Γραμμένο στα μέτρα της... Γερμανίας το ανακοινωθέν των MED7

Βερολίνο ανταπόκριση

Είπε, δήλωσε, υπογράμμισε, αλλά δεν δεσμεύθηκε γραπτώς ο πρόεδρος της Γαλλίας για σοβαρές κυρώσεις απέναντι στην Τουρκία εάν δεν αποκλιμακώσει τις μονομερείς ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου.  Αναγνώρισε δε ότι οι μεσολαβητικές προσπάθειες της κ. Μέρκελ είναι και η κύρια οδός για επίλυση των διαφορών!

Με αυτόν τον τρόπο περιγράφουν πηγές το αποτέλεσμα και το ανακοινωθέν της Συνόδου των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου κάποιοι παρατηρητές. Επικαλούνται το ότι η κρίσιμη λέξη «κυρώσεις» (σ.σ. sanctions) δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος των MED7, στην παράγραφο που αφορά την Τουρκία. Αντικαταστάθηκε από τις λέξεις περιοριστικά μέτρα (restrictive measures).

Τη λέξη «κυρώσεις» επιδίωκαν Ελλάδα και Κύπρος ώστε να φτάσουν ενισχυμένες στην Σύνοδο Κορυφής του Σεπτεμβρίου. Αυτή την λέξη θα μπορούσε ίσως να επιβάλει στους αντιρρησίες (Ιταλία, Ισπανία, Μάλτα) ο Εμμανουέλ Μακρόν. Προτίμησε όμως, όπως φαίνεται από το ανακοινωθέν, να αποσπάσει την σκληρή γλώσσα για την Αφρική, την Λιβύη και τον Λίβανο.

Ποιες δύο λέξεις άλλαξαν στο ανακοινωθέν

Το ανακοινωθέν περιγράφει την κατάσταση με την Τουρκία, εκφράζει συμπαράσταση και αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο (όπως άλλωστε κάνουν προφορικώς και το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες) όμως όταν έρχεται στιγμή για να διατυπωθεί γραπτώς η ανάγκη για κυρώσεις (sanctions), το ανακοινωθέν λέει τα εξής:

«We maintain that in absence of progress in engaging Turkey into a dialogue and unless it ends its unilateral activities, the EU is ready to develop a list of further restrictive measures that could be discussed at the European Council on 24-25 September 2020».

«Διατηρούμε (την άποψη), ελλείψει προόδου στην επιδίωξη να έρθει η Τουρκία σε διάλογο και να σταματήσει τις μονομερείς ενέργειες, ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να σχεδιάσει μια λίστα περαιτέρω περιοριστικών μέτρων (restrictive measures) τα οποία θα μπορούσαν να συζητηθούν στην Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020».

Η λέξη sanctions που είναι κάτι «δυνατό» και συγκεκριμένο, περιγράφεται εδώ ως περιοριστικά μέτρα (restrictive measures). Επίσης αντί το ανακοινωθέν να λέει «που θα συζητηθούν», λέει «που θα μπορούσαν να συζητηθούν».

Για τους καλά γνωρίζοντες πώς λειτουργούν οι Σύνοδοι Κορυφής, αυτές οι μικρές για πολλούς διαφορές, έχουν τεράστια σημασία. Μένει να δούμε στην πράξη τι θα γίνει. Πηγές από τις Βρυξέλλες, πάντως, αναφέρουν ότι τα περιοριστικά μέτρα μπορεί να είναι συγκεκριμένα, για π.χ. Tούρκους επιχειρηματίες με άρση της βίζας τους για 6 μήνες και σίγουρα τίποτα γενικευμένο που να αφορά την Τουρκία και την οικονομία της.

Το δεύτερο ερωτηματικό που δημιουργείται από το ανακοινωθέν είναι, το πώς είναι δυνατόν να εκφράζεται δυσαρέσκεια για τον «χαλαρό» τρόπο που το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες χειρίζονται την Τουρκία και από την άλλη να καλωσορίζουν τις μεσολαβητικές τους προσπάθειες.

Λέει το ανακοινωθέν:

«We call upon all the countries in the region to abide by international law, in particular international law of the sea, and encourage all parties to resolve their disputes through dialogue and negotiation. In this respect, we welcome the mediation efforts of the HR/VP and Germany in order to achieve a resumption of the dialogue between Greece and Turkey on the maritime zone issue.»

«Καλούμε όλες τις χώρες της περιοχής να σεβαστούν το Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα το Δίκαιο της Θάλασσας και ενθαρρύνουμε όλες τις πλευρές να λύσουν τις διαφορές τους μέσα από διάλογο και διαπραγμάτευση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο καλωσορίζουμε τις διαμεσολαβητικές προσπάθειες του κ. Μπορέλ και της Γερμανίας ώστε να επανεκκινήσει ο διάλογος μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας για τις θαλάσσιες ζώνες» (σ.σ. και όχι θαλάσσιες οικονομικές ζώνες)

Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τέσσερα:

1. Τι θα κάνει τώρα η Αθήνα και πώς θα αντιμετωπίσει τις όποιες πιέσεις για βήματα καλής θέλησης ώστε να έρθει η Τουρκία στο τραπέζι του διαλόγου. Ήδη κάποιοι εκτιμούν ότι θα υπάρξουν πιέσεις από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, όταν επισκεφθεί την χώρα μας στις 15 Σεπτεμβρίου.
2. Πώς θα αντιδράσει η Γαλλία σε περίπτωση που η Σύνοδος Κορυφής αποφασίσει να δώσει κι άλλο χρόνο στην Τουρκία ή αν τα «περιοριστικά μέτρα» είναι τέτοια που δεν αγγίζουν επί της ουσίας τον Ερντογάν;
3. Ποια θα είναι η αντίδραση της Αθήνας αν τα κείμενα δεν είναι ξεκάθαρα. Ναι μεν οι λέξεις αλληλεγγύη και συμπαράσταση υπάρχουν παντού, όμως προς ώρας δεν φαίνεται να υπάρχει ξεκάθαρη στάση στο τι θα πράξει όταν λήξει η διορία που δόθηκε στην Τουρκία. Η ΕΕ έχει δείξει στο παρελθόν ότι όταν θέλει, μπορεί να είναι αποφασιστική και συγκεκριμένη. Χαρακτηριστικά ως προς αυτό είναι το ανακοινωθέν για τη Λευκορωσία στη Σύνοδο του Αυγούστου ή το υπόλοιπο ανακοινωθέν της Κορσικής για την Λιβύη, την Αφρική και τον Λίβανο.
4. Θα βάλει βέτο η ελληνική κυβέρνηση εάν τα αποτελέσματα της Συνόδου του Σεπτεμβρίου είναι κατώτερα των περιστάσεων που η ίδια έχει (επικοινωνιακά τουλάχιστον) θέσει; 

Το παρασκήνιο είναι πλούσιο και αφορά κυρίως στις υπόγειες πιέσεις του Βερολίνου να φέρει τον κ. Μακρόν σε μια κατάσταση συνεννόησης. Το πρόσχημα; Όπως μας ανέφερε πηγή στο Βερολίνο «να μην υπονομευθούν οι προσπάθειες για διάλογο που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη». Σε ερώτηση του Euro2day.gr αν αυτό σημαίνει πως το Βερολίνο έχει αποσπάσει το «ναι» από Ελλάδα και Τουρκία για να προσέλθουν στο τραπέζι το διαπραγματεύσεων, η απάντηση που πήραμε ήταν καταφατική. Αν και η ελληνική κυβέρνηση το αρνείται. Κατά τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, ένα εμπρηστικό ανακοινωθέν θα τορπίλιζε τις όποιες ελπίδες συνεννόησης.

Βέβαια ο πήχης των προσδοκιών δεν ήταν ποτέ ψηλά γιατί οι υπόλοιπες χώρες της Μεσογειακής Συνόδου διαφωνούν με την σκληρή γραμμή κατά της Τουρκίας. Θα ήταν όμως μια καλή ευκαιρία να δούμε τον κ. Μακρόν να διαφοροποιείται.

Το Euro2day.gr είχε προειδοποιήσει για μια τέτοια εξέλιξη κατά την όποια τόσο οι Βρυξέλλες, όσο και η Γερμανία θα μπορούσαν να «σπάσουν» τα ελληνοτουρκικά από τις πιο σοβαρές επιδιώξεις του Γάλλου προέδρου, ελαχιστοποιώντας έτσι την προοπτική να «βάλει πλάτη» ο κ. Μακρόν ώστε να επιβληθούν κυρώσεις στη Τουρκία. Όπως μας ανέφερε διπλωματική πηγή από τις Βρυξέλλες, φίλα προσκείμενη στις ελληνικές θέσεις, «η Αθήνα έχει 2 εβδομάδες διορία για να συγκεκριμενοποιήσει τι ακριβώς θέτει ως κόκκινη γραμμή»

«Μπορεί για εσάς (τους Έλληνες) να είναι ξεκάθαρο. Όμως πολλά κράτη μέλη που δεν γνωρίζουν την ιστορία σας, θεωρούν ότι βρισκόμαστε ενώπιον δύο χωρών που έχουν διαφορές και πρέπει να δώσουν για να πάρουν, τόσο στο δίκαιο της Θάλασσας όσο και τις ΑΟΖ» είπε.

* Δείτε το αγγλικό κείμενο της Κοινής Διακήρυξης των ηγετών στην Ευρωμεσογειακή Διάσκεψη MED7 στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".