Σχέδια επί... χάρτου για επέκταση μετρό-ηλεκτρικού σιδηρόδρομου

Τρεις επεκτάσεις του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, της γραμμής 1 στα μέσα σταθερής τροχιάς της Αθήνας, συνολικού κόστους 900 εκατ. ευρώ, προσπαθεί να προχωρήσει εκ νέου η διοίκηση της Αττικό Μετρό. Η τέταρτη, το σχέδιο για υπόγεια επέκταση προς Δραπετσώνα και Κερατσίνι, θεωρείται «αμφίβολης εφικτότητας και σκοπιμότητας», με τους κατοίκους των περιοχών να λαμβάνουν υποσχέσεις για σύνδεση με μετρό, μέσω της υπό πολύ αρχικό σχεδιασμό γραμμής 6 (Μελίσσια - Πέραμα)!

Στις τρεις επεκτάσεις της γραμμής 1 που έχουν μεγάλες πιθανότητες να προχωρήσουν περιλαμβάνεται το γνωστό σχέδιο υπογειοποίησης του τμήματος Νέο Φάληρο - Πειραιάς με προσθήκη ενός νέου σταθμού (Καμίνια), προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, που εδώ και χρόνια είναι κολλημένο. Περιλαμβάνεται επίσης η επέκταση προς Νέα Ερυθραία - Καστρί - Εθνική Οδό, με υπογειοποίηση του σταθμού Κηφισιάς, προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ.

Στα 400 εκατ. ευρώ υπολογίζεται και το κόστος της σχεδιαζόμενης υπόγειας διακλάδωσης του ηλεκτρικού από Θησείο προς Καλλιθέα και το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, με τέσσερις σταθμούς. Η διοίκηση υποστήριξε την Παρασκευή, στο συνέδριο «Athens Investment Forum», πως εξετάζεται η σκοπιμότητα της συγκεκριμένης διακλάδωσης. Η πολιτεία, πάντως, είχε υποσχεθεί στο Ιδρυμα Νιάρχου πως θα προχωρήσει τη σύνδεση του Κέντρου Πολιτισμού με τα δίκτυα σταθερής τροχιάς.

Εκτός από τη γραμμή 1 και στη γραμμή 2 προωθούνται τρεις επεκτάσεις, με σχετική ωριμότητα. Υπό ωρίμανση βρίσκεται η επέκταση στο τμήμα Ανθούπολη - Ίλιον με τρεις σταθμούς, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ, για την οποία αυτή την περίοδο συντάσσονται τεύχη για τη δημοπράτηση μελετών. Σύντομα ανατίθενται τα τοπογραφικά για την επέκταση Ίλιον - Σταθμός Προαστιακού Ανω Λιοσίων, με δύο σταθμούς και προϋπολογισμό 200 εκατ. ευρώ. Στο στάδιο της διερεύνησης εναλλακτικών χαράξεων βρίσκεται η επέκταση Ελληνικό - Γλυφάδα, με τρεις σταθμούς και προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ. Δηλαδή για τις επεκτάσεις των γραμμών 1 και 2 η Αττικό Μετρό θα χρειαστεί κεφάλαια που αγγίζουν το 1,7 δισ. ευρώ ενώ άλλο 1,5 δισ. (χωρίς τον ΦΠΑ) θα χρειαστούν για το πρώτο τμήμα της γραμμής 4 (Αλσος Βεΐκου - Γουδή).

Η έλλειψη πόρων, σε συνδυασμό με τα γνωστά προβλήματα στην υλοποίηση των έργων μετρό (επί χρόνια σέρνεται η επέκταση της γραμμής 3 στο τμήμα Χαϊδάρι - Πειραιάς), θέτουν εν αμφιβόλω τον σχεδιασμό της διοίκησης για νέες γραμμές, όπως παρουσιάστηκαν στο ίδιο συνέδριο την Παρασκευή. Μόνο για τις επεκτάσεις της γραμμής 4 θα χρειαστούν επιπλέον δύο δισ. ευρώ.

Ο μέχρι τώρα σχεδιασμός για τη γραμμή 4, σχήματος «U», προέβλεπε πως θα αποτελείται από 2 σκέλη ακτινικής μορφής, προς Γαλάτσι και Μαρούσι, και ένα κεντρικό τμήμα που διέρχεται από το κέντρο της Αθήνας, με συνολικό μήκος 38,2 χιλιόμετρα. Θα είχε 35 σταθμούς και θα αποτελούνταν από πέντε επιμέρους διακριτά τμήματα, Α, Β, Γ, Δ και Ε:

• Τμήμα Α: Άλσος Βεΐκου - Γουδή (μήκους 12,8 χλμ. και 15 σταθμούς)
• Τμήμα Β: Γουδή - Μαρούσι (μήκους 9,6 χλμ. και 8 σταθμούς)
• Τμήμα Γ: Ευαγγελισμός - Άνω Ηλιούπολη (μήκους 4,1 χλμ. και 3 σταθμούς)
• Τμήμα Δ: Άλσος Βεΐκου - Πετρούπολη (μήκους 7,5 χλμ. και 6 σταθμούς)
• Τμήμα Ε: Μαρούσι - Εθνική Οδός (μήκους 4,4 χλμ. και 3 σταθμούς)

Οι νέες γραμμές του μετρό

Την Παρασκευή μάθαμε πως το Τμήμα Γ της γραμμής 4 βαπτίζεται γραμμή 5. Όπως είπε η διοίκηση της Αττικό Μετρό, η γραμμή 5 περιλαμβάνει το τμήμα Ευαγγελισμός - Ηλιούπολη (με 3 σταθμούς, όπως προαναφέρθηκε), κοινό τμήμα τριών σταθμών με τη γραμμή 4 (Ευαγγελισμός - Κολωνάκι - Ακαδημία) και με διακλάδωση από τη γραμμή 4 συνεχίζει προς Πατησίων και Ανω Πατήσια, Ν. Φιλαδέλφεια, Μεταμόρφωση, Αχαρνές και Ανω Λιόσια. Πρόκειται για σχέδιο για το οποίο «απαιτείται τεκμηρίωση σκοπιμότητας». Το κόστος γραμμής 5 υπολογίζεται στο 1,8 δισ. ευρώ.

Η διοίκηση αναφέρθηκε και στο σχέδιο για τη γραμμή 6 του μετρό με 20 σταθμούς. Όπως είπε, «η γραμμή Μελίσσια - Πέραμα διέρχεται από Λεωφόρο Πεντέλης προς κέντρο Χαλανδρίου, τέμνεται με τη γραμμή 4 στον Φάρο Ψυχικού, διασχίζει την περιοχή Γκύζη, διέρχεται από κέντρο Αθήνας (πλατεία Κλαυθμώνος) και συνεχίζει δυτικά δια μέσω Π. Ράλλη προς Ι. Ρέντη, Νίκαια, Κερατσίνι και τελικώς Πέραμα». Πρόκειται για έργο κόστους 2,5 δισ. ευρώ και 25 σταθμούς που βρίσκεται «σε αρχικό στάδιο σχεδιασμού» και για το οποίο επίσης «απαιτείται τεκμηρίωση σκοπιμότητας». Η διοίκηση μίλησε και για τη γραμμή 7 (Λεωφ. Αθηνών - Κέντρο Αθήνας - Αλιμος), συνολικού κόστους 1,5 δισ. και 15 σταθμούς.

Η εμπλοκή ιδιωτών

Τα σοβαρά κενά στη χρηματοδότηση (για τα συγκεκριμένα έργα, από τις επεκτάσεις των γραμμών 1 και 2 μέχρι τη γραμμή 7 απαιτούνται σχεδόν 11 δισ. ευρώ) και στο μοντέλο υλοποίησης, με τις μεγάλες καθυστερήσεις, έχουν φέρει αρκετές φορές στην επιφάνεια την ανάγκη εξέτασης της μεγαλύτερης εμπλοκής ιδιωτών στα έργα σταθερής τροχιάς. Όπως συμβαίνει σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, οι ιδιώτες αναλαμβάνουν τη μελέτη, κατασκευή και διαχείριση τμημάτων του μετρό.

Την Παρασκευή, η διοίκηση της Αττικό Μετρό δεν είπε κουβέντα γι' αυτό το ενδεχόμενο. Η προηγούμενη διοίκηση υποστήριζε πως είχε επεξεργαστεί σχέδιο για τις επεκτάσεις της γραμμής 4 που «προέβλεπε παραχώρηση της λειτουργίας του μετρό για 35 χρόνια, με προβλεπόμενα έσοδα ιδιωτών 2,5 δισ. ευρώ (ετήσια έσοδα περί τα 71,4 εκατ. ευρώ για τον παραχωρησιούχο και μέση τιμή εισιτηρίου 0,67 ευρώ, ποσό που δεν δείχνει την πραγματική εικόνα καθώς υπάρχουν πολλοί δικαιούχοι δωρεάν εισιτηρίου). Με βάση το ίδιο μοντέλο, το δημόσιο θα συνεισφέρει το 62% των κεφαλαίων, το 28% θα προέλθει από δάνειο των ιδιωτών και το 10% από ίδια κεφάλαια των τελευταίων.