Τα ανοικτά μέτωπα στο ασφαλιστικό και ο ρόλος του Πάνου Τσακλόγλου

Στα χέρια ενός τεχνοκράτη, του καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνου Τσακλόγλου περνά το δύσκολο χαρτοφυλάκιο του ασφαλιστικού, με το νέο υφυπουργό Κοινωνικών Υποθέσεων να καλείται από την πρώτη κιόλας ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του να διαχειριστεί θέματα καθημερινότητας, όπως η διαχείριση των αντιδράσεων για τα αναδρομικά, οι χιλιάδες εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, οι σημαντικές καθυστερήσεις σε θέματα είσπραξης οφειλών, κυρίως των μη μισθωτών, αλλά και οι δραματικές συνέπειες της πανδημίας covid 19, στα έσοδα του e-ΕΦΚΑ.

Παράλληλα βέβαια, ο κ. Τσακλόγλου που μπορεί να αναλαμβάνει για πρώτη φορά υπουργική θέση, έχει όμως μεγάλη εμπειρία στα θέματα κοινωνικής ασφάλισης, καθώς έχει βρεθεί σε διαπραγματευτικές ομάδες των ελληνικών κυβερνήσεων με τους ευρωπαίους εταίρους την περίοδο της κρίσης, εκτιμάται ότι θα είναι το πρόσωπο «κλειδί» για να προωθήσει τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο της έκθεσης του καθηγητή Πισσαρίδη, και αφορούν δομικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο νέος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης συμμετείχε στη συγγραφή κάποιων τμημάτων της Έκθεσης που δόθηκε την περασμένη Δευτέρα στη δημοσιότητα, προκειμένου να ακολουθήσει δημόσια διαβούλευση. Μεταξύ των προτεινόμενων παρεμβάσεων περιλαμβάνονται η αύξηση της ανταποδοτικότητας του συστήματος κύριας ασφάλισης, προκειμένου να δημιουργηθούν περαιτέρω αντικίνητρα για πρόωρη έξοδο από την αγορά εργασίας, μείωση του μη μισθολογικού κόστους, αλλά και μετατροπή του συστήματος που διέπει την επικουρική ασφάλιση στη χώρα μας, σε πλήρως κεφαλαιοποιητικό, για όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.

Η μείωση του μη μισθολογικού κόστους, περνά μέσα από τον περιορισμό των ασφαλιστικών εισφορών που μπορεί να υλοποιηθεί μεμονωμένα ή συνδυαστικά, τόσο μέσω της μείωσης των εισφορών υγείας όσο και μέσω της επιβολής πλαφόν, πολύ χαμηλότερου από το σημερινό, στο ασφαλιστέο εισόδημα.

Όσο για την πρόταση κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης, περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από το πόρισμα που είχε καταλήξει η «επιτροπή Σοφών» για την επικουρική ασφάλιση, όταν υφυπουργός ήταν ο νυν υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, όμως η τότε συγκυρία κρίθηκε ακατάλληλη για την προώθησή της. Πλέον, όπως φαίνεται και από την επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο πρόσωπο του κ. Τσακλόγλου, θεωρείται ότι ήρθε η ώρα για μια νέα, δομική αυτή τη φορά, μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού.

Και αυτό, γιατί οι «σοφοί» της Επιτροπής Πισσαρίδη διαπιστώνουν προβλήματα στη δομή του ασφαλιστικού συστήματος, όπως η υπέρμετρη επιβάρυνση της εργασίας και ο περιορισμένος βαθμός ανταποδοτικότητας. Οι ειδικοί ζητούν να μην εκτροχιαστεί η πορεία μείωσης της κρατικής επιβάρυνσης, στο πλαίσιο των παρεμβάσεων που επιτεύχθηκαν το προηγούμενο διάστημα. Για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης, προτείνουν την ενίσχυση των κεφαλαιοποιητικών πυλώνων, ώστε να επιμεριστεί το βάρος της χρηματοδότησης των συντάξεων και ένα μέρος της να καλυφθεί από συσσωρευμένη αποταμίευση.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο βέλτιστος τρόπος συμπλήρωσης του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του συστήματος, είναι ο μετασχηματισμός της επικουρικής σύνταξης (σήμερα νοητής κεφαλαιοποίησης) σε νέα επικουρική που θα λειτουργεί πλήρως κεφαλαιοποιητικά. Η μεταρρύθμιση, επισημαίνουν οι ειδικοί, πρέπει να προχωρήσει τάχιστα και με ευρύ πεδίο εφαρμογής (ενδεικτικά, για όλους τους νέους εργαζόμενους και εθελοντικά για όσους παλαιότερους ασφαλισμένους το επιλέξουν).

Εκτιμάται μάλιστα ότι, μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση σε συνδυασμό με στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για τοποθετήσεις στην εγχώρια κεφαλαιαγορά, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα αποθεματικά προς επένδυση ύψους έως και 99 δισ. ευρώ σε βάθος 40 ετών. Η ενίσχυση της αποταμίευσης και των επενδύσεων με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι οδηγεί σε υψηλότερο πραγματικό ΑΕΠ κατά 6,9 δισ. ευρώ και 81.000 περισσότερες θέσεις εργασίας, ετησίως, για τα επόμενα 40 χρόνια.

Συνιστάται επίσης, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος, να μην δημιουργούνται αντικίνητρα στην εργασία και να αυξηθεί η ανταποδοτικότητα του συστήματος, συγχρόνως με μία ισχυρή ασφαλιστική βάση που να προστατεύει τους αδύναμους.

Σε αυτή την κατεύθυνση, ο νέος υφυπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου, θα πρέπει να επεξεργαστεί προτάσεις πάνω στις εξής παρεμβάσεις της επιτροπής:

1. Μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας (ασφαλιστικών εισφορών).
2. Μείωση του ανώτατου ορίου εισοδήματος (πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών) επί του οποίου επιβάλλονται αναλογικές ασφαλιστικές εισφορές για τους μισθωτούς εργαζόμενους.
3. Αντικατάσταση της ποσοστιαίας εισφοράς υγείας των μισθωτών με ένα σταθερό ποσό ή ένα σύστημα λίγων κλάσεων. Εναλλακτικά, πιο χαμηλό πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών υγείας.
4. Αναπροσαρμογή των κανόνων υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης με τρόπο που να είναι αναλογιστικά και ουσιαστικά περισσότερο ανταποδοτική.
5. Πληρέστερη μετάβαση συντάξεων σε σύστημα τριών πυλώνων, με μείωση εισφορών και ενισχυμένους βαθμούς ελευθερίας των νοικοκυριών.