Υφεση 7,9% αλλά και ισχυρή ανάκαμψη το 2021 αναμένει η Fitch

Την αξιολόγηση ΒΒ για το ελληνικό αξιόχρεο διατήρησε η Fitch σε έκθεσή της το βράδι της Παρασκευής, διατηρώντας και το θετικό outlook για την αξιολόγηση. 

Οπως αναφέρει ο οίκος, η αξιολόγηση της Ελλάδας αντανακλά τα υψηλά επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος, που υπερβαίνουν κατά πολύ τους μέσους όρους σε χώρες με αξιολόγηση ΒΒ και ΒΒΒ, ενώ σε επίπεδο διακυβέρνησης, καταγράφει υψηλότερες επιδόσεις σε σχέση με πολλές χώρες κάτω της επενδυτικής βαθμίδας. 

Από την άλλη πλευρά, οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης είναι αδύναμες, καταγράφεται μεγάλος όγκος κόκκινων δανείων στον τραπεζικό τομέα ενώ τόσο το χρέος γενικής κυβέρνησης όσο και το εξωτερικό χρέος διαμορφώνονται σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα. 

Το σταθερό outlook αντανακλά ένα επίπεδο εμπιστοσύνης στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, μετά το οικονομικό σοκ της πανδημίας φέτος. 

Η ανάπτυξη

Τα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο δείχνουν ότι το πραγματικό ΑΕΠ υποχώρησε 1,6% σε τριμηνιαία και 0,9% σε ετήσια βάση. Τα διαθέσιμα στοιχεία από το δεύτερο τρίμηνο επιβεβαιώνουν ότι επιταχύνθηκε η πτώση. Ο οίκος αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα καταγράψει ύφεση 7,9% το 2020. Η Fitch αναμένει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα καταγράψει άνοδο 5,1% το 2021, αν και ο ρυθμός της ανάκαμψης είναι πολύ αβέβαιος και υπάρχουν σημαντικά πτωτικά ρίσκα στην πρόβλεψή της, ιδίως σε περίπτωση νέας σημαντικής έξαρσης κρουσμάτων κορωνοϊού. 

Η Fitch εκτιμά ότι ο συνδυασμός των μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας και η μειωμένη οικονομική δραστηριότητα θα οδηγήσουν το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης από πλεόνασμα 1,9% του ΑΕΠ το 2019, σε έλλειμμα 7,8% φέτος. 

Ο οίκος εκτιμά ότι τα δημοσιονομικά μέτρα που αυξάνουν το έλλειμμα αντιστοιχούν στο 6% του ΑΕΠ. Προβλέπει ότι το έλλειμμα θα υποχωρήσει το 2021 και το 2022 σε 5,1% και 3,4% αντίστοιχα, αν και ο ρυθμός υποχώρησης επίσης είναι αβέβαιος. 

Επιπλέον, η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας υπέρ των συνταξιούχων που προσέφυγαν κατά των περικοπών μετά το 2012 θα επηρεάσουν τα μελλοντικά δημόσια οικονομικά, με τον οίκο να εκτιμά επίπτωση 0,5% στο έλλειμμα τόσο για το 2021 όσο και για το 2022. 

Το χρέος

Ενώ το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι και θα παραμείνει πολύ υψηλό για παρατεταμένη περίοδο, υπάρχουν παράγοντες οι οποίοι στηρίζουν τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Η Fitch προβλέπει ότι ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα αρχίσει να διολισθαίνει και πάλι το 2021. Το μαξιλάρι ρευστότητας της Ελλάδας είναι σημαντικό (περίπου 20% του ΑΕΠ) και μπορεί να στηρίξει αναπάντεχες αυξήσεις των δαπανών.

Ο συναινετικός χαρακτήρας του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους σημαίνει ότι το κόστος εξυπηρέτησης είναι χαμηλό. Το πρόγραμμα απόσβεσης είναι ήπιο και η μέση ωρίμανση του ελληνικού χρέους (20,3 χρόνια) είναι από τις μεγαλύτερες μεταξύ των κρατών που αξιολογεί η Fitch, το οποίο μειώνει το ρίσκο από αυξήσεις επιτοκίων.

Επιπλέον, η Fitch υπογραμμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει συμπεριλάβει τα ελληνικά κρατικά ομόλογα στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (PEPP), σε αντίθεση με τα περισσότερα προγενέστερα προγράμματα. To PEPP έχει συνολικό μέγεθος 1,35 τρισ. ευρώ. Με βάση το κεφαλαιακό κλειδί της Ελλάδας στην ΕΚΤ, αυτό θα επέτρεπε να αγοραστούν ελληνικά ομόλογα 27 δισ. ευρώ στη δευτερογενή αγορά. Αυτό προσφέρει μια σημαντική επιπρόσθετη πηγή χρηματοδοτικής ευελιξίας και θα βοηθήσει να κρατήσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους σε διαχειρίσιμα επίπεδα, καθώς η Ελλάδα συνεχίζει ν εκδίδει χρέος για να καλύψει μέρος των αναγκών της.

Σύμφωνα με τη Fitch, ο τραπεζικός τομέας παραμένει μια αδυναμία για το προφίλ του χρέους και η πρόσφατη πρόοδος στην ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού αναμένεται να παγώσει λόγω της πανδημίας. Ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων υποχώρησε κατά 25% περίπου σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2020, αλλά το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει υψηλός στο 37,4%, πολύ πάνω από τον μέσο όρο στην Ε.Ε. και παραμένει κατά τη Fitch σημαντική αδυναμία του τραπεζικού τομέα. Οι συστημικές ελληνικές τράπεζες έχουν εφαρμόσει ή σχεδιάζουν να εφαρμόσουν τιτλοποιήσεις οι οποίες θα μειώσουν τον όγκο των προβληματικών δανείων. Ωστόσο, κατά την εκτίμηση της Fitch, οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας αναμένεται να καθυστερήσουν τις περισσότερες από αυτές τις τιτλοποιήσεις και θα οδηγήσουν σε αύξηση των νέων προβληματικών δανείων.

Η εισαγωγή του μορατόριουμ για την πληρωμή δανείων και η παροχή κρατικών εγγυήσεων 2 δισ. ευρώ σε δάνεια μη χρηματοοικονομικών εταιρειών θα περιορίσει τις πιέσεις στην ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού βραχυπρόθεσμα, εκτιμά η Fitch.

Ο οίκος αξιολόγησης αναφέρει ακόμα πως η ΕΚΤ έχει προχωρήσει σε χαλάρωση των κριτηρίων κεφαλαιακής επάρκειας και στο λανσάρισμα μηχανισμών στήριξης της ρευστότητας, συμπεριλαμβανομένου και ενός νέου προγράμματος TLTRO’s και του waiver (εξαίρεσης) στους περιορισμούς στη χρήση των ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρων στο ευρωσύστημα, τα οποία μετριάζουν τον οικονομικό αντίκτυπο για τις τράπεζες.

Η Fitch προβλέπει ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί σημαντικά φέτος, δεδομένου ότι οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί, η κοινωνική αποστασιοποίηση και η αβεβαιότητα γύρω από την πανδημία θα περιορίσουν τις αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα. Το 2019, τα έσοδα από τον τουρισμό αντιστοιχούσαν στο 9,7% του ΑΕΠ. Αναμένουμε ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα διευρυνθεί από το 1,4% του ΑΕΠ το 2019 στο 3,4% του ΑΕΠ και θα παραμείνει κοντά στο 2% του ΑΕΠ τα δύο επόμενα χρόνια.