Ποιες εμπορικές «πιάτσες» παίζουν με χάντικαπ μετά την καραντίνα

Αλυσίδα γεγονότων που εν πολλοίς σχετίζονται με τη διαταραχή που επέφερε η πανδημία «ανακατεύει» την εγχώρια αγορά το καλοκαίρι του 2020, παρά την επιστροφή στην «κανονικότητα» και την άρση της πλειονότητας των περιοριστικών μέτρων.

Κατ’ αρχάς το λιανεμπόριο μοιράζεται μια πίτα ήδη ισχνή, εφόσον λείπει από την εξίσωση ο παράγοντας του τουρισμού, ο οποίος αποτελεί σημαντικό μέρος των ετήσιων πωλήσεων για επιχειρήσεις που βρίσκονται σε τουριστικού ενδιαφέροντος αγορές. Σύμφωνα με ποιοτικά στοιχεία και υπολογισμούς του ΣΕΤΕ, τα τελευταία χρόνια περίπου 6 δισ. ευρώ αφορούσαν σε αγορές καταναλωτικών ειδών από τουρίστες.

Για παράδειγμα το εκπτωτικό χωριό της McArthurGlen στα Σπάτα υπολογίζεται ότι παράγει το 20% του τζίρου του από τουρίστες (Ελληνες και ξένους). Επίσης για τα Αττικά Πολυκαταστήματα, το 17% των ετήσιων πωλήσεών τους αφορούν σε tax free πωλήσεις (χωρίς ΦΠΑ), χωρίς να υπολογίζονται οι πωλήσεις προς Ευρωπαίους πολίτες. Η απουσία τουριστών έχει ήδη πλήξει το αθηναϊκό κέντρο, όπως το Μοναστηράκι αλλά και τις αγορές της περιφέρειας που βασίζονταν σ’ αυτούς (Κυκλάδες, Κρήτη κ.ά.).

Πέραν ωστόσο του τουρισμού, σημαντική επίπτωση στις πωλήσεις της λιανικής αγοράς έχει παίξει και η διάθεση μετακίνησης των ντόπιων καταναλωτών. Στη μετά lockdown εποχή, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μείωση της μετακίνησης με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) σε ποσοστό 50%, γεγονός που πλήττει ευθέως περιοχές και αγορές που προσεγγίζονταν κατά κύριο λόγο μέσω δημόσιων μέσων. Το αθηναϊκό κέντρο ως εκ τούτου αποτελεί μια από τις πληγείσες αγορές ενώ αντιστοίχως επίπτωση έχουν δεχθεί εμπορικά κέντρα που συνδέονται με το μετρό όπως το The Mall Athens (σύμφωνα και με την επίσημη εκτίμηση της Lamda Develοpment), αλλά και το Athens Metro Mall. Αντίθετα, οι «ανοιχτές» εμπορικές δομές, δηλαδή εμπορικά κέντρα με διαμόρφωση εξωτερικών χώρων που προσεγγίζονται με ΙΧ δείχνουν να κερδίζουν στα «σημεία» έναντι των κλειστών εμπορικών κέντρων, προσελκύοντας καταναλωτές. Επίσης, θετική είναι η επίδραση στις τοπικές αγορές, τις οποίες οι καταναλωτές δείχνουν να προτιμούν στη νέα περίοδο, εφόσον αποφεύγουν τη μετακίνηση με τα ΜΜΜ. Αν και δεν υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία, εντούτοις η στροφή των καταναλωτών σε καταστήματα τροφίμων της γειτονιάς και μικρά σούπερ μάρκετ έχει ήδη καταγραφεί.

Μια ακόμη παράμετρος που πλήττει μεγάλες εμπορικές πιάτσες της Αθήνας είναι η επίπτωση της…τηλεργασίας. Τόσο το αθηναϊκό κέντρο όσο και περιοχές όπως το Μαρούσι και οι όμορες περιοχές (όπου συγκεντρώνεται πλήθος εταιρειών που απασχολούν χιλιάδες εργαζομένους) έχουν χάσει σημαντική μερίδα καταναλωτικής κίνησης, δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό εργαζομένων βρίσκεται είτε σε καθεστώς εξ αποστάσεως εργασίας είτε σε εκ περιτροπής εργασία. Δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό κατοίκων αστικών κέντρων καταναλώνουν, κοντά στον χώρο εργασίας τους ή κατά τη διαδρομή που τους συνδέει με την κατοικία τους, η επίπτωση των παραπάνω δεδομένων αρχίζει να καταγράφεται ως υπολογίσιμη από το λιανεμπόριο.

Ένας ακόμη παράγοντας που στερεί πωλήσεις από το παραδοσιακό λιανεμπόριο και την πιθανή αυθόρμητη αγορά είναι το ηλεκτρονικό εμπόριο, το οποίο δείχνει να κερδίζει σταθερά μερίδια στην Ελλάδα και συνάμα να ωφελεί τις μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν omnichannel παρουσία, έναντι των μικρών και μεμονομένων, που δεν έχουν βρει πρόσβαση σ’ αυτό το κανάλι.

Τέλος, και σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς του αθηναϊκού κέντρου, ως «κερασάκι στην τούρτα» ήρθαν και οι παρεμβάσεις του Μεγάλου Περιπάτου. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις στην περιοχή εκτιμούν πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία -εν μέσω πανδημίας- επηρεάζει επίσης αρνητικά την πρόσβαση καταναλωτών.