Νέοι κανόνες για την τηλεργασία

Κανόνες στην  τηλεργασία, ένα μέτρο που εφαρμόστηκε τους τελευταίους μήνες ως αναγκαστική επιλογή από πολλές επιχειρήσεις, με στόχο τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου Covid-19,  επιχειρεί να θέσει το υπουργείο Εργασίας, καθώς φαίνεται ότι σε κάποιες περιπτώσεις ήρθε για να μείνει. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει μια μεγάλη μερίδα εργοδοτών, που δηλώνει ότι θα κρατήσει ένα -μικρό μεν- ποσοστό των εργαζομένων σε καθεστώς τηλεργασίας, ακόμη και μετά την άρση των μέτρων για τον περιορισμό της διασποράς της Covid-19.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι και οι περισσότεροι εργαζόμενοι αξιολογούν την εξ αποστάσεως εργασία ως μορφή εργασίας με θετική επίδραση στην παραγωγικότητά τους και επιθυμούν την καθιέρωσή της και στη μετά νόσου εποχή. Πρωτοστατούν σε αυτό οι νεότερες ηλικίες, οι οποίες φαίνεται να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά. Βέβαια, υπάρχουν και εργαζόμενοι που δηλώνουν ότι έχει αυξηθεί ο απαιτούμενος χρόνος για τη συνεργασία με τους συναδέλφους, ενώ υπάρχει κι ένα σημαντικό ποσοστό που  δηλώνει ότι η απουσία σαφών ορίων μεταξύ εργασίας και ξεκούρασης είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν.

Σε αυτό το περιβάλλον, το υπουργείο Εργασίας προωθεί νέο θεσμικό πλαίσιο για την τηλεργασία, δίνοντας μεταξύ άλλων το δικαίωμα τόσο στον εργαζόμενο όσο και στον εργοδότη μονομερούς προσφυγής στη λύση της εργασίας εξ αποστάσεως, σε περιπτώσεις κινδύνου δημόσιας υγείας.

Οι νέες διατάξεις αναμένονται να συμπεριληφθούν στο σχέδιο νόμου-σκούπα που καταρτίζει το υπουργείο Εργασίας και θα περιλαμβάνει εργασιακές αλλά και ασφαλιστικές διατάξεις. Η προσφυγή στην τηλεργασία, βάσει των προωθούμενων παρεμβάσεων, δεν θα μπορεί να αλλάζει τη φύση της σύμβασης εργασίας, ενώ ο εργοδότης θα πρέπει να καλύπτει το κόστος του εξοπλισμού και τη συντήρησή του. Αν ο εξοπλισμός ανήκει στον εργαζόμενομ στη σύμβαση πρέπει να προσδιορίζεται ο τρόπος αποκατάστασης του κόστους χρήσης του για την τηλεργασία. Ειδική αναφορά γίνεται στις υποχρεώσεις τήρησης του νόμιμου ωραρίου εργασίας, καθώς ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της τηλεργασίας είναι η δυσκολία διαχωρισμού ελεύθερου-προσωπικού χρόνου και χρόνου εργασίας, ενώ θα συσταθεί και ειδικό τμήμα ελέγχου στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Τέλος, στις υπό κατάρτιση διατάξεις περιλαμβάνεται και αυτή που ορίζει την απαγόρευση χρήσης κάμερας για τον έλεγχο του τηλεργαζόμενου. 

Στο υπό κατάρτιση σχέδιο νόμου προβλέπεται επίσης ότι η τηλεργασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράλληλα και με την παροχή εργασίας από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, με συμβάσεις εργασίας πλήρους, μερικής, εκ περιτροπής ή άλλης μορφής απασχόλησης.

Η τηλεργασία μπορεί να προβλεφθεί εξαρχής στη σύμβαση των δύο μερών, είτε να συμφωνηθεί αργότερα. Κατ’ εξαίρεση, για λόγους δημόσιας υγείας ή σε περίπτωση κινδύνου υγείας, δίνεται η δυνατότητα τόσο στον εργαζόμενο να ζητήσει την εξ αποστάσεως εργασία από τον εργοδότη του, όσο και στον εργοδότη να επικαλεστεί σπουδαίο λόγο και μονομερώς να ζητήσει την τηλεργασία.

Ο εργοδότης θα πρέπει επίσης να καταρτίζει έγγραφο που θα αποστέλλει στον εργαζόμενο, προκειμένου να τον ενημερώνει (εντός 8 ημερών) τα λεπτομερή καθήκοντά του, το  ωράριο εργασίας, το πιθανό πρόσθετο κόστος που  επιβαρύνεται ο τηλεργαζόμενος (π.χ. κόστος τηλεπικοινωνιών, εξοπλισμός και συντήρησή του) καθώς και την προστασία των επαγγελματικών δεδομένων.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα προβλέπεται ότι αν ο εργοδότης δεν προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή δεν καλύψει το κόστος χρήσης του, δεν ισχύει η συμφωνία και ο εργαζόμενος θα πρέπει να επιστρέψει στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Ειδική διάταξη θα προβλέπει επίσης ότι ο εργοδότης θα πρέπει να τηρεί το ωράριο εργασίας και να σέβεται την ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου, απαγορεύοντας τη χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχό του. Στο πλαίσιο των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στον χώρο εργασίας, η νέα διάταξη θα προβλέπει ότι η παροχή τηλεργασίας από τον τηλεργαζόμενο τεκμαίρει ότι ο χώρος τηλεργασίας πληροί τις σχετικές προδιαγραφές.

Το ωράριο τηλεργασίας καθώς και η αναλογία τηλεργασίας και εργασίας στις εγκαταστάσεις του εργοδότη δηλώνονται στο σύστημα «Εργάνη».

Μάλιστα, για να δημιουργηθεί  Τμήμα Ελέγχου της Τηλεργασίας στο ΣΕΠΕ, με στόχο τον έλεγχο στην τήρηση του νέου θεσμικού πλαισίου. 

Η ανακοίνωση του Υπουργείου Εργασίας 

Με δέσμη 10 διατάξεων καθορίζεται για πρώτη φόρα το θεσμικό και νομικό πλαίσιο της τηλεργασίας σε νομοσχέδιο που θα έρθει τις επόμενες ημέρες στη Βουλή από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Ο θεσμός της τηλεργασίας, ο οποίος αναδείχτηκε στην περίοδο της πανδημίας, αποτελεί μία νέα δυναμική πρόκληση από το μέλλον, στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν η ελληνική αγορά εργασίας, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις.

Το Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, ωστόσο, καλείται να αξιοποιήσει τη νέα πραγματικότητα, να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα, δημιουργώντας ένα συνεκτικό νομοθετικό πλαίσιο.
Βασικές κατευθυντήριες αρχές του πλαισίου ενδεικτικά αποτελούν:

• Ο πλήρης σεβασμός των εργασιακών σχέσεων 
• Τήρηση ωραρίου από τον εργοδότη
• Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής του τηλεργαζόμενου
• Κάλυψη του κόστους εξοπλισμού από εργοδότη
• Απαγόρευση της χρήσης κάμερας 
• Σύστημα ελέγχου τηλεργασίας σύμφωνο με τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων
• Δήλωση εργαζόμενου και ωραρίου τηλεργασίας στην Εργάνη 

Το μεγάλο αυτό βήμα του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων ολοκληρώνεται με την ίδρυση αυτοτελούς Τμήµατος Ελέγχου Τηλεργασίας στο Σώµα Επιθεώρησης Εργασίας, το οποίο θα είναι αρμόδιο για τη διενέργεια ελέγχων για τη διαπίστωση της τήρησης των όρων της συμφωνίας για τηλεργασία και των μέτρων για την ασφάλεια και υγεία του τηλεργαζόμενου.