Το νέο καθεστώς για τηλεργασία, ευπαθείς ομάδες και τεστ κορωνοϊού

Έως τις 30 Σεπτεμβρίου, οι εργοδότες θα υποχρεώνονται να θέτουν τους εργαζόμενούς τους σε αναστολή σύμβασης, εφόσον αυτοί ανήκουν στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες και δεν μπορούν να εργαστούν από το σπίτι, με καθεστώς τηλεργασίας, ή να μεταφερθούν σε κάποια θέση από την οποία δεν θα έρχονται σε επαφή με κόσμο. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν, καθώς και το πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ εφόσον αυτά δεν εφαρμοστούν, καθορίζει νέα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.

Σε αυτήν ορίζεται ξεκάθαρα ότι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, εφόσον ανήκουν στις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες, θα μπορούν ακόμη και με ένα τηλεφώνημα, γραπτό μήνυμα στο κινητό ή email να ενημερώνουν τον εργοδότη τους ότι θα εργαστούν εξ αποστάσεως. Η νέα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που υπεγράφη από την κυβέρνηση το Σαββατοκύριακο, εσπευσμένα λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης, με την καθημερινή αύξηση των κρουσμάτων που νοσούν από κορωνοϊό, καθορίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των εργαζόμενων και των εργοδοτών, εν μέσω της πανδημίας. Και ορίζει τα εξής:

1. Ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας.
2. Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες δύνανται να εργάζονται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, κατόπιν αιτήματός τους, που διατυπώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή γραπτού μηνύματος κινητού τηλεφώνου.
3. Ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί το αίτημα του εργαζόμενου που ανήκει σε κάποια από τις λεγόμενες ευπαθείς ομάδες, εφόσον η εργασία δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως.
4. Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η τηλεργασία, λόγω της φύσης της απασχόλησης, ο εργοδότης οφείλει να λάβει μέτρα, ώστε ο αιτών εργαζόμενος που ανήκει σε ευπαθή ομάδα να μην παρέχει εργασία για την εκτέλεση της οποίας έρχεται σε επαφή με κοινό.
5. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να εφαρμοστεί ούτε αυτό, ο εργοδότης, ως ύστατο μέτρο προστασίας του εργαζόμενου-αιτούντα που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, θα πρέπει να θέτει τη σύμβαση εργασίας του σε αναστολή, για χρονικό διάστημα έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.
6. Με κοινή απόφαση των υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, ορίζονται αφενός η έννοια των ευπαθών ομάδων έναντι των συνεπειών μετάδοσης της Covid-19, αφετέρου κάθε ιατρικό πιστοποιητικό που πρέπει να προσκομίζει ο αιτών εργαζόμενος στον εργοδότη, προς απόδειξη της συμπερίληψής του στις ευπαθείς ομάδες. Με άλλη κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας, μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής της νέας αυτής ΠΝΠ και να ρυθμίζεται κάθε σχετική και αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του.
7. Στις περιπτώσεις που ο εργοδότης, παρά το αποδεδειγμένο αίτημα του εργαζόμενου, δεν εφαρμόζει την παρούσα διάταξη, συμπεριλαμβανομένης της διαδοχικής σειράς των επιμέρους βημάτων εφαρμογής της, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 5.000 ευρώ για κάθε παράβαση. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ορίζονται οι αρμόδιες αρχές και η διαδικασία για τη διαπίστωση της παράβασης, καθώς και την επιβολή και είσπραξη του ανωτέρω προστίμου.

Και προληπτικά τεστ

Εν τω μεταξύ, αντιμέτωποι με την υποχρέωση να υποβάλλονται σε προληπτικά τεστ για κορωνοϊό βρίσκονται χιλιάδες εργαζόμενοι επιστρέφοντας από τις διακοπές τους. Βέβαια, δεν λείπουν και οι καταγγελίες για αυθαίρετες πρακτικές εργοδοτών, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα, που επιχειρούν να μετατοπίσουν πλήρως στον εργαζόμενο την ευθύνη και το κόστος για την «ομαλή» επιστροφή στο γραφείο.

Οι ειδικοί εφιστούν προσοχή, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για περιπτώσεις αυθαίρετων πρακτικών και ζητούν από το υπουργείο Εργασίας να λάβει άμεσα τα απαραίτητα μέτρα. Ξεκαθαρίζουν μάλιστα ότι η τήρηση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας είναι ευθύνη του εργοδότη.

Σύμφωνα με τον εργατολόγο Γιάννη Καρούζο, η λήψη και εν συνεχεία η επεξεργασία ειδικής κατηγορίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως είναι τα δεδομένα υγείας από ιδιωτικούς φορείς, οφείλουν να εδράζονται στη συναίνεση του υποκειμένου. Επιπρόσθετα, το κόστος διενέργειας των προληπτικών ιατρικών εξετάσεων, εφόσον αυτές ζητηθούν από τον εργοδότη, πρέπει να βαρύνουν τον τελευταίο, αφού ο ίδιος δεσμεύεται από την υποχρέωση πρόνοιας και τήρησης μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στον χώρο εργασίας.

Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνει ο κ. Καρούζος, για την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας συλλογής δεδομένων υγείας των εργαζομένων από τους εργοδότες, θα πρέπει να τηρηθεί πλήρης, αποτελεσματική και ολοκληρωτική ενημέρωση των εργαζομένων στην οποία πρέπει να περιλαμβάνονται, κατ’ ελάχιστον, τα εξής σημεία:

1. Το είδος του αρχείου που θα συσταθεί. Ειδικά, αν αυτό θα είναι σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή.
2. Τον χρόνο διατήρησης του αρχείου.
3. Τον επεξεργαστή των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
4. Ποια άτομα θα έχουν πρόσβαση σε αυτό.
5. Αναλυτική ενημέρωση για το δικαίωμα των εργαζομένων στη λήθη, τη διόρθωση και την εναντίωση.
6. Τον σκοπό της συλλογής.
7. Αναλυτική απαρίθμηση των λόγων που καθιστούν τη συλλογή αναγκαία, πρόσφορη, αλλά και το ηπιότερο μέτρο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού.
8. Ενημέρωση των εργαζομένων περί του ελεύθερα ανακλητού χαρακτήρα της συναίνεσής τους, αλλά και της μη ύπαρξης δυσμενών συνεπειών από την άρνησή τους για τη συλλογή των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
9. Πληροφόρηση για το προσωπικό που θα διενεργεί τις ιατρικές εξετάσεις, το οποίο πρέπει να δεσμεύεται από επαγγελματικό απόρρητο.

Ο γνωστός νομικός ξεκαθαρίζει επίσης πως εάν οι εργαζόμενοι θεωρήσουν ότι η συλλογή των ιατρικών τους δεδομένων είναι αντίθετη στην αρχή της αναλογικότητας, ή εφόσον διαπιστώσουν ότι δεν έχει τηρηθεί η νόμιμη διαδικασία, δύνανται να ασκήσουν το νόμιμο δικαίωμα της εναντίωσης, όπως εκείνο κατοχυρώνεται τόσο στην ευρωπαϊκή οδηγία όσο και στην κείμενη νομοθεσία, διατηρώντας επιπλέον το δικαίωμα προσφυγής στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, καταγγέλλοντας τη σχετική πρακτική.