον ονομαστικό μισθό για όλους «θα έστελνε το λάθος μήνυμα, σε μια συγκυρία όπου δεν υπάρχουν πλεονάσματα αλλά ελλείμματα». Υπολογίζεται πως με αυτή τη μέθοδο, περίπου 500.000-600.000 εργαζόμενοι με μερική απασχόληση θα λάβουν πολλαπλάσιο Δώρο Χριστουγέννων σε σχέση με τις ονομαστικές -κανονικές- τους αποδοχές, «βοηθώντας αυτούς που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη».

Από την άλλη πλευρά, πληροφορίες αναφέρουν πως το οικονομικό επιτελείο προκρίνει το ενδεχόμενο διεύρυνσης των επιδομάτων αναστολής εργασίας στα 800 ευρώ και για τον Δεκέμβριο, στον βαθμό όπου οι περιορισμοί εργασίας και μετακινήσεων διατηρηθούν πέραν της 30ής Νοεμβρίου. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να θεωρηθεί σχεδόν δεδομένη, από οικονομικής προσέγγισης, με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους να έχει κάνει τους λογαριασμούς του για τον προϋπολογισμό, με την παραδοχή ότι κάποια από τα ισχύοντα (ή όλα) περιοριστικά μέτρα παρατείνονται έως και τις 10 Δεκεμβρίου.

Την ερχόμενη εβδομάδα, αναμένεται και η έκδοση της υπουργικής απόφασης για την επιδότηση θέρμανσης.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών

Πρωτογενές έλλειμμα 9.056 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3.261 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5.739 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019, καταγράφει ο προϋπολογισμός τους πρώτους 1ο μήνες της χρονιάς. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 38.403 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4.787 εκατ. ευρώ ή 11,1% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Η σημαντική αυτή υστέρηση εσόδων, παρά τα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ, οφείλεται κυρίως στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φορολογικών εσόδων.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 42.984 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 4.009 εκατ. ευρώ ή 8,5% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 35.564 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 6.052 εκατ. ευρώ ή 14,5% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2020 που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan - DBP) 2021, το οποίο κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Οκτωβρίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα κατά περίπου 43 εκατ. ευρώ.

Η υστέρηση αυτή από τον στόχο, εκτός από την επίπτωση της υγειονομικής κρίσης, οφείλεται κυρίως: α) Στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την Covid-19, β) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 3 διμηνιαίων δόσεων που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γ) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 6 μηνιαίων δόσεων του στόχου.

Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4.581 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 778 εκατ. ευρώ από τον στόχο (3.802 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 4.436 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.681 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2020, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.899 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 72 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.393 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 5 εκατ. ευρώ.  Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 4.569 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 561 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που προκύπτουν από τα μεγέθη που περιέχονται στο DBP, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα για τον μήνα Οκτώβριο 2020 κατά 137 εκατ. ευρώ. Η υστέρηση αυτή από τον στόχο εκτιμάται ότι οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από ΦΠΑ της περιόδου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2020, για τους υπόχρεους υποβολής τριμηνιαίων δηλώσεων, καθώς και στη μείωση της προκαταβολής του φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την πανδημία. Αντιθέτως, αυξημένα σε σχέση με τον στόχο εκτιμώνται τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ, λόγω της παράτασης που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.

Οι επιστροφές εσόδων του Οκτωβρίου 2020 ανήλθαν σε 494 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 67 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (427 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 606 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 524 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2020 ανήλθαν στα 51.845 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 7.668 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (44.177 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:

1. η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της Covid-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους περίπου 1.450 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
2. η δαπάνη ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους περίπου 2.064 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών (κατηγορία μεταβιβάσεων),
3. η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 489 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα,
4. η δαπάνη επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ για τα αναδρομικά ποσά των συνταξιούχων ύψους 1.400 εκατ. ευρώ,
5. οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 2.279 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων ύψους 494 εκατ. ευρώ, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 186 εκατ. ευρώ, για το μέτρο της ενίσχυσης των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους 997 εκατ. ευρώ, για τη δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ ύψους 768 εκατ. ευρώ και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας της Covid-19, ύψους 1.000 εκατ. ευρώ και
6. οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 181 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 9.383 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ και στο σκέλος των μεταβιβάσεων, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Οκτώβριο 2020 ανήλθαν στα 7.079 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2.666 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4.414 εκατ. ευρώ), λόγω της υπερεκτέλεσης των μεταβιβάσεων λόγω Covid-19.

* Δείτε αναλυτικά στοιχεία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.