Ολική ανατροπή στις σχέσεις εμπόρων με τις διαδικτυακές πλατφόρμες

Σε δημόσια διαβούλευση τις επόμενες ημέρες αναμένεται να «βρεθεί» νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο ο ευρωπαϊκός κανονισμός 1150/2019 που αφορά την προώθηση της δίκαιης μεταχείρισης και της διαφάνειας για τους επιχειρηματικούς χρήστες επιγραμμικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης. Δηλαδή θέτει κανόνες στους διαχειριστές ηλεκτρονικών πλατφορμών αγοραπωλησιών ως προς την αντιμετώπιση των εμπόρων.

Με τον εν λόγω Κανονισμό, οι πάροχοι (πλατφόρμες) υποχρεούνται πλέον να αναρτούν το κείμενο των Όρων και Προϋποθέσεων, το οποίο θα είναι γραμμένο σε γλώσσα απλή και κατανοητή και εύκολα προσβάσιμο για τους επιχειρηματικούς χρήστες ακόμη και σε προσυμβατικό στάδιο, ενώ οφείλουν να παρέχουν πληροφόρηση για κάθε πρόσθετο δίαυλο προώθησης ή πρόγραμμα διαφήμισης που οι πάροχοι ενδεχομένως χρησιμοποιούν για την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών.

Με τον συγκεκριμένο τρόπο, διασφαλίζεται ότι οι επιχειρηματίες χρήστες είναι σε θέση να γνωρίζουν εκ των προτέρων όλες εκείνες τις παραμέτρους που χρειάζονται, ώστε να αποφασίσουν αν είναι προς όφελός τους να προωθήσουν τα προϊόντα ή υπηρεσίες τους μέσω της συγκεκριμένης πλατφόρμας, καθώς και να μπορούν να συγκρίνουν διαφορετικές μεταξύ τους πλατφόρμες, με σκοπό την επιλογή της καλύτερης, για την προώθηση των προϊόντων - υπηρεσιών τους.

Παράλληλα, στο πλαίσιο ενίσχυσης της διαφάνειας ως προς τον περιορισμό, αναστολή, τερματισμό παροχής υπηρεσιών, ο κανονισμός προβλέπει ότι σε περίπτωση που σκοπεύουν να περιορίσουν ή να αναστείλουν την παροχή των υπηρεσιών τους σε συγκεκριμένο επιχειρηματικό χρήστη, οι πάροχοι πρέπει να αιτιολογούν την απόφασή τους πριν ή κατά την έναρξη ισχύος του περιορισμού ή αναστολής. Μάλιστα σε περίπτωση διακοπής, η αιτιολόγηση αυτή πρέπει να κοινοποιείται τουλάχιστον 30 ημέρες πριν από την έναρξη ισχύος αυτής.

Εν προκειμένω, με τη συγκεκριμένη ρύθμιση προσφέρεται ασφάλεια στους επιχειρηματικούς χρήστες ενώ ταυτόχρονα, σε περίπτωση τερματισμού, τους παρέχει το κατάλληλο χρονικό περιθώριο να αντιδράσουν ώστε να προλαμβάνουν διακοπή που μπορεί να οφείλεται σε λανθασμένες εκτιμήσεις από την πλευρά του παρόχου.

Με τον κανονισμό, εισάγονται και ρυθμίσεις που σχετίζονται με τη «διαφάνεια κατάταξης» καθώς οι πάροχοι υποχρεούνται να περιγράφουν τους όρους και τις προϋποθέσεις καθώς και τις κύριες παραμέτρους που καθορίζουν την κατάταξη των επιχειρηματικών χρηστών και των χρηστών των εταιρικών ιστοτόπων, προκειμένου οι τελευταίοι να είναι σε θέση να βελτιώνουν την παρουσίαση ή τα χαρακτηριστικά των αγαθών και των υπηρεσιών τους.

Η κατάταξη των προϊόντων ή των υπηρεσιών που προσφέρει ένας επιχειρηματικός χρήστης διαδραματίζει ύψιστη σημασία και έχει μεγάλο αντίκτυπο στον αριθμό πωλήσεών του, δεδομένου ότι, όπως έχει προκύψει από σχετικές μελέτες, προϊόντα ή υπηρεσίες που εμφανίζονται στις πρώτες σελίδες μιας πλατφόρμας ή μιας μηχανής αναζήτησης έχουν υψηλότερες πωλήσεις. Με την εν λόγω πρόβλεψη, είναι προφανές ότι επιχειρείται διαφάνεια και στο συγκεκριμένο πεδίο, προκειμένου να υπάρχει δίκαιη μεταχείριση των προϊόντων ή υπηρεσιών όλων των επιχειρηματικών χρηστών, που θα βασίζεται σε κοινούς για όλους αλγορίθμους.

Επιπλέον, η υποχρέωση διαφάνειας κατά την κατάταξη στις γενικές αναζητήσεις προσφέρει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα για τους επιχειρηματικούς χρήστες και αυτό είναι ιδιαίτερα επωφελές κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις που δεν έχουν ή μόλις αρχίζουν να έχουν επιγραμμική παρουσία, των οποίων η διαπραγματευτική ισχύς στην οικονομία των επιγραμμικών πλατφορμών είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, αλλά και για τους καταναλωτές οι οποίοι επωφελούνται έμμεσα μέσω του μεγαλύτερου εύρους επιλογής ανάμεσα σε προϊόντα/υπηρεσίες.

Στο πλαίσιο του κανονισμού, προβλέπεται και πολυεπίπεδη ενεργοποίηση εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών. Συγκεκριμένα, μέσω του Κανονισμού, προσφέρονται αποτελεσματικές επιλογές υποβολής προσφυγής από τους επιχειρηματικούς χρήστες και τους χρήστες εταιρικών ιστοτόπων μέσω ενός πλαισίου διαβαθμισμένης προστασίας, που τους παρέχεται.

Οι επιχειρηματικοί χρήστες καθώς και οι χρήστες εταιρικών ιστοτόπων μπορούν πλέον, σε περίπτωση ύπαρξης διαφορών με τον πάροχο, να:

1. υποβάλλουν καταγγελία μέσω ενός εσωτερικού συστήματος διεκπεραίωσης καταγγελιών, που υποχρεούνται να παρέχουν οι πάροχοι (εξαιρούνται της υποχρέωσης οι μικρές και οι πολύ μικρές πλατφόρμες),
2. επιλέξουν την επιλογή της διαμεσολάβησης: για τον σκοπό αυτό οι πάροχοι υποχρεούνται πλέον να υποδεικνύουν τουλάχιστον δύο διαμεσολαβητές,
3. επιλέξουν εξειδικευμένη διαμεσολάβηση.

Με τις εν λόγω ρυθμίσεις επιχειρείται η επίλυση διαφορών σε προγενέστερο στάδιο, εκτός δικαστηρίων, με κύριο στόχο, αφενός, την εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων για τους επιχειρηματίες-χρήστες και αφετέρου, την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από σωρεία υποθέσεων.

Τέλος, οι ενώσεις που έχουν έννομο συμφέρον να εκπροσωπούν επιχειρηματικούς χρήστες μπορούν να εκπροσωπούν δικαστικά τους τελευταίους, αναφορικά με κάθε παράβαση των διατάξεων του Κανονισμού έναντι οποιουδήποτε παρόχου.

Το ίδιο ισχύει και για τους δημόσιους φορείς που τους έχει ανατεθεί η υπεράσπιση των συλλογικών συμφερόντων των επιχειρηματικών χρηστών ή η διασφάλιση της τήρησης του Κανονισμού. Η εκπροσώπηση των επιχειρηματικών χρηστών και των χρηστών εταιρικών ιστοτόπων συλλογικά από ενώσεις ή δημόσιους φορείς αναμένεται να έχει θετικό αντίκτυπο τόσο στις επιχειρήσεις, οι οποίες πλέον θα μπορούν να συνασπίζονται και να εκπροσωπούνται συλλογικά, όσο και στη μείωση του φόρτου των δικαστηρίων, τα οποία θα εξετάζουν μαζί και όχι μεμονωμένα υποθέσεις με ίδιο ή παρόμοιο περιεχόμενο.

Σημειώνεται ότι στη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΔΙΜΕΑ) προβλέπεται να τηρείται μητρώο των ενώσεων και δημόσιων φορέων στους οποίους έχει ανατεθεί η υπεράσπιση των συλλογικών συμφερόντων επιχειρηματικών χρηστών ή χρηστών εταιρικών ιστoτόπων, το οποίο και θα ενημερώνεται σε διαρκή βάση καθώς και το πεδίο ελέγχου για την τήρηση του πλαισίου.