Νέα μέθοδος υπολογισμού για τις εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις

Υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, σε εφαρμογή διατάξεων της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του περασμένου Φεβρουαρίου, διατηρεί το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης (NDC) και τον ίδιο αλγόριθμο που επελέγη το 2016 για τον υπολογισμό των επικουρικών συντάξεων, εφόσον υπάρχουν έτη ασφάλισης από το 2015 και μετά.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι περίπου 75.000 εκκρεμείς αιτήσεις θα πρέπει να υπολογιστούν με το σύστημα αυτό, ενώ συνολικά οι εκκρεμότητες στην επικουρική ασφάλιση εκτιμώνται σε περίπου 90.000. Η υπουργική απόφαση έρχεται σε συνέχεια της σχετικής διάταξης που περιλαμβάνεται στην πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση (νόμος 4670/2020) και αφορά τους ασφαλισμένους σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για την περίοδο ασφάλισης από 1/1/2015 και εφεξής.

Να σημειωθεί ότι το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης έως 31/12/2014 υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% επί των συντάξιμων αποδοχών που υπεβλήθησαν σε εισφορές υπέρ επικουρικής ασφάλισης.

Αντίστοιχα, το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και εφεξής υπολογίζεται σύμφωνα με τον νέο αλγόριθμο, όπως αυτός διαμορφώνεται με βάση τις ράντες της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής και τους πίνακες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το φύλο, την ηλικία συνταξιοδότησης, το προσδόκιμο ζωής, τους πίνακες θνησιμότητας, τις συνολικές ετήσιες εισφορές του ασφαλισμένου, τα έτη συσσώρευσης εισφορών, το μέσο πλήθος προστατευόμενων τέκνων, τη μέγιστη ηλικία τέκνου έως την οποία καταβάλλεται η μεταβιβαζόμενη σύνταξη, τα ποσοστά μεταβίβασης σε σύζυγο και παιδιά κ.α.

Μάλιστα, οι ράντες αυτές υπολογίστηκαν για πρώτη φορά το 2016 και θα χρησιμοποιηθούν έως και φέτος, καθώς ο νόμος ορίζει ότι από το 2021 και εφεξής πρέπει να επικαιροποιούνται ανά τριετία.

Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, ο νέος διπλός αυτός τρόπος υπολογισμού των επικουρικών είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των συντάξεων για όσους είχαν πολλά έτη ασφάλισης και υψηλό συντάξιμο μισθό πέριξ των 160-190 ευρώ και γύρω στα 125-150 ευρώ κυρίως για μισθωτούς του πρ. ΙΚΑ με συντάξιμο μισθό κοντά στα 1.000 ευρώ.

Βέβαια, σύμφωνα με το νόμο Βρούτση, δεν λαμβάνεται πλέον υπόψη ο περιορισμός των 1.300 ευρώ ως άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου και οδηγούσε σε σημαντικές, περαιτέρω μειώσεις τις επικουρικές συντάξεις. Η σχετική διάταξη κρίθηκε αντισυνταγματική και με την πρόσφατη μεταρρύθμιση άλλαξε. Μάλιστα, βάσει του σχεδιασμού του υπουργείου Εργασίας, στις 2 Ιουνίου θα καταβληθούν οι νέες επικουρικές, με αυξήσεις που μεσοσταθμικά φθάνουν τα 99 ευρώ, σε περίπου 250.000 δικαιούχους.

Σύνταξη αναπηρίας

Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, ως βάση υπολογισμού της σύνταξης αναπηρίας λαμβάνεται το ποσό των συσσωρευμένων εισφορών κατά την ημερομηνία επέλευσης της αναπηρίας. Για τον υπολογισμό των συντάξεων αναπηρίας εφαρμόζεται η ίδια μεθοδολογία και σε κάθε περίπτωση, γίνεται χρήση της κατάλληλης ράντας.

Προσοχή όμως. Σε περίπτωση πρόσκαιρης καταβολής σύνταξης λόγω προσωρινής αναπηρίας και εφόσον αυτή διακοπεί, για τον υπολογισμό ποσού σύνταξης εκ νέου, ανεξαρτήτως της νέας κατηγορίας σύνταξης στην οποία ο ασφαλισμένος θα εμπίπτει (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου ενεργού ασφαλισμένου), θα λαμβάνονται υπόψη και τα ποσά των καταβολών σύνταξης που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο της προσωρινής αναπηρίας.

Ως βάση υπολογισμού της νέας σύνταξης λαμβάνεται:

i) η κεφαλαιοποιημένη διαφορά κατά την ημερομηνία έναρξης καταβολής της νέας σύνταξης

• των συσσωρευμένων εισφορών στη λήξη καταβολής της τελευταίας πρόσκαιρης σύνταξης και

• των κατά διαστήματα καταβληθέντων ποσών πρόσκαιρης σύνταξης, συσσωρευμένων στη λήξη καταβολής της τελευταίας πρόσκαιρης σύνταξης.

ii) το ποσό των νέων συσσωρευμένων εισφορών που καταβλήθηκαν μετά την τελευταία πρόσκαιρη σύνταξη, κεφαλαιοποιημένο κατά την ημερομηνία έναρξης καταβολής της νέας σύνταξης.

Να σημειωθεί, τέλος, ότι όπως και στο νόμο Κατρούγκαλου έτσι και στο νέο νόμο Βρούτση, διατηρείται σύμφωνα με την υπουργική απόφαση ο μηχανισμός εξισορρόπησης. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι συντάξεις δεν αναπροσαρμόζονται στην περίπτωση που αν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα θα προκύπτει αρνητικό, λαμβάνοντας υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης χρήσης.

Κατά τη χρονική περίοδο αυξημένων εισφορών, οι συντάξεις δεν αναπροσαρμόζονται στην περίπτωση που, αν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα είναι είτε αρνητικό είτε μικρότερο από το 0,5% των εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης χρήσης. Και ξεκαθαρίζεται ότι χρήση περιουσιακών στοιχείων του Κλάδου της Επικουρικής Ασφάλισης επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση δημιουργίας ελλειμμάτων παρά την εφαρμογή των παραπάνω.