Ψηφιακή υστέρηση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Η πανδημία επιτάχυνε τη μετακίνηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε τεχνολογικές λύσεις -που εν πολλοίς έσωσαν τη λειτουργία τους εν μέσω καραντίνας, είτε γιατί εκμεταλλεύτηκαν την τηλεργασία είτε γιατί χρησιμοποίησαν το ηλεκτρονικό κανάλι-, ωστόσο το έλλειμμά τους παραμένει σημαντικό, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που εκπόνησε το εργαστήριο ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για λογαριασμό της Cosmote.

Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά το 2019 και, στη συνέχεια, το 2020 -προκειμένου να καλύψει και την επίπτωση της πανδημίας- σε συνολικά 1.500 επιχειρήσεις όλων των κλάδων, διαπιστώνεται ότι το 50% σχεδόν των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων βρίσκεται στα πρώτα στάδια της υιοθέτησης απλών ψηφιακών εφαρμογών, ενώ μόλις το 12% των επιχειρήσεων έχει επαρκείς ψηφιακές υποδομές (έναντι 10% το 2019).

Η πλειονότητα, πάντως, των επιχειρήσεων (7 στις 10) δήλωσαν ότι αξιοποίησαν περισσότερο τις ψηφιακές τεχνολογίες, προκειμένου να επιστρέψουν στην κανονικότητα, σύμφωνα με την έρευνα. Συγκεκριμένα, αναφέρουν αύξηση στις τηλεφωνικές παραγγελίες (48%) και τις διαδικτυακές πωλήσεις (48%), αλλά και ενίσχυση της τηλεργασίας (50%). Είναι αξιοσημείωτο δε ότι ένα ποσοστό 8% των ΜμΕ δηλώνει ότι σήμερα βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από πριν την έναρξη της κρίσης.

Ο καθηγητής Γ. Δουκίδης κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας ανέφερε εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων σε τουριστικό νησί που παρά την πτώση της κίνησης αύξησε κατά 150% τις κρατήσεις της, αξιοποιώντας ψηφιακά εργαλεία μάρκετινγκ. Επίσης ηλεκτρονικό κατάστημα πώλησης λευκών ειδών στην περιφέρεια αύξησε πωλήσεις κατά 200% μέσα στους κρίσιμους μήνες του 2020.

Αναφερόμενος δε στο άλμα των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δήλωσε πως με βάση τις μετρήσεις ανά μήνα, δείχνει να παγιώνεται το ποσοστό των χρηστών που αξιοποιούν τις δυνατότητες για συναλλαγές ή αγορές στο 50% από 25% που ήταν προ πανδημίας.

Παρά την ωρίμανση ωστόσο των συνθηκών, η επιτάχυνση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες κρίνεται χαμηλή εκ μέρους των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον ίδιο, με βάση τα σημερινά δεδομένα και τις δυνατότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, απαιτείται μια εξαετία ώστε να φθάσουν στον μέσο ευρωπαϊκό μέσο όρο, όσον αφορά την εκμετάλλευση των ψηφιακών δυνατοτήτων. Την ίδια στιγμή ωστόσο, εκτίμησε ότι η πανδημία επιβάλλει μεγαλύτερη προσαρμογή και μένει να φανεί αν αυτή θα πραγματοποιηθεί.

Το δείγμα των επιχειρήσεων της έρευνας αφορά σε εταιρείες με προσωπικό από 1 έως 50 εργαζόμενους, το οποίο φυσικά απέχει πολύ από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (έως 250 εργαζόμενοι) και ως ένα βαθμό εξηγεί την υστέρησή τους όσον αφορά την τεχνολογική προσαρμογή. Από την άλλη, η έλλειψη γνώσεων και οικονομικών πόρων αποτελεί τις κύριες αιτίες, σύμφωνα με τον καθηγητή Γ. Δουκίδη και επικεφαλής του ELTRUN, όσον αφορά την τεχνολογική «ανωριμότητά» τους.

Στο πλαίσιο της έρευνας δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ο Δείκτης Ψηφιακής Ετοιμότητας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, προκειμένου να αποτυπωθεί η ψηφιακή ωριμότητα των ΜμΕ, με βάση την υιοθέτηση και χρήση 10 σημαντικών ψηφιακών εφαρμογών και υποδομών: website, e-shop, social media, ψηφιακές καμπάνιες, cloud υποδομές, ψηφιακή ασφάλεια, ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας, ERP, CRM και IoT συστήματα.

Αναλυτικότερα, η μεγαλύτερη βελτίωση στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων και υποδομών από τις ΜμΕ το 2020 και κυρίως όσον αφορά στα e-shops (+18%), digital καμπάνιες (+18%), εργαλεία τηλεδιάσκεψης (+20%), συστήματα CRM (+26%) και IoT (+70%). Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει η έρευνα, σε αρκετές περιπτώσεις, οι επιχειρήσεις έχουν επιλέξει ερασιτεχνικές λύσεις, κυρίως λόγω έλλειψης πόρων.

Αναλυτικά κάποια από τα ευρήματα που ανέδειξε η έρευνα:

• Το 70% των ελληνικών ΜμΕ διαθέτει εταιρικό website, ωστόσο 1 στις 3 το έχει στήσει ερασιτεχνικά.
• Ηλεκτρονικό κατάστημα διαθέτει το 17% των επιχειρήσεων, με το 48% εξ αυτών να καταγράφει σημαντική αύξηση στη χρήση το 2020.
• Το 36% των ΜμΕ έχει «τρέξει» ψηφιακή καμπάνια προώθησης -όμως μόλις το 17% με τη βοήθεια επαγγελματία-, ενώ τα social media είναι σημαντικό μέσο προώθησης και επικοινωνίας για 2 στις 3 επιχειρήσεις.
• Το τηλεφωνικό κέντρο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας για 1 στις 2 επιχειρήσεις, ενώ εμφανίζεται μια μικρή τάση για χρήση cloud based κέντρων (στο 10% των χρηστών).
• 20% αυξημένη εμφανίζεται η χρήση των λύσεων τηλεδιάσκεψης το 2020, κυρίως λόγω της Covid-19, με τις πλατφόρμες Skype, Zoom και Microsoft Teams να είναι οι δημοφιλέστερες.
•  Το 40% των επιχειρήσεων χρησιμοποιούν συστήματα CRM (Customer Relationship Management), για την ενίσχυση της ικανοποίησης των πελατών τους, ενώ αυξημένη (στο 43% των ΜμΕ) εμφανίζεται το 2020 η χρήση ERP (Enterprise Resource Planning) συστημάτων, για τη διαχείριση όλων των λειτουργιών μίας επιχείρησης.
• Η ψηφιακή ασφάλεια θεωρείται σημαντική για το 90% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Όμως 9 στις 10 επιλέγουν απλά antivirus για σταθερές συσκευές.
• Η χρήση servers είναι αρκετά διαδεδομένη στις μικρότερες επιχειρήσεις, με 1 στις 2 ΜμΕ να διαθέτει κεντρικό server. Μάλιστα, το 25% των χρηστών έχει επιλέξει cloud server.
• Αυξημένη είναι το 2020 η χρήση IoT. To 22% των ΜμΕ δηλώνει ότι χρησιμοποιεί IoT συστήματα, όμως η χρήση είναι απλή, αφού το 80% αφορά την παρακολούθηση χώρων. Πολύ λίγες ΜμΕ αναζητούν προχωρημένες λύσεις (energy, asset management, κ.ά.).