Πρωτογενές έλλειμμα 4,79 δισ. ευρώ άφησε η πανδημία

Πρωτογενές έλλειμμα-μαμούθ, ύψους 4.795 εκατ. ευρώ, άφησε η πανδημία στον ελληνικό προϋπολογισμό στο πεντάμηνο. 

Τα φορολογικά έσοδα τον Μάιο υπέστησαν καθίζηση 33,5% καθώς στο Ταμείο μπήκαν 2,268 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 3,411 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα, όμως, το κράτος έχει ρίξει στην αγορά μέτρα στήριξης 5 δισ. ευρώ, εξέλιξη η οποία μεταβάλλει την εκτίμηση για το πρωτογενές αποτέλεσμα στο σύνολο του έτους από -1,9% σε λίγο πάνω από -3%.

Συνολικά εξελίσσονται 59 μέτρα στήριξης της οικονομίας, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, ενώ μόνο τα 534 ευρώ του επιδόματος που θα δοθεί για αυτοαπασχολούμενους και εργοδότες τον Μάιο έρχεται να προσθέσει 110 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα αναμένεται να ανοίξει άμεσα.

Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών δρομολογεί από τον Σεπτέμβριο ένα πακέτο στήριξης των δανειοληπτών με συνολική επιδότηση δόσεων για όσους επλήγησαν από τον κορωνοϊό, ύψους 400 εκατ. ευρώ. Οι πληρωμές αναμένεται να ξεκινήσουν τον Σεπτέμβρη και θα επεκταθούν και το 2021 με εισοδηματικά κριτήρια και η κατανομή των ενισχύσεων αναμένεται σε ένα ποσοστό 40% το 2020 και 60% το 2021.

Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών έχει ξεκινήσει τις «ασκήσεις» για τη μείωση της προκαταβολής φόρου, με την οριστικοποίηση των ελαφρύνσεων να παραπέμπεται τις επόμενες εβδομάδες καθώς όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, «πρέπει να δούμε πρώτα τι θα δηλώσουν οι επιχειρήσεις».

Τον Μάιο, τα έσοδα επλήγησαν καταλυτικά από τις επιπτώσεις του lockdown του Απρίλη, ενώ από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το ΓΛΚ προκύπτει ότι η έκπτωση 25% στην εμπρόθεσμη πληρωμή ΦΠΑ «κόστισε» πάνω από 150 εκατ. ευρώ. «Οι επιχειρήσεις διάλεξαν να χρησιμοποιήσουν την έκπτωση 25% περισσότερο από τις αναστολές, αναφέρει αρμόδια πηγή. Με τα μέχρι τώρα στοιχεία, ο Μάιος ήταν ο χειρότερος μήνας από την αρχή του έτους στο σκέλος των εσόδων και ο Ιούνιος αναμένεται δύσκολος καθώς θα αρχίσουν να φαίνονται οι επιπτώσεις από την έλλειψη διεθνούς τουρισμού.

Συνολικά πάντως στο 5μηνο τα φορολογικά έσοδα γράφουν χασούρα 2,57 δισ. ευρώ ή ποσοστό 12,2% καθώς ανήλθαν σε 15,539 δισ. ευρώ. Αρμόδιο στέλεχος χαρακτηρίζει απρόσμενο να δούμε κάτι χειρότερο τους επόμενους μήνες σε σχέση με τον Μάιο, με τα σημερινά δεδομένα.

Την ίδια ώρα, τα στοιχεία του ΓΛΚ από τις ηλεκτρονικές συναλλαγές δείχνουν πως κάποιοι τομείς της οικονομίας ξεκινούν πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με άλλους. Για παράδειγμα, στοιχεία του πρώτου 10ημέρου του Ιουνίου σε σχέση με τα αντίστοιχα περσινά δείχνουν αύξηση τζίρου ηλεκτρονικών συναλλαγών από 50 έως 160% στο σέρβις αυτοκινήτων, από 70 έως 150% σε ιατρικές-οδοντιατρικές υπηρεσίες και από 40 έως 120% σε ηλεκτρικά είδη, αλλά μικρή αύξηση ή και μείωση κατά περίπτωση στους κλάδους ένδυσης και υπόδησης. Στέλεχος του ΓΛΚ σχολιάζοντας τα παραπάνω αναφέρει ότι «επανέρχεται η ψυχολογία κατανάλωσης, υπάρχει διάθεση για κατανάλωση η οποία δεν συμβαδίζει με ψυχολογία ύφεσης». Μέχρι τώρα το ΓΛΚ δεν έχει μεταβάλει τις προβλέψεις για το εύρος της φετινής ύφεσης, διατηρώντας τον πήχη μεταξύ 4,7-7,9% του ΑΕΠ.

Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 16.078 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2.663 εκατ. ευρώ ή 14,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, εκκρεμεί η καταχώριση ποσού 30 εκατ. ευρώ περίπου στους Αναλυτικούς Λογαριασμούς Εσόδων (ΑΛΕ) και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Φόροι» για τον μήνα Απρίλιο 2020. Το ανωτέρω ποσό θα εμφανιστεί στους ορθούς ΑΛΕ μετά την επίλυση του υφιστάμενου τεχνικού προβλήματος.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 17.852 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2.453 εκατ. ευρώ ή 12,1% έναντι του στόχου.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 15.539 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2.157 εκατ. ευρώ ή 12,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2020 που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο κατατέθηκε στην Ε.Ε. στις 30 Απριλίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα κατά 300 εκατ. ευρώ.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 1.775 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 209 εκατ. ευρώ από τον στόχο (1.565 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.294 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 117 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ο Μάιος

Ειδικότερα, τον Μάιο 2020, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 1.917 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 1.370 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη λήψη μέτρων φορολογικής ανακούφισης όπως η αναστολή καταβολής του ΦΠΑ και των βεβαιωμένων οφειλών στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον κορωνοϊό, καθώς και η παροχή κινήτρου έκπτωσης 25%, εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι).

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 2.367 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 1.267 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2.268 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.143 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα για τον μήνα Μάιο 2020 κατά 219 εκατ. ευρώ. Η μείωση αυτή οφείλεται, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, κυρίως στο γεγονός ότι τον μήνα Απρίλιο υπήρξε μεγαλύτερη συμμετοχή από την εκτιμώμενη στην ολοσχερή εξόφληση του οφειλόμενου ΦΠΑ και συνεπώς το ευεργέτημα της έκπτωσης 25% επί του καταβαλλόμενου ποσού αντιστοιχεί σε μεγαλύτερο ποσό συμψηφισμού για τον μήνα Μάιο.

Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 27 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 36 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Οι επιστροφές εσόδων του Μαΐου 2020 ανήλθαν σε 450 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 103 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (347 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2020 ανήλθαν στα 23.523 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2.271 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (21.252 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:

• η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της Covid-19 ύψους περίπου 747 εκατ. ευρώ (μισθωτών και επιστημόνων), η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
• οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 1.760 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω των δαπανών για αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων και των δαπανών για επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας της Covid-19 και
• οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 97 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Μαΐου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 1.578 εκατ. ευρώ, λόγω του ΠΔΕ, το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 2.195 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Μαΐου 2020 ανήλθαν στα 5.351 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1.207 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4.144 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω των αυξημένων εκροών ΠΔΕ κατά 1.102 λόγω της πανδημίας της Covid-19.

Το σχόλιο Θ. Σκυλακάκη

Ο υφυπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, υπεύθυνος για τη δημοσιονομική πολιτική, έκανε σε σχέση με το Δελτίο Εκτέλεσης του Προϋπολογισμού τον μήνα Μάιο την ακόλουθη δήλωση:

«Τον Μάιο είχαμε, όπως αναμέναμε, σημαντική μείωση των εσόδων (33,5%), καθώς τα έσοδα επλήγησαν ταυτόχρονα από το μαζικό lockdown της οικονομίας τον μήνα Απρίλιο, από τις αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων για πολύ μεγάλο μέρος της οικονομίας και από την προπληρωμή (λόγω της έκπτωσης του 25%), μέρος του ΦΠΑ που επρόκειτο να εισπραχθεί τον Μάιο στο τέλος Απριλίου. Η τελευταία παρατήρηση εξηγεί και τη μικρή απόκλιση σε σχέση με την πρόβλεψη των εσόδων που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα σταθερότητας. Από τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, προκύπτει επίσης ότι η επεκτατική πολιτική αντιμετώπισης της ύφεσης που ακολουθεί η κυβέρνηση έχει προσεγγίσει μέχρι τον Μάιο, μόνο για το κεντρικό κράτος (χωρίς δηλαδή να συνυπολογιστούν και τα νομικά πρόσωπα της Γενικής Κυβέρνησης όπως ο ΕΦΚΑ), τα 5 δισ. ευρώ, με τη μορφή πρόσθετων δαπανών και μειωμένων εσόδων λόγω Covid-19».

* Δείτε αναλυτικά στοιχεία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.