Συντάξεις: Ποιοι μένουν εκτός ρύθμισης για τα αναδρομικά

Ανοικτούς λογαριασμούς και ένα νέο κύκλο δικαστικών διεκδικήσεων αφήνει η τροπολογία που ψηφίστηκε χθες από τη Βουλή και αφορά την επιστροφή αναδρομικά ποσού 900 εκατ. ευρώ σε όσους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είδαν το 2012 τις κύριες συντάξεις τους να μειώνονται. Οι μειώσεις κρίθηκαν τον Ιούνιο του 2015 από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αντισυνταγματικές. Τον Μάιο του 2016 ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, που εισήγαγε τη «λύση» του επανυπολογισμού των συντάξεων, διαδικασία που τον Οκτώβριο του 2019 κρίθηκε, επίσης από το ΣτΕ, συνταγματική. Τώρα, με την πρόσφατη απόφασή του το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έκρινε ότι τα χρήματα πρέπει να επιστραφούν για 11 μήνες, ήτοι από τον Ιούνιο του 2015 έως και τον Μάιο του 2016. Η κυβέρνηση, δε, ερμηνεύοντας την απόφαση, κατέληξε να καταθέσει τη χθεσινή τροπολογία, που δεν απαντά στο σύνολο των διεκδικήσεων. 

Αφορά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, 850.000-900.000  συνταξιούχους δικαιούχους κυρίων συντάξεων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Για την ακρίβεια, η τροπολογία αφορά μόνο τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα, όμως αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, θα υπάρξει αντίστοιχη διάταξη επιστροφής των ποσών και για τις περικοπές που αφορούν τους 11 μήνες στις κύριες συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων.

Συνολικά, το κόστος είναι 1,4 δισ. ευρώ, 900 εκατ. ευρώ για τον ιδιωτικό τομέα και 500 εκατ. ευρώ για τον δημόσιο. Τόσο η τροπολογία που ψηφίστηκε όσο και αυτή που θα κατατεθεί στο μέλλον δεν αφορούν τα ποσά από δώρα και επιδόματα, όπως δεν αφορούν και τις  περικοπές των επικουρικών συντάξεων.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο που ειδικεύεται στα θέματα κοινωνικής ασφάλισης Διονύση Ρίζο, τα επιστρεφόμενα ποσά με βάση και τις αποφάσεις του ΣτΕ αφορούν:

1. Τη μείωση κατά 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερέβαινε την 31/12/2014 τα 1.300 €.

2. Τη μείωση από το 1ο ευρώ επί της κύριας σύνταξης με κλίμακα 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 €, 1.500 €, 2.000 € και 3.000 € στο άθροισμα κύριας και επικουρικής αντίστοιχα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα ποσά θα καταβληθούν προς το τέλος του έτους, με την κυβέρνηση να επιδιώκει, αφενός, να κλείσει την πόρτα των δημοσιονομικών εκκρεμοτήτων, αφετέρου, να φορτώσει στο ούτως ή άλλως ελλειμματικό προϋπολογισμό του 2020 τα περισσότερα δημοσιονομικά βάρη του παρελθόντος.

Όπως εξηγεί ο κ. Ρίζος, στην πράξη, με τις προωθούμενες κυβερνητικές πρωτοβουλίες, θα λάβουν αναδρομικά αποκλειστικά όσοι συνταξιούχοι είχαν κύριες συντάξεις πάνω από 1.000 € αλλά και οι περιπτώσεις που το άθροισμα κύριας και επικουρικής ξεπερνούσε τα 1.000 €. Οι υπόλοιποι και κυρίως όσοι είχαν προσφύγει διεκδικώντας δώρα και επιδόματα δεν θα λάβουν κανένα ποσό.  

Παραδείγματα

Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ με μεικτή κύρια σύνταξη που διαμορφώθηκε στα 1.612,1 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 22,9 €/μήνα και η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 73,4 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 1.059,3 €.

Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ με μεικτή κύρια σύνταξη του διαμορφώθηκε στα 1.255,4 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 0 € καθώς δεν υπερβαίνει τα 1.300 € ενώ η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 62,77 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 690,4 €.

Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ/πρώην ΤΣΑ με μεικτή κύρια σύνταξη στα 692,1 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 0 € καθώς δεν υπερβαίνει τα 1.300 € ενώ η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 0 €/μήνα καθώς δεν υπερβαίνει τα 1.000 €/μήνα το μεικτό ποσό της σύνταξής του. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 0 €.

Συνταξιούχος του ΤΣΜΕΔΕ με μεικτή κύρια σύνταξη στις  2.094,9 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 59,8 €/μήνα ενώ η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 173,8 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 2.569,6 €.

Συνταξιούχος του ΤΣΑΥ με μεικτή κύρια σύνταξη στα 1.899,1 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 44,1 €/ μήνα ενώ η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 162,3 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 2.270,4 €.

Συνταξιούχος του ΙΚΑ με κύρια σύνταξη που διαμορφώθηκε στα 1.389,1 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 6,15 €/μήνα και η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 134,51 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 1.547,26 €.

Συνταξιούχος του ΙΚΑ με μεικτή κύρια σύνταξη που διαμορφώθηκε στα 1.041 €. Η περικοπή του ν. 4051/12 είναι 0 €/μήνα και η περικοπή του ν. 4093/2012 είναι 52,05 €/μήνα. Το συνολικό ποσό που θα δικαιωθεί είναι 572,55 €.

Αντιδράσεις

Αντιδράσεις προκάλεσε η χθεσινή τροπολογία του υπουργείου Εργασίας για τα αναδρομικά, με τους νομικούς να εκτιμούν στην πλειοψηφία τους ότι η κυβερνητική απόφαση οδηγεί σε περικοπές και περιορίζει την εφαρμογή των αποφάσεων της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Επισημαίνουν μάλιστα ότι ενώ η πιλοτική δίκη φιλοδοξούσε να κλείσει τον κύκλο ταλαιπωρίας των συνταξιούχων, η τροπολογία ανοίγει έναν νέο κύκλο δικαστικών διεκδικήσεων.

Η πρώτη αντίδραση αφορά στον τρόπο που η κυβέρνηση και δη το υπουργείο Εργασίας ερμηνεύει την απόφαση του ΣτΕ, αφήνοντας εκτός ρύθμισης αναδρομικά που αφορούν περικοπές σε δώρα - επιδόματα και επικουρικές συντάξεις. Για «νομικό πραξικόπημα» κάνει λόγο ο δικηγόρος του οποίου η υπόθεση οδηγήθηκε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, Λουκάς Αποστολίδης, εκτιμώντας ότι «όποια και αν είναι η δικαιολογία της εκτελεστικής εξουσίας, οι περικοπές και ο περιορισμός εφαρμογής των αποφάσεων Ολομέλειας ΣτΕ και Ελεγκτικού Συνεδρίου αποτελούν συνταγματική εκτροπή. αφού παραβιάζεται η συνταγματική αρχή της διάκρισης των εξουσιών».  

Μάλιστα, ο κ. Αποστολίδης εκτιμά πως οι ασφαλισμένοι θα συνεχίσουν τον δικαστικό αγώνα για επιστροφή των αναδρομικών σε σύνταξη, επικούρηση και δώρα, όπως επιτάσσουν οι αποφάσεις του ΣτΕ. «Ως συνήγοροι αυτού του δύσκολου και πολυετούς δικαστικού αγώνα θα συμβουλεύσουμε τους ασφαλισμένους, όσοι δεν έχουν ασκήσει αγωγές, να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να προασπίσουν τα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντά τους» καταλήγει.

Προβληματισμό προκαλεί και η πρόβλεψη της τροπολογίας  ότι με την καταβολή των ποσών (που αφορούν μόνο τις κύριες συντάξεις), οι αξιώσεις των συνταξιούχων για ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές, μειώσεις και καταργήσεις όχι μόνο κύριων αλλά και επικουρικών συντάξεων, επιδομάτων άδειας και εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, κατά το επίμαχο 11μηνο αποσβήνονται. Δεν είναι λίγοι οι δικηγόροι που εκτιμούν ότι πρόκειται για έναν έμμεσο διακανονισμό, προκειμένου οι συνταξιούχοι να αποφύγουν ατέρμονες δικαστικές διεκδικήσεις, που όμως ανοίγει τον δρόμο ακόμη και για επιστροφή των αναδρομικών στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, προκειμένου οι διεκδικήσεις να μη χαθούν. 

Ένα επίσης «δύσκολο» σημείο της τροπολογίας αφορά τη διάκριση μεταξύ αυτών που τελικά είχαν προσφύγει στη δικαιοσύνη και για τους οποίους οι διεκδικήσεις δεν αποσβήνονται. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο γνωστός δικηγόρος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης Δημήτρης Μπούρλος, η χθεσινή νομοθετική ρύθμιση καταλήγει επίσης σε μια ανεπίτρεπτη διάκριση ανάμεσα στους συνταξιούχους που είχαν ασκήσει αγωγές και σε όσους δεν είχαν κινηθεί δικαστικά». «Αναιρεί οποιαδήποτε δικαιολογητική βάση διεξαγωγής πιλοτικής δίκης, η οποία, σύμφωνα με όσα είχαν λεχθεί, στόχευε ακριβώς σε όμοια αντιμετώπιση των συνταξιούχων, ανεξαρτήτως ασκήσεων αγωγών», καταλήγει ο κ. Μπούρλος.