Βουτιά εσόδων για τον προϋπολογισμό του Σεπτεμβρίου

Βουτιά εσόδων κατέγραψε το υπουργείο Οικονομικών στον προϋπολογισμό τον Σεπτέμβριο, με οδηγό τις αναστολές πληρωμών φόρων και αλλαγών στο δοσολόγιο στην εφορία.

Τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δείχνουν υστέρηση εσόδων 1,904 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, οπότε στο ταμείο μπήκαν 3,942 δισ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών και συγκεκριμένα 1,6 δισ. ευρώ οφείλεται σε αναβολές πληρωμής φόρων λόγω πανδημίας, αλλά και στις αλλαγές στο πρόγραμμα εξόφλησης του ΕΝΦΙΑ, καθώς δόθηκε η δυνατότητα καταβολής διπλής δόσης τον Οκτώβριο εξαιτίας των καθυστερήσεων στην εκκαθάριση του φόρου.

Ενδεικτικό είναι ότι πέρυσι τον Σεπτέμβριο η πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ είχε οδηγήσει σε εισπράξεις 950 εκατ. ευρώ. Η φετινή εικόνα θα αποκρυσταλλωθεί σε περίπου 10 ημέρες, όταν το ΓΛΚ θα έχει στοιχεία για την ανάλυση των εσόδων.

Η εξέλιξη αυτή δεν προκαλεί ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης καθώς είχε προβλεφθεί ενώ παράλληλα, διαπιστώνεται «εμπέδωση κουλτούρας πληρωμών» από τους φορολογουμένους. Όπως σχολιάζουν αρμόδιες πηγές, «δεν υπάρχει λόγος για αλλαγή στις προβλέψεις των συνολικών εσόδων καθώς η είσπραξη των συγκεκριμένων φόρων μετατέθηκε από ένα μήνα σε άλλον.

Στη μεγάλη εικόνα, ο προϋπολογισμός στο 9μηνο εμφανίζει πρωτογενές έλλειμμα 7 δισ. ευρώ έναντι πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα, τα καθαρά έσοδα είναι μειωμένα κατά 12,3% στα 33,5 δισ. ευρώ, στα φορολογικά έσοδα η πτώση φτάνει το 14,9% και περιορίστηκαν σε 31,032 με υστέρηση εννιαμήνου περίπου 5,5 δισ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες είναι αυξημένες κατά 5 δισ. ευρώ και ανήλθαν στα 44,766 δισ. ευρώ. 

Η ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2020, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 11.265 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.544 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 και ελλείμματος 119 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 7.008 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2.568 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 4.474 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 33.501 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 4.719 εκατ. ευρώ ή 12,3% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Επιπρόσθετα, εκκρεμεί η καταχώριση ποσού 8 εκατ. ευρώ περίπου στους Αναλυτικούς Λογαριασμούς Εσόδων (ΑΛΕ) και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Φόροι» κατά τον μήνα Ιούλιο 2020. Το ανωτέρω ποσό θα εμφανιστεί στους ορθούς ΑΛΕ μετά την επίλυση του υφιστάμενου τεχνικού προβλήματος.

Η σημαντική αυτή υστέρηση εσόδων, παρά τα αυξημένα έσοδα ΠΔΕ, οφείλεται κυρίως στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή της, καθώς και στις αυξημένες επιστροφές φορολογικών εσόδων.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 37.587 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 4.008 εκατ. ευρώ ή 9,6% έναντι του στόχου.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 31.032 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 5.454 εκατ. ευρώ ή 14,9% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2020 που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο κατατέθηκε στην Ε.Ε. στις 30 Απριλίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και λαμβανομένου υπόψη του ποσού των 8 εκατ. ευρώ, του οποίου η καταχώριση εκκρεμεί, ως αναφέρθηκε ανωτέρω, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα κατά περίπου 1.133 εκατ. ευρώ.

Η υστέρηση αυτή από τον στόχο οφείλεται κυρίως: α) Στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την Covid-19, β) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις (η τρίτη μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2020) αντί των 3 διμηνιαίων δόσεων που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 (η δεύτερη διμηνιαία δόση μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2020), γ) Στην καταβολή του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων σε 8 μηνιαίες δόσεις αντί των 6 μηνιαίων δόσεων του στόχου, δ) Στην παράταση που δόθηκε για την πληρωμή της πρώτης και της δεύτερης δόσης του ΕΝΦΙΑ μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, ενώ στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020 είχε προβλεφθεί ότι η πρώτη δόση θα εισπραχθεί τον Σεπτέμβριο. Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 4.086 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 711 εκατ. ευρώ από το στόχο (3.375 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 3.831 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.158 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3.346 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 2.419 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.100 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 2.213 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.942 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.904 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα για τον μήνα Σεπτέμβριο 2020 κατά 1.429 εκατ. ευρώ.

Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στη μείωση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από την Covid-19, καθώς και στη μεταβολή του αριθμού δόσεων και των καταληκτικών ημερομηνιών για την πληρωμή του φόρου εισοδήματος και του ΕΝΦΙΑ σύμφωνα με τα ανωτέρω. Η υστέρηση στα έσοδα για τον μήνα Σεπτέμβριο από τα ανωτέρω εκτιμάται στο ποσό του 1,6 δισ. ευρώ.

Οι επιστροφές εσόδων του Σεπτεμβρίου 2020 ανήλθαν σε 755 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 206 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (549 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 23 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 137 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2020 ανήλθαν στα 44.766 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 5.002 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (39.764 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:

1. η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της Covid-19 (μισθωτών και επιστημόνων) ύψους περίπου 1.375 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
2. η δαπάνη ενίσχυσης επιχειρήσεων με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους περίπου 864 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών (κατηγορία μεταβιβάσεων),
3. η δαπάνη έκτακτης επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ για την κάλυψη υστέρησης εσόδων από τις μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές λόγω της πανδημίας, ύψους 420 και 263 εκατ. ευρώ αντίστοιχα,
4. οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 2.416 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, για το μέτρο της ενίσχυσης των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής, για τη δράση ΤΕΠΙΧ ΙΙ και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας της Covid-19 και
5. οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 160 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 6.122 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ, το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 4.018 εκατ. ευρώ, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού τον Σεπτέμβριο 2020 ανήλθαν στα 5.035 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 617 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4.418 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω της υπερεκτέλεσης του ΠΔΕ κατά 529 εκατ. ευρώ.